ارائه الگوی مدیریتی استمرار فعالیت و خدمات پس از بحران (مطالعه موردی: حوزه‌ی ستادی آبفا منطقه 3 تهران)

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 گروه مهندسی محیط زیست، دانشکده محیط زیست، پردیس دانشکدگان فنی، دانشگاه تهران، تهران، ایران

2 گروه مدیریت بحران، پژوهشگاه شاخص پژوه، اصفهان، ایران

چکیده

اختلال در کیفیت و دسترسی به آب آشامیدنی سالم پس از وقوع یک سانحه طبیعی می‌تواند به مشکلات عدیده در زمان بحران بیفزاید؛ بنابراین استمرار فعالیت‌ها و خدمات در زمان وقوع یک سانحه طبیعی نظیر زلزله می‌تواند کمک شایانی به مدیریت بحران نماید و باعث بازگشت‌پذیری سریع شهر به حالت عادی خود شود. در این پژوهش، پس از بیان مبانی نظری در مقوله مدیریت بحران و استانداردهای طرح استمرار فعالیت و خدمات، حوزه ستادی شرکت آب و فاضلاب منطقه 3 تهران که به‌عنوان مطالعه موردی انتخاب شده، موردبررسی قرارگرفته است. سعی شده است با بررسی اصول استانداردهای BS-25999 موسسه استاندارد انگلیس در رابطه با طرح استمرار فعالیت و خدمات، شاخص‌های موردنظر برای حوزه ستادی این شرکت استخراج گردد و سپس از طریق ارائه پرسشنامه و تجزیه‌وتحلیل نتایج پرسشنامه از طریق نرم‌افزارهای SPSS19 و Expertchoice11 داده‌های موردنظر جهت طرح استمرار برای این مطالعه بومی‌سازی گردد. در پایان یک طرح استمرار فعالیت و خدمات پس از زلزله در حوزه ستادی شرکت آب و فاضلاب منطقه 3 تهران پیشنهادشده است که در آن اقدامات لازم جهت استمرار فعالیت‌ها، قبل، حین و پس از سانحه و چارت سازمانی و شرح وظایف هریک نیز تعیین‌شده تا بدین‌وسیله شرکت آمادگی مواجهه با بحران را داشته باشد.

کلیدواژه‌ها


آژانس همکاری‌های بین‌المللی ژاپن (جایکا). (1380). گزارش نهایی پروژه پهنه‌بندی لرزه‌ای تهران بزرگ. مرکز مطالعات زلزله و زیست‌محیطی تهران بزرگ
اسدی، ع (1370). بحران شناسی و جامعه‌شناسی بحران. تهران: فصلنامه دانشنامه، شماره 3.
اصغر پور، محمد جواد (1387). تصمیم‌گیری‌های چند معیاره. انتشارات دانشگاه تهران، چاپ ششم.
امیدوار، بابک و همکاران. (1389). اندرکنش بین شریان‌های حیاتی: چالش‌های اساسی و روش‌های مدلسازی. کنفرانس بین‌المللی مقاوم‌سازی لرزه‌ای. تهران، دانشگاه تهران.
آیین‌نامه اجرایی قانون تشکیل سازمان مدیریت بحران کشور. (1388). تهران: مجلس شورای اسلامی.
بایزیدی، ابراهیم. (1391). تحلیل داده‌های پرسشنامه‌ای به کمکspss. تهران: عابد.
بحرینی، حسین. (1378). نقش فرم، الگو و اندازه سکونت‌گاه‌ها در کاهش خطرات ناشی از وقوع زلزله. تهران: مرکز مقابله با سوانح طبیعی ایران
بیرودیان، نادر. (1385). مدیریت بحران، اصول ایمنی در حوادث غیرمنتظره. انتشارات جهاد دانشگاهی مشهد.
تسلیمی، حمیدرضا و تجلی، عباس. (1388). مدیریت بحران در تصفیه‌خانه‌های آب هنگام بروز حوادث غیرمترقبه. اولین جشنواره پژوهشی و فناوری صنعت آب و فاضلاب تهران.
تیموری،محمود. (1383).مدیرتبحراندربافتهایتاریخی،ضمیمهماهنامهشهرداریها،شماره 61 ،ویژهنامه شماره 1.
جعفری، حمیدرضا. (1387). مدیریت سوانح. تهران: انتشارات دانشگاه تهران.
حافظ نیا، م. (1389). مقدمه‌ای بر روش تحقیق در علوم انسانی. سازمان مطالعه و تدوین کتب علوم انسانی دانشگاه‌ها (سمت)، مرکز تحقیق و توسعه علوم انسانی.
درابک، توماس. (1383).مدیریتبحران،اصولوراهنمایعملیبرایدولت‌های محلی.تهران: شرکتپردازشوبرنامه‌ریزیشهریوابستهبهشهرداریتهران.
درخشان فرد، مهدی. (1389).  تهیه طرح واکنش در شرایط اضطراری ناشی از وقوع زلزله، مطالعه موردی کمپ انسانی شرکت نفت وگاز پارس در عسلویه.اساتید راهنما: دکتر صالحی،دکتر مثنوی.دانشکده محیط‌زیست دانشگاه تهران.
رضایی، کامران؛ ارزنده، علیرضا. (1386). واکنش در شرایط اضطرار و مدیریت بحران
رضائیان، ع. (1387). مبانی سازمان و مدیریت. تهران، سازمان مطالعه و تدوین کتب علوم انسانی دانشگاه‌ها (سمت).
زبردست، ا. (1380). کاربرد فرایند تحلیل سلسله مراتبی در برنامه‌ریزی شهری و منطقه‌ای. نشریه هنرهای زیبا.
شریف واقفی، سید حمیدرضا. (1389). برنامه‌ریزی اضطراری برای تأسیسات آب و فاضلاب. تهران، انتشارات آوای قلم.
عزیزی، م. (1389). استاندارد مدیریت تداوم کسب و کار Bs-25999.
علمداری، شهرام. (1384). جامعه آماده (1). تهران: نواندیشان آریا کهن.
غفوری، محسن. (1380). کاهش خطرپذیری لرزه‌ای شهر تهران. تهران: مرکز مطالعات مقابله با سوانح طبیعی ایران.
گیوه چی، سعید. (1389). برنامه‌ریزی شهری به‌منظور پیشگیری وکاهش اثر سوانح. تهران: موسسه آموزش عالی علمی- کاربردی هلال ایران.
مشهدی، دکتر حسن. (1388). مهندسی بحران و تضمین تداوم حیات سازمانی. نشریه حمل و نقل و توسعه.
ناطقی الهی، فریبرز. (1379). مدیریت بحران زمین‌لرزۀ ابر شهرها با رویکرد به برنامۀ مدیریت بحران زمین‌لرزۀ شهر تهران، تهران: انتشارات پژوهشکده بین‌المللی زلزله‌شناسی و مهندسی زلزله، 229 صفحه، شابک: x-14-6490-964
نیکمردان، علی. (1391). معرفی نرم‌افزار Expert Choice 11. تهران: جهاد دانشگاهی واحد صنعتی امیرکبیر.
Alexander, D.E. (2003) Towards the Development of Standards in Emergency Management Training and Education. Disaster Prevention and Management 12 (2): 113–23.
Asgary Ali, 2006, “Theorizing Disaster and Emergency Management” in “Tsunami and Disaster Management: Law and Governance” edited by C. Raj Kumar and D.K. Srivastava, Thomson, Hong Kong.
British Standards Institution(2006). Business Continuity Management-part1: Code of practice. BSI.
British Standards Institution(2007). Business Continuity Management- Part2:Specification.
Carter, W. N. (1991). Disaster Management: A Disaster Manager’s Handbook. Manila: Asian Development Bank.
Coppola D. P., (2007), “Introduction to International Disaster Management”, Elsevier.
FEMA, 2010. "Developing and Maintaining Emergency Operations Plans". (Comprehensive Preparedness Guide (CPG) 101 Version 2.0). Washington, D.C.: Federal Emergency Management Agency (FEMA).
Grigg, N. s. (2000). Risk management in water utilities.Available: http://www.engr.colostate.edu/ce/outreach/conferences/disasters/Risk_working_paper_4.doc.
Joseph F.Gustin. (2010). Disaster & Recovery Planning: A Guide for Facility Managers.
Lindell, M.K, 1995."Assessing emergency facility risk analyses: Preparedness in support of hazardous Application to siting a US hazardous waste in cinerator", Journal of Hazardous Materials, 40, pp.297-319.
Public Safety Canada. (2012). A guide to business continuity planning.
Quarantelli, E. L., (1994), “Twenty Criteria For Evaluating Disaster Planning And Managing And Their Applicability In Developing Societies”, Disaster Research Center,
Standard Checklist Criteria for Business Recovery. Retrieved from Federal Emergency Management Agency (FEMA).