امروزه کاملا مشخص شده است که عوامل سرطان زای محیطی مسئول تقریبا 80% کلیه سرطانهای انسانی می باشند.
بررسی هائی که درطی 15 سال اخیر بعمل آمده است نشان می دهدکه یکی از عوامل بسیار مهم در ایجاد این سرطانها ترکیبات شیمیایی مخصوصی هستندکه بطور کلی بنام ترکیبات n- نیتروزو (N-Nitrose) خوانده می شوند.
در بین این گروه مواد شیمیایی مهمترین آنها که می توانند سرطانهای گسترده ای در حیوانات آزمایشگاهی ایجاد کنند. در درجه اول نیتروزامین ها (Nitrosamines) می باشند.
اثر سمی این مواد برای اولین بار در سال در 1937 بوسیله فروند (Freund) کشف شد. دو شیمی دان که در معرض دی متیل نیتروزامین قرار گرفته بودند. در اثر مسمومیت مردند کالبد شکافی آنها نشان داد که مرگ در اثر آسیب های حاد و سیزوز کبدی پیش آمده است. بررسی های بعدی در مورد کارگرانی بعمل آمد که با ترکیبات مختلف نیتروزامینی از جمله دی متیل نیتروزامین کار می کردند . ماگی و بارنس در 1967 و بعد در 1971 نشان دادند که این مواد برای کبد بسیار سمی بوده واغلب اوقات می توانند سرطانها ی مختلف در قسمت های مختلف بدن حیوانات آزمایشگاهی ایجاد کنند. فرضیه مربوط به اثر سرطان زائی ترکیبات نیتروزامین برای اولین بار در 1965 مطرح شد و ماگی بر اساس این فرضیه بودکه توانست آنرا باثبات برساند.
بعد از کشف اثر سرطان زائی این ترکیبات آژانس بین المللی تحقیقات سرطان بعنوان یکی از وظائف خود مطالعات را در این زمینه شروع کرد.با توجه باینکه سرطانهای مختلف در بعضی از حوزه های جغرافیایی معین گسترده می باشند لذا یکی از اولین اقدامات در مورد بررسی سرطان کشف عوامل تولید کننده آن می باشد. برای مثال مشاهدات همه گیر شناسی حاکی است که د ربریتانی و نورماندی فرانسه‘ همینطور سواحل شرقی دریای خزر و یادر شمال چین سرطان مری بسیار گسترش داشته و بوفور دیده می شود. یا در منطقه مورانگ کنیا سرطان کبد فراوان است. با کشف اثر سرطان زائی ترکیبات نیتروزامین و با توجه باینکه تعداد این ترکیبات بسیار زیاد بوده و بصورت پراکنده نیز درمحیط وجود دارند ‘ طبیعی بودکه بررسی روی این مواد بعنوان عامل سرطان را در این مناطق شروع شود.د رمورد سرطان کبد در مورانگ کنیا‘ تحقیقات بعدی نشان داد که عامل بیماریزا باحتمال قوی نیتروزامین ها نبوده بلکه افلاتوکسین می باشد که بوسیله آلوده شدن مواد غذایی با کپک اسپرژیلوی فلاوس بوجود می آید. ولی در ایران‘ چین و فرانسه باحتمال قریب به یقین عامل سرطان را می توان
بآسانی مورد تجزیه و تحلیل قرارداده وعامل بیماریزا را پیدا کرد. برای مثال شیوع سرطان پوست نزد کارگرانی که باقطران زغال سنگ سروکار دارند و باگسترش سرطان مثانه در بین کارگران صنایع رنگ سازی و لاستیک سازی را می توان مورد مطالعه قرار داده و عامل سرطانزا را مشخص کرد‘همانطور که این عمل در دو مورد اخیر انجام شده و امروزه می دانیم که برای مثال 2- نفتیل امین است که در کارخانجات رنگ سازی و لاستیک سازی باعث سرطان مثانه می شود. بر عکس در محیط های جغرافیایی گسترده بررسی شناخت عامل سرطان بسیار مشکل است‘ زیرا طبیعی است که همه ساکنین این نواحی بیکسان زیراثر عامل بیماریزا نبوده و با توجه به عوامل سرطان زای محیطی به مطالعات اپیدمیولوژیکی هم پرداخت . همینطور علاوه بر تعیین گسترش و شدت بیماری باید به عامل زمان سایر عوامل موثر هم توجه کرد.
)