ارزیابی کیفیت بصری خدمات اکولوژیک پارک های جنگلی (مطالعه موردی : پارک جنگلی چالدره دوهزارتنکابن)

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 کارشناسی ارشد جنگلداری، دانشکده منابع طبیعی، دانشگاه تربیت‌مدرس، نور، مازندران، ایران.

2 استاد، گروه جنگلداری، دانشکده منابع طبیعی، دانشگاه تربیت‌مدرس، نور، ایران

3 دکتری جنگلداری، دانشکده منابع طبیعی، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری، ساری، ایران

چکیده

پارک‌های جنگلی از مهمترین اکوسیستم‌های طبیعی هر کشور است که فراهم‌کننده کارکردها و خدمات مختلف برای جوامع انسانی هستند. لذا حفظ و نگهداری از آنها به عنوان هدف اساسی فعالیت‌های انسان به حساب می‌آید. امروزه به دلیل نقش اکوسیستم‌های جنگلی پارک‌ها در جذب گردشگران، ارزیابی کیفیت بصری آن‌ها اهمیت زیادی پیدا نموده است. کیفیت زیباشناختی به عنوان زیبایی نسبی سیمای سرزمین تعریف می‌شود که به ویژگی‌های بصری شامل فاکتورهای زیستی، فیزیکی و‌ انسان‌ساخت موجود در یک مکان بستگی دارد. شناخت پارامترها و معیارهای مؤثر در کیفیت بصری سیمای سـرزمین مــی‌توانــد مــدیران و برنامه‌ریزان را در ارزیـابی، مکـان-یـابی منـاطق دارای ارزش زیبــایی‌شــناختی، انتخاب لکه‌های حفاظتی و مـدیریت مــؤثر ســیماهای دارای ارزش بصــری یــاری رســاند. از این رو هدف پژوهش حاضر، ارزیابی کیفیت بصری منظر پارک جنگلی چالدره از توابع شهرستان تنکابن واقع در استان مازندران می‌باشد. به همین منظور از روش طبقه‌بندی کیفیت بصری (Q-Sort) استفاده شده است. داده‌های این مطالعه به صورت پیمایش میدانی‌، نمونه‌گیری تصادفی و از تکمیل پرسشنامه Q-Sort توسط 60 بازدیدکننده از پارک جنگلی جمع‌آوری گردید. نتایج ارزیابی کیفیت بصری منظر پارک جنگلی چالدره‌ تنکابن با روش‌ طبقـه‌بنـدی کیفیت بصری نشان داد مهمترین معیارهای ارتقاءدهندة کیفیت بصری پارک جنگلی چالدره‌ تنکابن، معیارهای حضور عوارض طبیعی (کوه و تپه)، آرامش بخش بودن فضا، دیدهای باز و دورنمای وسیع به مناظر اطراف است و معیارهایی نظیـر تلفیق نبودن ابنیه و پوشش گیاهی و نبودن تعادل، آشفتگی بصری و عناصر انسان‌ساخت از مهمترین ویژگی‌هایی است که سـبب کاهش شـدید کیفیـت منظر این پارک شده است.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


Barzehkar, A. (2005). Parks and forest parks (location and design). Publications of Sari agricultural engineering and natural resources organization, 231 p. (In Presion)
Environmental Protection Organization (2012). Report of the detailed plan of Chaldare forest park, studies and preparation of the detailed plan of Chaldare forest park in Mazandaran province., 115 p. (In Presion)
Fathi, M., Derini, I. & Naravi, B. (2007). Plant landscape preferences of forest parks, case study: Chitgar forest park, Tehran. Municipalities Monthly, 86, 220-229. (In Presion)
Golchin, P., Naroei, B. & Behbahani, H. (2014). Study of user's preferences based on visual quality evaluation: The Case of Zahedan Mellat urban forest park. Journal of Environmental Studies (JES), 39(4): 203-193. (In Presion)
Hosseini, S., Oladi, J. & Amirnejad, H. (2021). The evaluation of environmental, economic and social services of national parks. Environment, Development and Sustainability, 23, 9052-9075.
Malhosseini Darani, K., Hosseini, S.M. & Falahatkar, S. (2019). Evaluation of visual quality of landscapes of Hyrcani forests using remote sensing and landscape metrics. Quarterly Journal of Tourism Research, 1(3), 77. (In Presion)
Nijnik, M. & Alexander, M. (2008). Analyzing public preferences concerning woodland development in rural landscapes in Scotland. Journal of Landscape and Urban Planning, 86.
Ozkan, Y. (2014). Assessment of visual landscape quality using IKONOS imagery. Environmental Monitoring and Assessment, 186, 4067- 4080.
Palmer, J. F. & Hoffman, R. E. (2001). Rating reliability and representation validity in scenic landscape assessments. Journal of Landscape and Urban Planning, 54
Rafeeani, P., Mohammadzadeh, M. & Mirkarime H. (2015). Scenic visual quality assessment according to the perception-based approach; a pattern for better management of natural recreational areas (Case study: walking Tracks in Ziyarat Basin, Jahannama protected area). Environmental Researches, 5(9), 14-3. (In Presion)
Saeidi, S., Mohammadzade, M., Salman Mahiny, A. R. & Mirkarimi, S.H. (2013). Survey of Different Methods of Evaluating landscape aesthetic quality. Environment and Development Journal, 4(8), 70-59. (In Presion)
Saghebi, M., Mafi, E. & Watanparast, M. (2022). Evaluation and measurement of urban viability and factors affecting it (case study of Bojnourd city), Journal of Applied Research in Geographical Sciences, 22(67), 335-350. (In Presion)
Sedaghati, A. & Dartoomi, Sh. (2019). Assessment of visual quality in the second nature based on the preferences of the users and its role in identifying Bojnord city (Case study: Parks within the city). Geographical Planning of Space Quarterly Journal, 8(30), 58-39. (In Presion)
Shamshiri, S. (2015). Evaluation of the visual quality of the mirage of Goznehle Sanghar. Journal of Human and Environment, 35(4), 27-41.
Teymoorian, K. & Mir, S.M. (2019). Assessing the visual-spatial quality of the urban landscape over time (Case study: region 8, district 1 of Tehran). Journal of Urban Management Studies, 12(43), 15-26. (In Presion)
The website of the organization of forests, pastures and watershed of the country. (2022).  (In Presion)