همگرایی عوامل مؤثر بر انتشار دی اکسید کربن در کشورهای منطقه منا رهیافت مدل پانل فضایی پویا

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 گروه اقتصاد،دانشکده مدیریت و حسابداری و اقتصاد، دانشگاه آزاد اسلامی،اراک، ایران

2 گروه اقتصاد، دانشکده مدیریت، حسابداری و اقتصاد، دانشگاه آزاد اسلامی واحد اراک ، اراک، ایران

3 گروه اقتصاد، دانشکده مدیریت، حسابداری و اقتصاد، دانشگاه آزاد اسلامی واحد اراک، اراک، ایران

4 گروه اقتصاد، دانشکده مدیریت، حسابداری و اقتصاد، دانشگاه آزاد اسلامی واحد ملایر، ملایر، ایران

چکیده

پایداری رشد و توسعه اقتصادی از طریق به حداقل رساندن اثرات منفی فعالیت های اقتصادی بر محیط زیست و منابع طبیعی یکی از موضوعات مهم تحقیقات اقتصادی در دهه‌های اخیر است. انتشار دی اکسید کربن ناشی از سوخت‌های فسیلی در بخش‌های مختلف صنایع، نیروگاه‌ها، حمل و نقل و حتی بخش خانگی بعنوان یکی از محصولات جانبی فعالیت‌های اقتصادی، امروزه بعنوان عامل اصلی تخریب محیط زیست شناخته شده است.این تحقیق با بسط مدل فضایی سولوی سبز و با استفاده از مدل پانل فضایی پویا (DSM) تاثیر عوامل جمعیت، شهرنشینی، سهم صنعت در تولید ناخالص داخلی، درجه باز بودن تجاری، دموکراسی و سرمایه گذاری فیزیکی برانتشار گاز دی اکسید کربن در کشورهای منا ، طی سال‌های 2004 تا2020 را بررسی می‌کند.
نتایج برآوردها حاکی است که رشد جمعیت، رشد شهرنشینی، سهم صنعت در تولید ناخالص داخلی و درجه باز بودن تجاری بر انتشار دی اکسید کربن تأثیر مثبت و معنی داری دارند. اما بین دو متغیر دموکراسی و سرمایه گزاری فیزیکی با انتشار دی اکسید کربن ،در کشورهای هدف، ارتباط معنی داری یافت نشد. از طرفی همبستگی فضایی بین مقاطع مورد تأیید قرار گرفت. همچنین همگرایی عوامل مؤثر بر انتشار دی اکسید کربن در دوره مورد بررسی تأیید شد یعنی کشورها در جهت کاهش انتشار دی اکسید کربن در دوره تحقیق حرکت نموده اند.

کلیدواژه‌ها


Abdollahi Arani, M. Mansouri, N., jani, S. & Aghyee, N.(2022). Carbon Dioxide Emissions and Economic Growth: A Spatial Analysis among Iranian Provinces, Economic Growth and Development research,13(49).
Agheli, L., Sadeghi, H. & Asvar, A. (2014). Impact of Democracy on CO2 Emissions, Quarterly Journal of Quantitative Economics,11(2),21-40.
Anselin, L. (1988). Lagrange multiplier test diagnostics for spatial dependence and spatial heterogeneity. Geographical analysis, 20(1), 1-17.
Anselin, L. (2005). Spatial statistical modeling in a GIS environment. GIS, spatial analysis, and modeling, 93-111.
Antweiler, W., Copeland, B.R., Taylor, M.S., (2001). Is free trade good for the environ-ment? Am. Econ. Rev. 91 (4), 877-908.
Ashena, M., Hossein Abadi, S,(2020). Factors Influencing CO2 Emission Changes in Iran with Emphasis on the Role of Urbanization; A Decomposition Analysis. Journal of Geographyand Environmental Hazards, (9) 2,145-163
Askari, A., kbari, N., (2001). Spatial econometric methodology, theory and application, Isfahan University Research Journal, 1, 2, 93-122.
Bahrami, E., Behbudi, D., Salmani Bishak, M.R. & Shokri, M. (2019). The Impact of Financial Development and Trade Liberalization on CO2 Emission in Iran. Quarterly Journal of the Macro and Strategic Policies, 7(25),124-141.
Barkhordari, S. (2018). Convergence or Divergence in Per Capita CO2 Emissions Among OPEC Countries Focused on Regularity Quality and Government Effectiveness (GMM Approach). Journal of Economic Research, 53, (2)279-301.
Brook, W.A., & Taylor, M.S. (2010). The Green Solow model. J. Econ. Growth 15 (2), 127-153
Criado, C.O., & Grether, J.M. (2011). Convergence in per capita CO2 emissions: a robust distributional approach. Resour. Energy Econ. 33 (3), 637-665.
Falahi, M., Lotfalipour, M,R. & Bastam, M.(2012). The Environmental Issues and Forecasting of Carbon Dioxide Emissions in Iran Economy, Quarterly Journal of Applied Economics Studies Iran,1(3), 89-109.
Fatahi Ardakani, A., Soltani Zoghi, A. & Serajeddin, A,(2021). Foreign direct investment and pollution control’s effects on the environmental quality in MENA countries, Environmental Science,19(2),1-20.
Fotros, M.H., & Barzegar, m. (2013). Effects of some macroeconomic variables on carbon dioxide emissions in Central Asia and Iran.Macroeconomics Research Letter, 8(16),141-158.
Frankel, J.A., & Rose, A.K. (2005). Is trade good or bad for the environment? Sorting out the causality. Rev. Econ. Stat. 87 (1), 85-91.
Hamidi Razi, D., & Feshari, M. (2017). Investigation of Per capita CO2 Dynamics in OPEC Countries (β and σ Convergence Approach). Journal of Environmental Science and Technology, 19(4),87-99
Jafariparvizkhanlou, K. (2020). The Impact of Political and Economic Freedom on CO2 Emission and EKC in Neighbor Countries of IRAN, Journal of Environmental Sciences Studies, 5(2), 2504-2512.
Jobert, T., Karanfil, F., & Tykhonenko, A. (2010). Convergence of per capita carbon dioxide emissions in the EU: legend or reality? Energy Econ. 32 (6), 1364-1373.
Jobert, T., Karanfil, F., Tykhonenko, A., (2010). Convergence of per capita carbon dioxide emissions in the EU: legend or reality? Energy Econ. 32 (6), 1364-1373.
Karimi Alavijeh, N., Salehnia, N. & Ahmadi Shadmehri, M. (2021). The Impact of Some Effective Factors on Emission of CO2 in Selected Countries of the MENA Region: Panel Quantile Regression Approach, Journal of Environmental Science and Technology, 23(8), 119-133
Kohansal, M.R, Shayanmeh, S. (2016). The Interplay Between Energy Consumption, Economic Growth and Environmental Pollution: Application of Spatial Panel Simultaneous-Equations Model, Iranian Energy Economics, 5(19), 179-216.
Le Gallo, J. (2014). Cross-Section Spatial Regression Models 76. Handbook of regional science, 1511.
Lee, Ch.,Zhou, B., Yang, T.,Yu, Ch.& Zhao, J.(2023). The Impact of Urbanization on CO2 Emissions in China: The Key Role of Foreign Direct Investment, Emerging Markets Finance and Trade, 59(2).
Li, Q., Reuveny, R. (2006). Democracy and environmental degradation. Int. Stud. Q. 50(4), 935-956.
Managi, S., Hibiki, A., Tsurumi, T.,(2009). Does trade openness improve environmental quality? J. Environ. Econ. Manag. 58, 346-363
Mirzaei, M., Horry, H.R, & Sadeghi, Z., (2019). Investigating the Effect of Foreign Direct Investment on Environmental Pollution in MENA Countries, Journal of Environmental and Natural Recourse Economics, 3(4),113-130.
Mozaffari, Z. & Motafakker azad, M., (2019). The Effect of Social Capital and Human Capital on Air Pollution in Iranian Provinces, Quarterly Journal of Applied Theories of Economics, 6(1), 97-128.
Pajooyan J., Moradhasel N. (2008). Assessing the relation between economic growth and air pollution. The Economic Research, 7 (4), 141-160.
Payne, R. (1995). Freedom and the environment. Journal of Democracy. 6 (3), 41-55. Panapoulou, E., & Pantelidis, P. (2009). Club convergence in carbon dioxide emissions. Environment Resource Economic. 44 (1), 47-70.
Rafiei Darani, H., & Ghorbani, M. (2014). Labor Participation in National Economics: Spatial Regression Analysis. Journal of Economic Modeling Research. 5 (18), 119-140.
Ravallion, M., Heil, M. & Jalan, J. (2000). «Carbon Emissions and Income Inequality», Oxford Economic Papers, 52,651-669.
Rios, V., & Gianmoena, L. (2018). Convergence in CO2 emissions: A spatial economic analysis with cross-country interactions. Energy Economics 75, 222-238.
Roozitalab, A., Hoseinpour, A., (2017). Investigating the causal relationship between factors affecting environmental pollution in Iran, Quarterly Journal of the Macro and Strategic Policies, 20,27-45.
Salmani Bieshek M R, Shokri M, Abedzadeh K. (2017), Study Factors affecting emission of Gas co2 in Iran. IJE 2017; 20 (1)
Sarwar, s., Waheed, R. & Wei Ch. (2019). The Survey of Economic Growth, Energy Consumption and Carbon Emission, Energy Reports,5,1103-1115.
Shahbaz, M., Balsalobre- Lorent, D. & Shinha, A, (2019). Foreign Direct Investment – Co2 Emission Nexus in Middle East and North African Countries Biomass Energy Consumption, Journal of Cleaner production, 217, 603-614.
Shahbaz, M., Dehghan Shabani, Z., Shahnazi, R.& Vinhvo, X., (2022). The Spatial Distribution Dynamic and Convergence of Co2 Emission in Iran s Provinces, Environmental Science and Pollution Research, 29, 69573-69587.
Shi, A. (2003). The Impact of Population Pressure on Global Carbon Dioxide Emission Evidence from Pooled Cross- Country Data. Ecological Economics, 44, 1975-1996.
Solow, R, M. (1956), A Contribution to the Theory of Economic Growth, the Quarterly Journal of Economics, 70(1), 65-94.
Tamizi A. (2018). Economic and Environmental Factors Determining the Amount of Carbon Dioxide Emissions in the MENA Countries. IUESA 2019; 7 (26):115-130
Torras, M., & Boyce, J.K. (1998). Income, inequality, and pollution: a reassessment of the environmental Kuznets curve. Ecological. Economics. 25 (2), 147-160.
Wang, F., Fan, W., Liu, J., Wang, J. & Chai, W. (2020). The Effect of Urbanization and Spatial Agglomeration on Carbon Emissions in Urban Agglomeration, Environmental Science and Pollution Research, 10,1-14.
Wang, Sh., Zhou, Ch,.(2020). Examining the determinants and the spatial nexus of city-level CO2 emissions in China: A dynamic spatial panel analysis of China's cities, Journal of Cleaner Production,171, 917-926.
You, W.H., Zhu, H.M., Yu, K., Peng, C., (2015). Democracy, financial openness, and global carbon dioxide emissions: heterogeneity across existing emission levels. World Development. 66, 189-207