بررسی ارتباط میان متغیرهای مستقل اقتصادی و متغیرهای وابسته تولید پسماندهای شهری (نمونه موردی: شهر تهران)

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری مهندسی محیط زیست، دانشکده محیط زیست،دانشکدگان فنی، دانشگاه تهران

2 دانشیار، دانشکده محیط زیست،دانشکدگان فنی، دانشگاه تهران

3 استاد تمام، دانشکده محیط زیست،دانشکدگان فنی، دانشگاه تهران

چکیده

بررسی ارتباط میان متغیرهای اقتصادی و متغیرهای تولید پسماندها از اهمیت بالایی در برنامه ریزی های مدیریت شهری با رویکرد کاهش دفن پسماندها برخوردار می باشد. لذا در این تحقیق با استفاده روش رگرسیون خطی و بهره گیری از داده های 56 ماه (فروردین 1393 الی آبان 1397) مربوط به پنج متغیر مستقل اقتصادی و چهار متغیر وابسته تولید پسماندها در تهران نسبت به توسعه چهار مدل اقدام گردید. در این تحقیق ارتباط آماری میان متغیرهای اقتصادی و متغیرهای تولید پسماندها در سطح اطمینان 90 درصد نیز مورد بررسی قرار گرفت. نتایج نشان داد 74 درصد از تغییرات تناژ پسماندهای ساختمانی و عمرانی با استفاده از متغیر اقتصادی شاخص بهای کالا و خدمات و 69 درصد از تغییرات تناژ پسماندهای خشک تفکیک شده در مبداء نیز توسط دو متغیر اقتصادی شاخص بهای کالا و خدمات و قیمت دلار آمریکا اعلامی بانک مرکزی قابل توصیف می باشند. از طرفی با استفاده از متغیر قیمت ارز یورو اعلامی بانک مرکزی نیز می توان 6/35 درصد از تغییرات تناژ پسماند فضای باز شهر تهران را پیش بینی نمود. شایان ذکر است تنها 4/21 درصد از تغییرات تناژ پسماند مخلوط شهری توسط متغیر اقتصادی قیمت دلار آمریکا در بازار آزاد قابل توصیف می باشد.

کلیدواژه‌ها


ابوالحسنی، ا؛ ابراهیمی، ا؛ پورکاظمی، م و بهرامی نیا، ا، (1395). اثر تکانه های پولی و تکانه های نفتی بر تولید و تورم بخش مسکن در اقتصاد ایران: رویکرد تعادل عمومی پویای تصادفی نیوکینزی، فصلنامه علمی پژوهشی پژوهش های رشد و توسعه اقتصادی، 7 (25) ، صص113-132.
پیرائی، خ و شهسوار، م، (1387). اندازه گیری تاثیر تغییرات قیمت کالاها و خدمات بر فقر در ایران، فصلنامه پژوهش های اقتصادی ایران، 36 (12) ، صص153-185.
پیوسته گر، ی و انصاری، م ،(1396). بررسی و ارزیابی عوامل اجتماعی موثر بر کاهش سرانه تولید پسماند خانگی (نمونه موردی: مناطق3 و 10 شهرداری تهران)، فصلنامه علوم و تکنولوژی محیط زیست، 19 (4) ، صص 221-236.
حاضری، م و سرائی، م، (1398). تبیین و ارزیابی شاخص های موثر بر ارتقای کارایی سیستم مدیریت پسماند (مطالعه موردی: شهر یزد)، فصلنامه شهر پایدار، 2 (2) ، صص19-33.
حیدری، م؛ محمدی، م، و معصومی، ج، (1395). پیش بینی قیمت سهام با استفاده مدل سری زمانی ARIMA، کنفرانس جهانی مدیریت، اقتصاد حسابداری و علوم انسانی در آغاز هزاره سوم ، دانشگاه شیراز، شیراز، ایران.
خداپرست شیرازی، ج و صادقی، ز، (1394). مدلسازی و پیش بینی صادرات آبزیان دریایی در ایران با استفاده از روش ARIMA و شبکه های عصبی مصنوعی، فصلنامه اقتصادی مقداری، 9(4) ، صص111-131.
خیری، ش و آزاد ارمکی، ا، (1393). شناسایی عوامل موثر بر پذیرش مدیریت پسماند توسط شهروندان شهر تهران، فصلنامه مطالعات مدیریت شهری، 6(17) ، صص67-79.
دهواری، م؛ ابراهیمی، ا؛ احرام پوش، م و هاشمی، ح، (1395). پیش بینی میزان تولید پسماند شهری با استفاده از سری زمانی (تکنیک ARMA) و مدل سازی پویای سیستم (نرم افزار Vensim)، فصلنامه علمی پژوهشی انجمن علمی بهداشت محیط ایران، 9 (1) ، صص57-68.
رحیمیان، م، (1396). تاثیر شاخص های اقتصادی و اجتماعی بر تولید مواد زائد جامد در کشورهای در حال توسعه و در حال توسعه، پنجمین کنگره بین المللی مهندسی عمران، معماری و توسعه شهری، دانشگاه شهید بهشتی، تهران، ایران.
سازمان فناوری اطلاعات و ارتباطات شهرداری تهران، 1398، آمارنامه شهر تهران .
سازمان مدیریت پسماند شهرداری تهران. 1399. گزارش عملکرد سالانه، تهران، ایران.
شاه آبادی، ا و گنجی، م، (1392). تاثیر عوامل موثر بر سرمایه گذاری در بخش مسکن و ساختمان ایران، فصلنامه علمی تخصصی اقتصاد توسعه و برنامه ریزی، 1(2) ، صص 1-22.
شهبازی،ا ، باقری زنوز، ف و ابومعاش زاده،ح (1393). بررسی عوامل موثر بر تولید پسماند بیمارستان امام خمینی (ره) کرج و تحلیل پیش بینی روند تولید آن با استفاده از مدل سری زمانی ARIMA، فصلنامه علمی پژوهشی انجمن علمی بهداشت محیط ایران، 1 (8) ، صص 67-80.
شهبازی،ک و نجّار قابل، سمیه، (1396). تاثیر غیرخطی تضعیف ارزش پول بر رشد اقتصادی در ایران: کاربرد مدل های خود رگرسیون انتقال ملایم، فصلنامه علمی پژوهشی مطالعات اقتصاد کاربردی ایران، 6 (21) ، صص 123-147.
صالحی،م ؛ سقائیان، ا؛ فراهانی، م و دارابی، ح، (1397). مدل سازی تاثیر عوامل اقتصادی و اجتماعی بر مدیریت پسماند خانگی با رویکرد پویایی شناسی سیستم ها: مطالعه موردی شهر تهران، فصلنامه مهندسی صنایع و مدیریت شریف، 1-34 (2/1) ، صص147-159.
عابدی، س؛ دانشمند، آ و معدنی پور، ز، (1398). رابطه بین پسماند شهری و درآمد ناخالص داخلی در قطب های گردشگری ایران، فصلنامه علمی اقتصاد و مدیریت شهری، 4 (28) ، صص99-112.
عبدلی،م.ع؛ فلاح نژاد، م؛ غضبان، ف؛ اردستانی، م؛ (آبان 1389). ارزیابی متغیرهای موثر بر تولید پسماند شهری، چهارمین همایش ملی تخصصی مهندسی محیط زیست، انجمن مهندسی محیط زیست ایران، تهران، ایران.
عزیزنژاد، ص و کمیجانی، اکبر، (1396). تاثیرات نرخ ارز و اثر آن بر نوسانات متغیرهای منتخب اقتصاد کلان در ایران، فصلنامه پژوهش های اقتصادی (رشد و توسعه پایدار)، 17 (1) ، صص 121-143.
فتحی دخت لاحشری، ح؛ پری زنگنه، ع؛ زمانی، ع و حاجی سلطانی، پ،(آبان 1389). بررسی تغییرات کیفی و کمی پسماند خانگی شهر تهران (1384-1386)، چهارمین همایش تخصصی مهندسی محیط زیست، انجمن مهندسی محیط زیست ایران، تهران، ایران.
کلکناری، ه؛ جمالی پور، م و قربانی، م، (1392). سیاست های راهبردی-زیست محیطی کاهش تولید زباله شهری، فصلنامه آموزش محیط زیست و توسعه پایدار، 2(1) ، صص 11-18.
مرکز مطالعات و برنامه ریزی شهر تهران. 1399. گزارش دومین طرح جامع مدیریت پسماند شهر تهران، تهران، ایران.
Araiza-Aguilar, J. A., Rojas-Valencia, M. N. and Aguilar-Vera, R. A. (2020) ‘Forecast generation model of municipal solid waste using multiple linear regression’, Global Journal of Environmental Science and Management, 6(1), pp. 1–14. doi: 10.22034/gjesm.2020.01.01.
Asgari, A. et al. (2017) ‘Quality and quantity of construction and demolition waste in Tehran’, Journal of Environmental Health Science and Engineering, 15(1), pp. 1–8. doi: 10.1186/s40201-017-0276-0.
Bandara, N. J. G. J. et al. (2007) ‘Relation of waste generation and composition to socio-economic factors: A case study’, Environmental Monitoring and Assessment, 135(1–3), pp. 31–39. doi: 10.1007/s10661-007-9705-3.
Buenrostro, O., Bocco, G. and Vence, J. (2001) ‘Forecasting generation of urban solid waste in developing countries - A case study in Mexico’, Journal of the Air and Waste Management Association, 51(1), pp. 86–93. doi: 10.1080/10473289.2001.10464258.
Dehghanifard, E. and Dehghani, M. H. (2018) ‘Evaluation and analysis of municipal solid wastes in Tehran, Iran’, MethodsX, 5(February), pp. 312–321. doi: 10.1016/j.mex.2018.04.003.
Liu C, Wu X. Factors influencing municipal solid waste generation in China: A multiple statistical analysis study. Waste Management & Research. 2011;29(4):371-378. doi:10.1177/ 0734242X10380114
Fami, H. S. et al. (2019) ‘Determinants of household food waste behavior in Tehran city: A structural model’, Resources, Conservation and Recycling, 143(August 2018), pp. 154–166. doi: 10.1016/j.resconrec.2018.12.033.
Hoang, M. G. et al. (2017) ‘Predicting waste generation using Bayesian model averaging’, Global Journal of Environmental Science and Management, 3(4), pp. 385–402. doi: 10.22034/gjesm. 2017.03.04.005.
Malmir, T. and Tojo, Y. (2016) ‘Municipal solid waste management in Tehran: Changes during the last 5 years’, Waste Management and Research, 34(5), pp. 449–456. doi: 10.1177/ 0734242X16632056.
Monavari, S. M. et al. (2012) ‘The effects of socioeconomic parameters on household solid-waste generation and composition in developing countries (a case study: Ahvaz, Iran)’, Environmental Monitoring and Assessment, 184(4), pp. 1841–1846. doi: 10.1007/s10661-011-2082-y.
Namlis, K. G. and Komilis, D. (2019) ‘Influence of four socioeconomic indices and the impact of economic crisis on solid waste generation in Europe’, Waste Management, 89, pp. 190–200. doi: 10.1016/j.wasman.2019.04.012.
Pinka Sankoh, F., Yan, X. and Mohamed Hamza Conteh, A. (2012) ‘A Situational Assessment of Socioeconomic Factors Affecting Solid Waste Generation and Composition in Freetown, Sierra Leone’, Journal of Environmental Protection, 3(7), pp. 563–568. doi: 10.4236/jep.2012.37067.
Prades, M., Gallardo, A. and Ibàñez, M. V. (2015) ‘Factors determining waste generation in Spanish towns and cities’, Environmental Monitoring and Assessment, 187(1). doi: 10.1007/s10661-014-4098-6.
Rupani, P. F. et al. (2019) ‘Current scenario of the tehran municipal solid waste handling rules towards green technology’, International Journal of Environmental Research and Public Health, 16(6). doi: 10.3390/ijerph16060979.
Trang, P. T. T. et al. (2017) ‘The Effects of Socio-economic Factors on Household Solid Waste Generation and Composition: A Case Study in Thu Dau Mot, Vietnam’, Energy Procedia, 107(September 2016), pp. 253–258. doi: 10.1016/j.egypro.2016.12.144.
Vieira, V. H. A. de M. and Matheus, D. R. (2018) ‘The impact of socioeconomic factors on municipal solid waste generation in São Paulo, Brazil’, Waste Management and Research, 36(1), pp. 79–85. doi: 10.1177/0734242X17744039.
Xu, L. et al. (2016) ‘Path analysis of factors influencing household solid waste generation: a case study of Xiamen Island, China’, Journal of Material Cycles and Waste Management, 18(2), pp. 377–384. doi: 10.1007/s10163-014-0340-0.