مدل توسعه مکانی و ارتقاء کیفیت محیطی پیادهراههای شهری با رویکرد زمینه گرا (نمونة موردی: پیادهراه بوعلی همدان)

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 کارشناسی ارشد طراحی شهری، دانشگاه بوعلی سینا، همدان، ایران

2 دانشیار دانشگاه بوعلی سینا، همدان

3 استادیار شهرسازی،، دانشکده هنر و معماری، دانشگاه بوعلی سینا، همدان، ایران.

چکیده

رویکرد پیاده مداری خیابان ها و میدان های شهری، به دنبال ارتقاء کیفیت زندگی و نگرشی انسانی به فضا می باشد، که در این میان توجه به زمینه ها و بسترهای فرهنگی و اجتماعی محیط، نقش مهمی در توفیق و یا عدم توفیق تبدیل فضاهای عمومی به پیاده راه های شهری خواهد داشت. پیاده راه بوعلی یکی از محورهای مهم در بافت متراکم و مرکزی شهر همدان می باشد. این پژوهش به دنبال مدل توسعه در پیاده راه بوعلی شهر همدان و همین طور یافتن راهکار هایی جهت ارتقاء کیفیت های محیطی است. برای این منظور با ۶۰ نفر از افراد شامل: متخصصین معماری و شهرسازی، مدیران شهری، گردشگران، کسبه و کاربران پیاده راه، مصاحبه عمیق به روش گلوله برفی انجام شد. شیوه ی تحلیل داده‌ها به وسیله‌ی کدگذاری باز، کدگذاری محوری، و کدگذاری گزینشی انجام شد که در نهایت 136در قالب مفهوم و 33 مقوله استخراج و استنباط گردید. نتایج پژوهش نشانگر آن است که پدیده محوری در راستای توسعه پیاده راه بوعلی، ارتقاء حضورپذیری و هویت فضایی می باشد. بدین ترتیب این روش با در نظر گرفتن همه جنبه‌های اجتماعی، فرهنگی، اقتصادی، عملکردی، محیطی و کالبدی مکان، منجر به ایجاد ارزش افزوده جدیدی در پیاده راه بوعلی می‌شود.

کلیدواژه‌ها


اسماعیل‌پور، ن؛ کارآموز، ا؛ و فخارزاده، ز، (۱۳۹4). ارزیابی اختلاط کاربری در فضای شهری خیابان و راهکارهای ارتقا آن (نمونه موردی: خیابان کاشانی در بافت میانی شهر یزد)، فصلنامة تحقیقات جغرافیایی، 30(47)، صص 24-1.
پاکزاد، ج، (1388). مبانی نظری و فرآیند طراحی شهری، انتشارات شهیدی، تهران.
جعفری مبین، ش، (۱۳۹۲). ارزیابی کیفی پیاده راه‌های شهری در شهرهای ایرانی، نمونه موردی: پیاده راه بوعلی شهر همدان، پژوهش‌های شهری هفت حصار، 1(4)، صص 36-29.
جیکوبز، ج، (1386). مرگ و زندگی شهرهای بزرگ آمریکایی، ترجمه: آرزو افلاطونی، دانشگاه تهران، تهران.
دانش، ج؛ ، طیبی، ا، (1390). کیفیّت حضور در میادین شهری با تأکید بر نمونه‌های سنّتی ایران، فصلنامة شهر ایرانی اسلامی، 1(4) ، صص 80-71 .
راست بین، س؛ جعفری، ی؛ دارم، ی؛ و معززی مهر طهران، ا، (۱۳۹۱). رابطه همبستگی بین کیفیت‌های محیطی و تداوم حیات شهری در عرصه‌های عمومی، نمونه موردی: جلفای اصفهان، نشریه باغ نظر، 9(21)، صص 46-35.
رفیعیان، م؛ تقوایی، ع؛ خادمی، م؛ و علیپور، ر،(۱۳۹۱). بررسی تطبیقی رویکردهای سنجش کیفیت در طراحی فضاهای عمومی شهری، نشریة انجمن علمی معماری و شهرسازی ایران، 1(4)، صص 43-35.
شجاعی، د؛ پرتوی، پ، (۱۳۹4). عوامل مؤثر بر ایجاد و ارتقاء اجتماع پذیری در فضاهای عمومی با مقیاس‌های مختلف شهر تهران(نمونه موردی: فضاهای عمومی دو محله و یک ناحیه در منطقه ۷ تهران)، نشریة باغ نظر، 12(34)، صص 108-93.
 کارمونا، م، (1388)، مکان‌های عمومی فضاهای شهری ابعاد گوناگون طراحی شهری، ترجمه :فریبا قرائی، مهشید شکوهی، دانشگاه هنر تهران، تهران.
گل، ی، (1387). زندگی در فضای میان ساختمان‌ها، ترجمه: شیما شصتی، جهاد دانشگاهی،تهران.
لنگ، ج، (1388).آفرینش نظریه‌های معماری، ترجمه: علیرضاعینی فر، انتشارات دانشگاه تهران، تهران.
محمد پور، ا، (1392). روش تحقیق کیفی ضدروش، انتشارات جامعه شناسان، تهران.
Al-Hagla, K. (2009). Evaluating New Urbanism’s Walkability Performance: A comprehensive Approach to Assessment in Saifi Village,Beirut, Lebanon.Urban Design international,14, 139-151.
Bently, I. (1985). Responsive Environments: A Manual for Designers. The Architectural Press. London.
Biddulph, M. (2003). The limitations of the urban village concept in neighbourhood renewal: A Merseyside case study. Urban Design International, 8(1–2), 5–19.
Carmona, M. (2009). Public spaces of urban spaces Different aspects of urban design. Translated by: Fariba Gharai, Mahshid Shokouhi and others. Art University. Tehran.
Cambir, A., & Vasile, V. (2015): Material Dimension of Life Quality and Social Inclusion. Procedia Economics and Finance,32, 932-939.
Cervero, R. (1996). Mixed land-uses and commuting: Evidence from the American Housing Survey. Transportation Research A: Policy and Practice,5, 361-377.
Chen,Y., & Feng, J. (2016). Understanding pedestrian ‘ Travel Behavior In Large Chinese Cities’ A case study of Shanghai central city, Transportation research Procedia, published by Elsevier B.V.
Corbin, J., & Strauss, A. (2014). Basics of qualitative research. sage
Friedman, B., Gordon, S.P., & Peer, J.B. (1994). Effect of nontraditional neighborhood design on travel characteristics. Transportation Research Record,1466, 63-70.
Gavrilidis, A., Ciocanea, C., Nita, M., Onose, D. & Nastase, I. (2016). Urban landscape quality index- planning tool for evaluating urban landscape and improving the quality of life, Procedia Environmental Science, 32, 155-167.
Gehl, J., & Gemzoe, L. (2004). Public Spaces Public Life, Published by the Danish Architectural Press, ISBN 8774073052.
Gemzoe, L., & Gehl, J. (2006). The Copenhagen experience what the pedestrian wants. Ekim Tan Delft University of Technology photos.
Giles-Corti, B., & Donovan, R. J. (2003). Relative influences of individual, social  environmental and physical environmental correlates of walking. American Journal of Public Health, 93(9), 1583-1589.
Goulding, c. (1999). Grounded Theory: some Reflections on paradigm, procedures and Misconceptions, university of wolverhampton, UK.
Habibi, S.M. (2000). Tourism of  Pedestrian way. Honarhay-e- Ziba Tract. University of Tehran Press, Tehran.9.
Hajmirsadeghi, R. S., Shamsuddin, S., Bin, L. H., & Foroughi, A. (2013). Design’s factors influencing social interaction in public squares, European online journal of natural and social science, 1.2( 4), 556-564.
Hanley, D., & Garrick, L. (2010). How Shared Space Challenges Conventional Thinking about Transportation Design,- http://www.planetizen.com/node/47317.
Helen, J., Streubert, S., & Carpenter, S. (2007). Qualitative research in nursing. USA: William and Wilkins.
Hoehner, Ch. M., Brennan R., Elliott, L.K., Handy, M. B., & Brownson,R. C. (1994). Perceived and objective environmental measures and physical activity among urban adults. Transportation Research Record, 1466, 63-70.
Holland, C., Clark, A., Katz, J., & Peace, S. (2007). Social Interaction in Urban Public Places, First published in Great Britain in 2007 by The Policy Press.
Hooker, S.P., Wilson, D. Griffin, S., & Ainsworth, B. (2005). Perceptions of environmental supports for physical activity in African American and white adults in a rural county in South Carolina. Preventing Chronic Disease, 2(4),
Jacobs, A., & Appleyard, D. (1987). Toward an Urban Design Manifesto, JAPA. 53(1), 112-120.
Jun, H., & Hur, M.(2015). The relationship between walkability and neighborhood social environment: The importance of physical and perceived walkability. Applied Geography, 62, 115-124.
Kamp, I.V., Leidelmeijer, K., Marsman, G. & Hollander, A. (2003). Urban environmental quality and human well-being Towards a conceptual framework and demarcation of concepts; a literature study, Landscape and Urban Planning,65, 5-18.
Karami, S., Fakhrayee, A., & Karami, S. (2014). Studying the Effect of Accessibility and Vitality on Urban Spaces Efficiency in Iran, International Journal of Architecture and Urban Development.5.
Kesalkheh, S.,  Dadashpoor, H. (2012). new and traditional residential environments 48th.
Krinitcyna, Z.V., Mikhailova, T.R., & German, M.V. (2016). Quality of life as the basis for achieving social welfare of the population. In SHS Web of Conferences (Vol. 28). EDP Sciences.
Lacinak,M., & Ristvej ,J. (2017). Smart City Safety and Security, Published by Elsevier Ltd, Proceeda Engineering, 192, 522-527.
Lang, J. (1961). Urban Design – The American Experience, New York: Van Nostrand Reinhold.
Lee, Y. (2008). Subjective Quality of life Measurement in Taipei, Building and Environment, 43,1205-1215.
Lynch, K. (1981). A Theory of Good City Form. Mass: MIT Press. Cambridge
McCormack, G., Friedenreich Ch., Sandalack, B.A., Giles, C. B & Doyle-Baker, P. K. (2012). The relationship between clusteranalysis derived walkability and local recreational and transportation walking among Canadian adults, Health and Place,18, 1079–1087.
Musse, M., Barona, D. & Rodrigues, L. (2018). Urban environmental quality assessment using remote sensing and census data, Int J Appl Earth Obs Geoinformation, 71, 95-108.
Manchanda, S., Steemers, K. (2012). Environmental Control & the Creation of Well-being. In Sustainable Environmental Design in Architecture. Springer. New York, NY, 69-81.
Moudon, A.V., Hess, P. M., Snyder, M.C & Stanilov, K. (1997). Effects of site design on pedestrian travel in mixed-use. medium-density environments. Transportation Research Record,1578, 48-55.
Naghibi, E., Habib, F., &  Sabani, A. (2015). pedestrian area design to promote social interaction, case study: Isfahan khajoo neighborhood, international journal of architecture and urban development, 5(2), 31_42.
Panter, J. R; Jones, A. P;  & Van Sluijs E. M .F .(2008)., Environmental Determinants of Active Travel in Youth, International Journal of Behavioral Nutrition and Physical Activity, 5.
Rappoport, A. (1987). Pedestrian Street Use, culture and perception. Anee Moudon  Ed.Public Streets for public use. New York: Van Nostand Reinhold.
Seage EL Din, H., Shalaby, A., & Elsayed Farouh, H, (2013), principles of urban quality of life for a neighborhood, housing and building research centre, HBRC Journal , 9, 86-92.
Southworth, M. (1997). Walkable suburbs: An evaluation of neotraditional communities at the urban edge. Journal of the American Planning Associatio,. 63(1), 28-44.
Southworth, M. (2005). Designing the walkable city. Journal of urban planning and development,131(4), 246-257.
Strath, S., Greenwald, M., Isaacs, R., Hart, T., Lenz, E., Dondzila, C. & Swartz, A. (2012). Measured and Perceived Environmental Characteristics are Related to Accelerometer Defined Physical Activity in Older Adults, International Journal of Behavioral Nutrition and Physical Activity, 9, 1-9.
Torkyan, V., Shokooh, M., Iman, K. A., AmirReza, H., & S.Bagher, H. (2015, February). Effect of physical factors on the sense of security of the people in Isfahan’s traditional bazaar, Asian Conference on Environment-Behaviour Studies, AcE-Bs, Published by Elsevier Ltd, Procedia-Social and Behavioral Science, 201,165-174.
Van Kamp, I., Leidelmeijer, K., Marsman, G., & de Hollander, A. (2003). Urban environmental quality and human well-being: Towards a conceptual framework and demarcation of concepts; a literature study. Landscape and Urban Planning, 65(1), 1-5.
Wood, D., Lawrence, F.,  & Giles-Corti, B. (2010). Sense of community and its relationship with walking and neighborhood design. Social Science and Medicine, 70, 1381-1390.
Whyte, W. (1988). The Social Life of Small Urban Spaces, Project for Public Spaces. Washington: Conservation Founation