شناسایی مناطق مستعد آلودگی آبخوان دشت ملکان با استفاده از روش‌های فازی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشگاه تبریز، دانشکده علوم طبیعی، گروه علوم زمین

2 دانشیار گروه علوم زمین دانشگاه تبریز

3 استاد گروه علوم زمین، دانشکده علوم طبیعی، دانشگاه تبریز

چکیده

عدم شناخت صحیح مناطق مستعد آلودگی در آبخوان‌ها ممکن است سبب ایجاد آلودگی‌های شدید در منابع آب زیرزمینی شود و چه‌بسا اتفاق می‌افتد که دیگر نتوان از این منابع استفاده کرد. منابع آب زیرزمینی در منطقه ملکان به دلیل وجود باغ‌های انگور و کشاورزی شدید، تحت تأثیر شیرابه حاصل از مواد نیتراته می‌باشند، لذا شناسایی مناطق آسیب‌پذیر آبخوان این منطقه با روش مناسب از اهمیت بالایی برخوردار است. در این تحقیق از مدل‌های دراستیک بهینه شده با منطق فازی و تئوری کاتاستروف، برای بررسی مناطق مستعد آلودگی آبخوان آزاد دشت ملکان استفاده شد. برای بهینه‌سازی، پارامترهای روش دراستیک که شامل هفت پارامتر هیدروژئولوژیکی می‌باشد، به عنوان ورودی مدل و مقدار شاخص آسیب‌پذیری به عنوان خروجی مدل‌ها تعریف گردید. صحت‌سنجی مدل‌ها نیز با استفاده از داده‌های غلظت نیترات و ضریب همبستگی با شاخص آسیب‌پذیری در منطقه انجام گردید. نتایج مدل‌سازی نشان داد که مدل دراستیک تصحیح‌شده با استفاده از تئوری کاتاستروف با شاخص همبستگی بالا با نیترات، نتیجه بهتری را نسبت به منطق فازی برای آبخوان ارائه داده است. بر اساس نتایج مدل کاتاستروف، 56، 23، 21 درصد از منطقه به ترتیب در مناطق با آسیب‌پذیری کم، متوسط و زیاد واقع‌ شده‌اند و بخش‌های مرکزی دشت به‌عنوان مناطق آسیب‌پذیر شناخته می‌شوند.

کلیدواژه‌ها

موضوعات