تحلیل تغییرات کاربری زمین و نیرومحرکه‌های اقتصادی- اجتماعی تخریب زمین در ذخیره‌گاه زیست‌کره ارسباران

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری برنامه ریزی محیط زیست، دانشکده محیط زیست دانشگاه تهران

2 دانشیار گروه برنامه ریزی و مدیریت دانشکده محیط زیست

3 دکتری برنامه ریزی محیط زیست، دانشگاه تهران

چکیده

مناطق حفاظت‌شده علی‌رغم اقدامات حفاظتی در معرض تغییرات کاربری زمین قرار می‌گیرند که این تغییرات ناشی از محرکه‌های مختلفی به‌خصوص نیرومحرکه‌های اقتصادی- اجتماعی هستند. هدف این تحقیق بررسی ارتباط تغییرات کاربری زمین و متغیرهای اقتصادی- اجتماعی آن در ذخیره‌گاه زیست‌کره ارسباران است. در این راستا الگوی تغییرات کاربری زمین در طول 24 سال گذشته برای کل منطقه و هم‌چنین زون‌های مدیریتی با استفاده از فنون سنجش‌ازدوری بررسی شد. ارتباط و همبستگی تغییرات کاربری زمین (متغیر وابسته) با چهار متغیر اقتصادی-اجتماعی؛ درصد تغییر جمعیت، درصد تغییر باسوادی، درصد تغییر اشتغال و درصد تغییر بعد خانوار (متغیرهای مستقل) با استفاده از رگرسیون چند متغیره مورد تجزیه‌وتحلیل و مدل‌سازی آماری قرار گرفت. نتایج نشان‌دهنده تخریب 59/5464 و 07/1351 هکتاری سطوح جنگلی به ترتیب در کل منطقه و زون مرکزی بین سال‌های 1989 تا 2013 هست. در این بازه میزان کل تخریب در منطقه برابر 24/12012 هکتار به دست آمد. بررسی همبستگی پارامترهای مستقل با پارامتر وابسته نشان‌دهنده معنی‌دار نبودن درصد تغییر سواد بوده و از مدل حذف شد. متغیرهای باقی‌مانده در مدل لوجستیک و استفاده از روش اینتر به‌عنوان الگوریتم مدل‌سازی خطی وارد شدند و مدل همبستگی و پیش‌بینی تخریب از طریق متغیرهای اقتصادی- اجتماعی حاصل شد.

کلیدواژه‌ها

موضوعات