تغییرات غلظت فلزات سنگین طی فرایند تولید ورمی‌کمپوست از پسماندهای آلی

خرازی, سیده مریم; یونسی, حبیب; عابدینی طرقبه, جواد

doi:10.22059/jes.2014.50172

تغییرات غلظت فلزات سنگین طی فرایند تولید ورمی‌کمپوست از پسماندهای آلی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

¹ کارشناس ارشد مهندسی منابع طبیعی، محیط‌زیست، دانشگاه تربیت مدرس

² دانشیار گروه محیط‌زیست، دانشکدۀ منابع طبیعی پردیس نور، دانشگاه تربیت مدرس

³ 3- سازمان مدیریت پسماند شهرداری مشهد، دانشجوی دکتری شیمی آلی، دانشگاه فردوسی مشهد

10.22059/jes.2014.50172

چکیده

این پژوهش در راستای بررسی تغییرات غلظت فلزات سنگین طی فرایند تولید ورمی‌کمپوست از پسماندهای کشاورزی و ارزیابی تغییرات این فلزات در اثر تلقیح این ضایعات آلی از طریق باکتری‌های تثبیت‌کنندۀ نیتروژن و فسفر در قالب لجن فعال فاضلاب انجام شد. این باکتری‌ها موجب بهبود کیفیت ورمی‌کمپوست می‌شوند. به این منظور بسترهایی با ترکیبات مدنظر از ضایعات آلی آماده شدند و پس از اتمام مرحلۀ پیش‌کمپوست، این بسترها تحت تیمار لجن فعال فاضلاب و تلقیح کرم‌های خاکی قرار گرفتند. نتایج این تحقیق نشان دادند، افزایش ضایعات ذرت در بستر به ‌علت محتوای کم فلزات سنگین آن، سبب رقیق‌سازی این عناصر در تودۀ ورمی‌کمپوست شد. سدیم و پتاسیم در این مورد استثنا بودند و با افزایش ضایعات ذرت، میزان سدیم تغییری نشان نداد، اما میزان پتاسیم افزایش یافت. همچنین، افزایش غلظت لجن فعال فاضلاب، به‌ علت تسریع تجزیۀ مواد آلی و کاهش وزن خشک ضایعات بستر، موجب افزایش معنی‌داری در غلظت فلزات سنگین شد. بیشترین غلظت نیکل، مس و روی در تیمارهای این تحقیق به‌ ترتیب برابر با 3±54، 9±129 و mg/kg 19±594 به دست آمد. همچنین، بیشترین غلظت مشاهده‌شده از کروم و سرب نیز 5±49 و mg/kg 9±129 بود. در نهایت با مقایسۀ غلظت این فلزات با استانداردهای ارائه‌شده نشان داده شد که ورمی‌کمپوست تهیه‌شده در این تحقیق، از لحاظ فلزات سنگین در دامنۀ استاندارد قرار دارد و قابلیت استفاده در کاربردهای کشاورزی را داراست.

کلیدواژه‌ها