مکان یابی و تحلیل تناسب فضای سبز شهری با در نظر گرفتن اصول اکولوژیک (مطالعة موردی: پارک‌های محله‌ای بیرجند)

نویسندگان

1 دانشجوی دکترای برنامه ریزی، مدیریت و آموزش محیط زیست دانشگاه تهران

2 دانشجوی دکترای آموزش محیط زیست دانشگاه تهران

3 استادیار دانشکدة محیط زیست،دانشگاه تهران

4 دانشیار دانشکدة کشاورزی، دانشگاه تهران

چکیده

فضای سبز، به‌عنوان یکی از شاخص‌های توسعه‌یافتگی جوامع دارای ابعاد زیست محیطی، اجتماعی، فرهنگی، اقتصادی وکالبدی است و برای این‌که بتواند نقش‌ها و عملکرد‌های خود را به خوبی ایفا کند، اولین و مهمترین گام تعیین مکان‌های مناسب برای آن است، که پیش زمینه آن تجزیه‌و‌تحلیل تناسب فضای سبز است. و سه گام اصلی آن تعیین عامل‌های تناسب، وزن‌دهی عامل‌ها به روش AHP و در پایان روش هم‌اندازی لایه‌ها و تهیة نقشه تناسب نهایی است، که این نقشه هم نشان‌دهندة مکان‌های مناسب برای ایجاد پارک محله‌ای است و همچنین می‌توان بر اساس آن تحلیل تناسب پارک‌های موجود را انجام داد. به‌همین منظور در این پژوهش برای تحلیل تناسب فضای سبز شهری بیرجند (در مقیاس پارک محله‌ای) معیارهایی در سه گروه: 1- معیارهای فیزیکی؛ که خود به دو دستة معیارهای مکانی(شیب، فاصله از منابع آب) و وضعیتی (فاصله از مناطق مسکونی، فاصله از خیابان‌های اصلی، فاصله از مراکز فرهنگی و آموزشی و قیمت زمین ) تقسیم می‌شود.2- معیارهای جمعیتی (تراکم جمعیت) و 3- معیارهای اکولوژیکی (غنای لکه‌ای، ارتباط و پیوستگی لکه‌ها و...) انتخاب شد. بنابراین پس از تهیة نقشة تناسب نهایی، تحلیل اکولوژیکی و اجتماعی نیز به تحلیل مکانی موقعیتی ترکیب شد تا بتوان تحلیلی همه جانبه از وضعیت فضای سبز داشت. در پایان مطابقت نتایج به دست آمده و وضع موجود باطرح تفضیلی مورد بررسی قرار گرفت، مشکلات موجود و پیشنهادهایی لازم برای بهبود وضعیت تناسب مشخص شد و نیروی مناطق مختلف شهر برای توسعة این نوع فضای سبز و مکان‌یابی آن برآورد شد.

کلیدواژه‌ها