غلظت و منشأ هیدروکربن‌های نفتی در رسوبات بندر انزلی

نویسندگان

1 دانشیار، گروه مهندسی محیط زیست، دانشکدة محیط زیست، دانشگاه تهران

2 پژوهشکدة حمل و نقل وزارت راه و ترابری، استادیار گروه حمل و نقل و تکنولوژی دریایی

3 کارشناس پژوهشی، گروه حمل و نقل و تکنولوژی دریایی، پژوهشکدة حمل و نقل وزارت راه و ترابری

4 سازمان حفاظت محیط زیست، کارشناس ارشد دفتر ارزیابی اثرات زیست محیطی

5 انستیتو تکتولوژی جورجیا، آمریکا ، پژوهشگر، فوق دکترا، دانشکده مهندسی عمران و محیط زیست

چکیده

فعالیت‌های بندری از راههای مختلف از جمله تخلیة مواد زائد نفتی کشتی‌ها، تخلیة آب توازن آلوده به مواد نفتی، نشت نفت در زمان بارگیری و تخلیة نفت می‌توانند موجب وقوع لکه نفتی در محیط دریا، آلودگی دریایی و آسیب به محیط زیست دریایی شوند. بندر انزلی در کناره جنوبی دریای خزر از قدیمی‌ترین بنادر ایران است که همواره فعال و از حجم بالای فعالیت کشتیرانی برخوردار بوده است. در این مقاله از طریق نمونه‌برداری و تجزیه‌و‌تحلیل رسوبات سطحی بستر دریا، وضعیت کیفی منطقة بندر انزلی از نظر آلودگی به هیدروکربن‌های نفتی مورد بررسی قرار گرفته است. غلظت هیدروکربن‌های نفتی در نمونه‌های رسوب با استفاده از دستگاه کروماتوگرافی گازی اندازه گیری شد همچنین با استفاده از مجموعه‌ای از شاخص‌های موجود، نسبت به تعیین منشأ ترکیبات آلیفاتیک موجود اقدام شد. غلظت کل هیدروکربن‌های نفتی در رسوبات سطحی ناحیة مورد مطالعه بین 6/7 تا 29 میلی‌گرم در کیلوگرم مشاهده شد که مبین آلودگی کم تا متوسط این رسوبات به هیدروکربن‌های نفتی است. مجموع غلظت ترکیبات آروماتیک چند حلقه‌ای در رسوبات 62/0 تا 12/6 نانوگرم در گرم مشاهده شد که نشان‌دهندة عدم وجود آلودگی این ترکیبات در نمونه‌های رسوب برداشته شده در منطقة بندر انزلی است. استفاده از شاخص‌های توسعه داده شده مبین حضور ترکیبات هیدروکربنی با منشأ نفتی در کنار حضور هیدروکربن‌هایی با منشأ آلی دریایی ( فیتوپلانکتون‌ها و جلبک‌ها) و همچنین خشکی در سطح منطقة مورد مطالعه است.

کلیدواژه‌ها