ارزیابی اثر پساب آبزی‌پروری بر جوامع ماکروبنتوز و کیفیت آب رودخانه زاینده‌رود با استفاده از شاخص BMWP

حاتمی, رضوان; محبوبی صوفیانی, نصراله; ابراهیمی, عیسی; همامی, محمودرضا

ارزیابی اثر پساب آبزی‌پروری بر جوامع ماکروبنتوز و کیفیت آب رودخانه زاینده‌رود با استفاده از شاخص BMWP

نویسندگان

¹ دانشگاه صنعتی اصفهان ، کارشناس ارشد شیلات

² دانشگاه صنعتی اصفهان ، گروه شیلات ، دانشیار دانشکده منابع طبیعی

³ دانشگاه صنعتی اصفهان گروه شیلات، استادیار دانشکده منابع طبیعی

⁴ دانشگاه صنعتی اصفهان ، گروه محیط زیست ، استادیار دانشکده منابع طبیعی

چکیده

به منظور بررسی اثر پساب مزارع پرورش ماهی بر جوامع ماکروبنتوز رودخانه زاینده‌رود با استفاده از شاخص BMWP ، وضعیت ماکروبنتوزها به روش کمی در سه نوبت پاییز و زمستان 86 و بهار 87، در ایستگاههای واقع در ورودی، خروجی، بالادست و پایین‌دست سه مزرعه با ظرفیت تولید 250، 25و70 تن نمونه‌برداری شدند. ماکروبنتوزهای شناسایی شده متعلق به 53 خانواده از 16 راسته و 11 رده بودند. بر اساس این شاخص ایستگاه خروجی مزارع با تولید بیشتر مانند مزرعه دیمه و در برخی فصول ایستگاه خروجی مزرعه تکاب در طبقه کیفی بد قرار گرفتند. کاهش معنی‌دار (01/0‏P<‎‏) شاخص BMWP بویژه در خروجی مزارع با تولید بالا، با افزایش گروههای مقاوم به آلودگی مانند Chironomidae Simulidae, و Oligochaeta و کاهش ارائه‌های حساس به آلودگی نظیر Ephemeroptera و Trichoptera همراه بود. شاخص BMWP وابستگی نزدیکی با سطح تولید کارگاه نشان داد به طوری که کمترین مقدار آن (17/1 ± 03/6) در خروجی پساب کارگاه دیمه با بیشترین تولید به‌دست آمد. در همه زمان‌های نمونه‌برداری شاخص BMWP در ایستگاههای یک کیلومتر پایین‌دست مزارع افزایش نشان داد، به طوری که در مقایسه با بالادست مزارع تفاوت معنی‌داری نداشت. بهبود این شاخص در فاصله یک کیلومتری از محل خروجی احتمالاً متأثر از دبی بالای رودخانه و ظرفیت بالای خودپالایی آن است که منجر به رقیق‌سازی پساب و از بین رفتن اثر نامطلوب آن شده ‌است.

کلیدواژه‌ها