تعیین منشاء هیدروکربن‌های آروماتیک چندحلقه‌ای (PAHs) در منطقة خور موسی با استفاده از نسبت‌های مولکولی

حسناتی, مریم; سواری, احمد; نیک‌پور, یدا; غانمی, کمال

تعیین منشاء هیدروکربن‌های آروماتیک چندحلقه‌ای (PAHs) در منطقة خور موسی با استفاده از نسبت‌های مولکولی

نویسندگان

¹ دانشگاه علوم و فنون دریایی خرمشهر ، کارشناس ارشد آلودگی دریا

² دانشگاه علوم و فنون دریایی خرمشهر، دانشیار اکوفیزیولوژی

³ دانشگاه علوم و فنون دریایی خرمشهر، استادیار شیمی

⁴ دانشگاه علوم و فنون دریایی خرمشهر ، استادیار شیمی

چکیده

هیدروکربن‌های آروماتیک چند‌حلقه‌ای (PAHs) ممکن است منشاء طبیعی داشته باشند، اما منبع اصلی ورود این آلاینده‌ها به محیط، فعالیت‌های انسانی است. منابع غیرطبیعی ورود این هیدروکربن‌ها شامل منشاء پیرولیتیک و پتروژنیک است. ورود مستقیم نفت خام و تصفیه شده که منابع پتروژنیک را شامل می‌شوند، اغلب دارای ترکیبات PAHs با وزن مولکولی کم بوده و احتراق سوخت‌های فسیلی که منابع پیرولیتیک را شامل می‌شوند، اغلب دارای ترکیبات PAHs با وزن مولکولی زیاد هستند. برای تعیین منابع واردکننده این مواد به محیط، از محاسبه نسبت‌های مولکولی استفاده می‌شود. در این تحقیق، نسبت ترکیبات با وزن مولکولی پایین به ترکیبات با وزن مولکولی بالا (LMW/HMW)، فنانترن به آنتراسن (Phe/Ant)، فلورانتن به پایرن (Fla/Pyr) و کرایزن به بنزو (a) آنتراسن (Chr/BaA) بررسی شد. بدین منظور در منطقه خور موسی در خلیج فارس، سه ایستگاه به نامهای خور جعفری، خور غنام و خور احمدی انتخاب شد و در پاییز 88، نمونه‌برداری از آب، فیتوپلانکتون، زئوپلانکتون، ماهی بیاح و ماهی شانک زردباله در هر ایستگاه انجام شد. نمونه‌ها با دستگاه کروماتوگرافی با بازده بالا (HPLC) مجهز به دتکتور UVتجزیه‌و‌تحلیل شده و غلظت 16 ترکیب از هیدروکربن‌های آروماتیک چند حلقه‌ای در آنها محاسبه شد. نتایج نشان داد که ترکیبات PAHs موجود در منطقه، هر دو منشاء پیرولیتیک و پتروژنیک را دارند که البته چیرگی با منشاء پیرولیتیک بود و علی‌رغم وجود ترکیبات نفتی، احتراق سوخت‌های فسیلی سهم بیشتری در ورود PAHs به خور موسی دارند.

کلیدواژه‌ها