ارزیابی زیست محیطی و سنجش برخی شاخص‌های مهم آلودگی نفتی در اراضی محدودة پالایشگاه گاز سرخون بندرعباس

نویسندگان

1 دکترای خاکشناسی دانشگاه تربیت مدرس و استادیار دانشگاه کشاورزی و منابع طبیعی

2 استاد دانشکده مهندسی شیمی و نفت دانشگاه صنعتی شریف

3 استاد گروه خاک‌شناسی دانشگاه تربیت مدرس

4 دانشجوی دکترای مهندسی محیط زیست دانشگاه تهران

چکیده

هدف از این پژوهش، بررسی دقیق نوع و رفتار آلاینده‌ها، ارزیابی زیست محیطی و سنجش برخی شاخص‌های مهم آلودگی نفتی در اراضی محدودة پالایشگاه و چگونگی نشر و ترابری آنها در محیط زیرزمینی بود. بدین منظور، درک مقیاس آلودگی با حفر گمانه‌ها تا رسیدن به سخت کفه‌های غیر قابل نفوذ موجود، انجام و برداشت نمونه‌ها و اندازه‌گیری مقدار کل آلاینده هیدروکربنی و کل آلاینده نفتی انجام شد. ویژگی‌های منبع اصلی موجد آلودگی، با آزمایش‌های تعیین کل جامدات معلق، کل جامدات محلول، مقدار نفت اولیه ورودی، اکسیژن مورد نیاز شیمیایی و بیوشیمیایی بررسی شد. پهنه‌بندی و تهیة نقشه‌های نشر آلودگی، با تکنیک‌های زمین‌آمار با نرم‌افزارهای Surfer و ArcGIS انجام شد. مطالعات زمین‌آمار و بررسی کمّی نقشه‌های ‌سه‌بعدی تخمین‌گر نشر کل آلودگی هیدروکربنی و نفتی خاک نشان داد که ترابری آلاینده‌ها، به‌علت شرایط خاص حاکم بر منطقه (وجود سفره آب زیرزمینی در عمق 24 متری از سطح و بالابودن سخت کفه‌های غیر قابل نفوذ در کل منطقه)، از ناحیه محصور بالای سخت‌کفه و به‌وسیلة نشر میعانات گازی صورت گرفت. با وجود محرز بودن آلودگی، منابع موجد آن، نشت چاله‌های سوزان (عامل اصلی) و عدم رعایت کامل موارد ایمنی و پیشگیری در حین عملیات، نشت احتمالی از مخازن ذخیره، شکستگی لوله و کانالهای جمع‌آوری فاضلاب مشخص شدند. نتایج بررسی منابع موجد آلودگی و تعیین مشخصه‌های آن، علاوه بر تعیین نیروی آلودگی، راهنمای مناسبی برای تصمیم‌گیری مدیریت فاضلاب پالایشگاه، تعیین بهترین سیستم پاک‌سازی و برنامه‌ریزی‌ راهبردی برای تحقق آن است.

کلیدواژه‌ها