انتخاب مناطق حفاظت شدة جدید با تأکید بر تیپ‌های گیاهی و استفاده  از C-Plan (مطالعة موردی: استان کهگیلویه و بویراحمد)

جعفری, علی; یاوری, احمدرضا; بهرامی, شهرام; یارعلی, نبی اله

انتخاب مناطق حفاظت شدة جدید با تأکید بر تیپ‌های گیاهی و استفاده از C-Plan (مطالعة موردی: استان کهگیلویه و بویراحمد)

نویسندگان

¹ استادیار گروه شیلات دانشکدة منابع طبیعی دانشگاه شهرکرد

² دانشیار گروه برنامه ریزی و مدیریت محیط زیست، دانشکدة محیط زیست دانشگاه تهران

³ استادیار گروه جغرافیای طبیعی دانشگاه تربیت معلم سبزوار

⁴ استادیار گروه علوم جنگل، دانشکدة منابع طبیعی، دانشگاه شهرکرد

چکیده

در این مقاله با تأکید بر تنوع زیستی گیاهی، شبکة مناطق حفاظت شدة استان کهگیلویه و بویراحمد از نظر معرفی انواع تیپ‌های گیاهی به منزلة جانشین تنوع زیستی ارزیابی شده است. در روش "برنامه‌ریزی سیستماتیک حفاظت"، دو نوع هدف برای ارزیابی وضعیت حفاظت تنوع زیستی تعریف می‌شود: درصدی از سطح کل منطقة مورد مطالعه که می‌تواند به حفاظت اختصاص یابد و درصدی از هر تیپ گیاهی که مورد نظر حفاظت است. هدف نوع اوّل برابر با سطح مورد نیاز برای بر آورده شدن کامل اهداف تعیین شده برای تمام تیپ‌های گیاهی و هدف نوع دوم بر‌حسب ارزشهای تنوع زیستی و نادر بودن هر تیپ گیاهی محاسبه شده است. خلأ‌های حفاظتی تیپ‌های گیاهی با روی‌هم‌اندازی نقشة آنها و مناطق حفاظت شدة موجود تعیین شد. سپس با استفاده از سیستم پشتیبان تصمیم‌گیری C-Plan و واحدهای برنامه‌ریزی حاصل از تلفیق تیپ‌های گیاهی و تیپ‌های اراضی، شبکه‌ای از مناطق حفاظت شده که اهداف تعیین شده برای همه تیپ‌های گیاهی را برآورده کند با فرض وجود و عدم وجود مناطق حفاظت شدة موجود، انتخاب و کارایی این دو شبکه بر حسب مساحت اضافی مقایسه شد. شبکه‌ای از مناطق حفاظت شده که با فرض عدم وجود مناطق حفاظت شدة موجود انتخاب شده باشد دارای کارایی بهتری (مساحت اضافی معادل 29/7 درصد وسعت کل محدودة مورد مطالعه) خواهد بود. با این حال به دلیل ارزشهای مناطق حفاظت شدة موجود بر حسب عناصری غیر از تیپ‌های گیاهی، اجرای شبکه‌ای که با فرض وجود مناطق حفاظت شدة انتخاب شده باشد با وجود کارایی کمتر (مساحت اضافی معادل 08/10 درصد) پیشنهاد شد.

کلیدواژه‌ها