ارزیابی توانایی مناطق طبیعت گردی با استفاده از روشهای تجزیه و تحلیل چند معیاره (مطالعة موردی: دهستان لواسان کوچک)

نویسندگان

1 M.Sc. in Environmental planning,Graduate College of Environment, University of Tehran

2 Assist. Prof., Graduate College of Environment, University of Tehran

چکیده

در این تحقیق استعدادهای طبیعت‌گردی دهستان لواسان کوچک با استفاده از روش‌های ارزیابی چند معیاره در شش زیرحوزة آبخیز دهستان شناسایی و ارزیابی شده است. ابتدا 15 معیار شامل 8 موضوع جاذبه‌های طبیعی و فرهنگی،1 معیار دسترسی، 2 معیار تسهیلات، 2 معیار جوامع محلی و2 معیار خطر و سوانح طبیعی تعریف شد. پس از تعیین وزن نسبی هر یک از معیارها با استفاده از روش رتبه‌بندی، امتیاز نهایی هریک از زیرحوزه‌ها با استفاده از روش ترکیب خطی وزنی به دست آمد. براساس امتیازات حاصل از تجزیه و تحلیل چند معیاره زیرحوزه‌ها در 5 سطح از نظر توانایی‌‌های سرزمین برای گردشگری الویت‌بندی شدند. به منظور تعیین مؤثرترین معیارها در تعیین توانایی گردشگری زیرحوزه‌های دهستان از تجزیه و تحلیل‌های آماری چند متغیره، نظیر تجزیه به مؤلفه‌های اصلی استفاده شد. نتایج نشان داد که سه معیار جاذبه‌ها، تسهیلات و جوامع محلی مهم‌ترین معیارها در تشکیل مؤلفه اوّل با واریانس 7/64 % هستند و در عین حال دو معیار دسترسی و خطر و سوانح طبیعی، مهم‌ترین معیارها در تشکیل مؤلفه دوم با واریانس 9/26% هستند. به منظور دسته‌بندی زیرحوزه‌های دهستان لواسان کوچک از تجزیه و تحلیل خوشه‌ای بهره گرفته شد. نتایج تجزیه و تحلیل خوشه‌ای نشان داد که نمی‌توان هر شش زیرحوزه را با برنامه مدیریتی واحدی اداره کرده و مورد بهره‌برداری قرار داد بلکه حداقل سه برنامه متناسب با شباهت بین زیرحوزه‌ها مورد نیاز است. یافته‌های این تحقیق نشان می‌دهد که تجزیه و تحلیل چند معیاره موجب بالا بردن دقت ارزیابی‌ها برای مکان یابی شده و معیارها را از ارزشیابی کاملا کیفی خارج می‌کند.

کلیدواژه‌ها