تحلیل ساختار اکولوژیک سیمای سرزمین شهر تهران برای تدوین  راهکارهای ارتقای کیفیت محیط زیست

پریور, پرستو; یاوری, احمد رضا; فریادی, شهرزاد; ستوده, احد

تحلیل ساختار اکولوژیک سیمای سرزمین شهر تهران برای تدوین راهکارهای ارتقای کیفیت محیط زیست

نویسندگان

¹ دانشجوی دکتری برنامه ریزی و مدیریت محیط زیست، دانشکدة محیط زیست، دانشگاه تهران

² دانشیار گروه برنامه ریزی و مدیریت محیط زیست، دانشکدة محیط زیست، دانشگاه تهران

³ استادیار گروه برنامه ریزی و مدیریت محیط زیست، دانشکدة محیط زیست، دانشگاه تهران

چکیده

افت کیفیت محیط زیست شهر تهران در چند دهة اخیر باعث شده است این شهر همواره در صدر آلوده‌ترین کلانشهرهای دنیا قرار گیرد. رشد سریع جمعیت، گسترش شهرنشینی و در نتیجه تغییرات زیاد کاربری‌ها و پوشش اراضی سبب تخریب شدید بنیان‌های اکولوژیکی سرزمین، کاهش ظرفیت جذب آلودگی‌ها و در نتیجه تشدید آلودگی‌ها در این شهر شده است. در این تحقیق، با استفاده از رهیافتی جامع‌نگر و فرایند‌گرا که تمرکز اصلی آن بر روابط ساختار سیمای سرزمین وکارکردهای اکولوژیکی است، تلاش شده تا با روش آسیب‌شناسی بالینی، ساختار معیوب موجود به صورت کمی مورد شناسایی قرار گیرد و اقدامات اصلاحی برای بهبود فرایندهای اکولوژیکی، بویژه فرایندهای مرتبط با آب و هوا ارائه شود. برای شناسایی عناصر تشکیل‌دهندة سیمای سرزمین شهر تهران از نقشة پوشش اراضی حاصل از تصویر ماهواره‌ای لندست 2002 و نقشة کاربری اراضی با مقیاس 1:2000 استفاده شد و به کمک متریک‌های سیمای سرزمین(شامل NP,MPS,MNN,CAP) وضعیت ترکیب و توزیع فضایی عناصر سیمای سرزمین در دو مقیاس کلان و خرد به صورت کمی ارزیابی و مورد پهنه‌بندی قرار گرفت. نتایج حاصل از بررسی متریک‌های سیمای سرزمین در سطح شهر تهران نشان داده است که عناصر ساختاری اکولوژیکی در این شهر، از بین رفته‌اند، و یا در حال نابودی هستند. بنابراین پیشنهاد می‌شود برای بهبود فرایندهای اکولوژیکی که موجب خدمات محیط زیستی به شهر می‌شوند، فضاهای باز و سبز موجود حفاظت و احیا شوند و با استفاده از عناصر ساختاری مانند رود دره‌ها و تپه‌ها به صورت شبکه‌ای پیوسته به بستر طبیعی پیرامون شهر متصل شوند.

کلیدواژه‌ها