مدل ریاضی نفوذ شوری در رودخانه جزرومدی اروند و تأثیر آن بر شوری اراضی اطراف رودخانه

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

گروه مهندسی و مدیریت آب، دانشکده کشاورزی، دانشگاه تربیت مدرس، تهران، ایران

چکیده

بخشی از مشکلات در جهان که مانعی در برابر توسعه اقتصادی و کشاورزی می‌باشد، افزایش شوری آب و خاک است. اروندرود که از مهم‌ترین رودخانه‌های مرزی کشور است در اثر نفوذ آب شور خلیج‌فارس با کاهش چشمگیر کیفیت آب و خاک‌ اراضی مواجه است که تهدید جدی برای منطقه محسوب می‌شود. اروندرود از تقاطع رود‌های دجله و فرات تشکیل می‌شود و درنهایت به خلیج‌فارس می‌ریزد. در تحقیق حاضر نتایج شبیه‌سازی مشخص کرد که در شرایط متوسط جریان ورودی اروند، جبهه‌ی آب‌شور تا 60 کیلومتر از پایین‌دست به رودخانه نفوذ می‌کند و کیفیت آب اروندرود را تحت تأثیر قرار می‌دهد. سپس اثر شوری آب رودخانه بر شوری خاک از دو جنبه، شوری خاک توسط نفوذ مستقیم از جداره‌های رودخانه و شوری خاک توسط استفاده بلندمدت از آب رودخانه به‌منظور آبیاری اراضی صورت گرفت. نتایج نشان داد در 188 کیلومتری از بالادست رودخانه تا 242 متر آب‌شور بر خاک دو طرف اروندرود اثرگذار است و در جنوب شهر آبادان این باند شوری از بین می‌رود. پیش‌بینی شوری اراضی توسط آبیاری با آب رودخانه در شرایط ماندگار، نشان داد شوری متوسط عصاره اشباع خاک در ایران در منطقه‌ای به نام الگصبه و در عراق جنوب منطقه فاو شوری خاک به 97/3 ppt می‌رسد.

کلیدواژه‌ها