تجزیه و تحلیل سیستمی آب مصرفی در بخش کشاورزی در چارچوب مدلی یکپارچه( نمونه موردی: دشت جیرفت- جنوب استان کرمان)

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

گروه برنامه ریزی، مدیریت و آموزش محیط زیست، دانشکده محیط زیست، پردیس دانشکده های فنی، دانشگاه تهران، تهران، ایران

چکیده

در این تحقیق جهت بررسی وضعیت منابع آب بخش کشاورزی دشت جیرفت تغییرات عمق آب‌های زیرزمینی در یک دوره‌ی ده ساله با استفاده ازروش‌های زمین‌آمار در نرم‌افزار Arc Gis10.5‌ مورد بررسی قرار می‌گیرد. به منظور تعیین نقش کاربری کشاورزی در کاهش سطح آب‌های زیرزمینی به بررسی عملکرد محصولات کشاورزی تولیدی پرداخته و مقدار آب مجازی برای محصولات شاخص محاسبه می‌گردد. جهت تعیین نقش خشکسالی در کاهش سطح آب‌ شاخص‌های‌ SPI, RAI, DI,ZSI, CZI, MCZI با بهره از نرم‌افزار‌ RDIT مورد بررسی قرار می‌گیرد. نتایج افت یک متری سطح آب‌های زیرزمینی در هر سال را نشان می‌دهد. نتایج مربوط به آب مجازی‌، تولید و صادرات محصولات کشاورزی آب‌بر با ارزش اقتصادی پایین را ارائه می‌دهد. شاخص‌های خشکسالی‌ فراگیرترین خشکسالی شدید رامربوط به سال‌های‌ 1379، ‌1383 ، 1389و 1390 می‌داند. در سال‌های دیگر خشکسالی با سطح متوسط ولی مکرر وجود دارد که ناشی از ماهیت خشک و بارندگی کم در منطقه می‌باشد ودر مواردی نادر با حالتی غیر از خشکسالی روبرو بوده است. با وجود بحران کم آبی، به طور خاص در مناطق خشک و کویری و‌با مصرف درصد بالایی از منابع آبی در بخش کشاورزی‌، لازم است که محصولات تولیدی دارای مزایای نسبی، ارزش افزوده و کمترین نیاز به آب باشد.

کلیدواژه‌ها