رفع مناقشه روی منحنی تعاملِ حاصل از مدل پایداریِ چندمنظورۀ محیط طبیعی و زراعت تحت ورشکستگی آبی

نفرزادگان, علیرضا; وقارفرد, حسن; نیکو, محمدرضا; نوحه گر, احمد

doi:10.22059/jes.2018.245244.1007540

رفع مناقشه روی منحنی تعاملِ حاصل از مدل پایداریِ چندمنظورۀ محیط طبیعی و زراعت تحت ورشکستگی آبی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

¹ دانشجوی دکتری علوم و مهندسی آبخیزداری گرایش آب، دانشگاه هرمزگان.

² گروه علوم و مهندسی آبخیزداری، دانشگاه هرمزگان

³ بخش مهندسی عمران و محیط زیست، دانشگاه شیراز.

⁴ دانشکده محیط زیست دانشگاه تهران

10.22059/jes.2018.245244.1007540

چکیده

هدف این پژوهش توسعه یک مدل غیرخطی تخصیص آب با لحاظ تابع تولید محصول به‌ازای آب مصرفی، معادله پیوستگی مخزن سد و بیلان آب‌های سطحی است. نوآوری این مطالعه تدوین چارچوبی برای تخصیص آب براساس چهار شاخص پایداری کشاورزی و محیط زیست (دو تابع کسری و دو تابع غیرکسری) شامل: 1. افزایش سود خالص -با لحاظ کم‌آبیاری- نسبت به آب مصرفی؛ 2. افزایش تولید گیاهی نسبت به آب مصرفی؛ 3. افزایش عدالت و انصاف در تخصیص آب در شرایط ورشکستگی و 4. تأمین احتیاجات آبی اکوسیستم، در قالب یک مدل چندهدفه و سپس تلاش در جهت یافتن نقطه مصالحه از بین مجموعه جواب‌های غیر مسلّط با استفاده از رویکردهای انتخاب اجتماعی شامل امتیاز بُردا، قاعده کثرت، رأی میانه، مصالحه اکثریت و منتخب کاندورسِت است. ‌نتایج نشان داد با اِعمال گزینه مدیریتی شناسایی شده برای رفع مناقشه، در طول دوره 7 ‌ساله ورشکستگی آبی متوسط سطوح کشت اختصاصی به گندم، جو و کلزا نسبت به تقاضا به ترتیب معادل 16، 24 و 41 درصد خواهد بود. ضمناً این گزینه مدیریتی از نظر جلب رضایت در سه شاخص پایداری بهره‌وری آب آبی، تخصیص منصفانه آب و اختصاص آب برای حفظ اکوسیستم در رتبه دوم بین گزینه‌های بهینه اجتماعی شناسایی شده قرار می‌گیرد.

کلیدواژه‌ها