پیش‌بینی اثر تغییر اقلیم بر گونه بلوط ایرانی (Quercus brantii) با استفاده از مدل‌سازی پراکنش گونه‌ای به منظور برنامه‌ریزی حفاظتی

حیدریان آقاخانی, مریم; تمرتاش, رضا; جعفریان, زینب; ترکش اصفهانی, مصطفی; طاطیان, محمدرضا

doi:10.22059/jes.2017.233756.1007441

پیش‌بینی اثر تغییر اقلیم بر گونه بلوط ایرانی (Quercus brantii) با استفاده از مدل‌سازی پراکنش گونه‌ای به منظور برنامه‌ریزی حفاظتی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

¹ گروه مرتع و آبخیزداری، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری

² استادیار، دانشکده منابع طبیعی، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری، ساری، ایران

³ دانشیار، دانشکده منابع طبیعی، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری، ساری، ایران.

⁴ استادیار، دانشکده منابع طبیعی، دانشگاه صنعتی اصفهان، اصفهان، ایران.

⁵ دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری،

10.22059/jes.2017.233756.1007441

چکیده

از جمله اثرات مهم تغییر اقلیم بر گیاهان، تغییر در پراکنش جغرافیایی آن‌هاست. پیش‌بینی اثر تغییر اقلیم بر پراکنش گونه‌های گیاهی با ارزش، امری ضروری در راستای حفاظت و مدیریت آنها محسوب می‌شود. مطالعه حاضر با هدف پیش‌بینی اثر تغییر اقلیم بر پراکنش جغرافیایی گونه بلوط ایرانی (Quercus brantii) در استان چهارمحال و بختیاری واقع در زاگرس مرکزی صورت گرفت. پنج روش مدل‌سازی پراکنش گونه‌ای، شامل مدل خطی تعمیم یافته، تجزیه و تحلیل طبقه‌بندی درختی، شبکه عصبی مصنوعی، روش افزایشی تعمیم یافته و جنگل تصادفی در چارچوب روش اجماعی در نرم‌افزار R مورد استفاده قرار گرفتند. نتایج نشان داد که به ترتیب بارندگی سالانه و میانگین دمای خشک‌ترین فصل سال بیشترین سهم را در تعیین مطلوبیت رویشگاه گونه داشتند. ارزیابی مدل‌ها نشان داد که مدل‌ها از صحت و دقت قابل قبولی برخوردار هستند و مدل جنگل تصادفی، قابل‌اعتمادترین مدل برای پیش‌بینی پراکنش گونه تعیین شد. بررسی اثر تغییر اقلیم تحت سناریو 5/4RCP نشان داد که وسعت رویشگاه بلوط ایرانی 7/35 درصد در سال 2050 کاهش می‌یابد و در برخی مناطق نیز شاهد بروز مناطق مستعد وقوع گونه خواهیم بود (4/61 درصد). از نتایج این مطالعه می‌توان در برنامه‌ریزی‌های حفاظتی و اصلاحی گونه بلوط ایرانی استفاده نمود.

کلیدواژه‌ها