بهینه‌کاوی ابزارها و تجارب سیاست‌گزاری به منظور بهبود حفاظت زمین‌های کشاورزی پیرامون شهرها در ایران

صفایی, امیر; فریادی, شهرزاد; شیخ محمدی, مجید; صالحی, اسماعیل

doi:10.22059/jes.2016.58734

بهینه‌کاوی ابزارها و تجارب سیاست‌گزاری به منظور بهبود حفاظت زمین‌های کشاورزی پیرامون شهرها در ایران

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

¹ دانشجوی دکتری برنامه ریزی محیط زیست دانشگاه تهران

² دانشیار گروه مدیریت برنامه ریزی آموزش محیط زیست دانشکده محیط زیست دانشگاه تهران

³ استادیار دانشکده مهندسی صنایع و سیستم‌ها - دانشگاه تربیت مدرس

⁴ دانشیار گروه برنامه ریزی محیط زیست، دانشکده محیط زیست، دانشگاه تهران

10.22059/jes.2016.58734

چکیده

با توجه به روند پرشتاب تبدیل زمینهای کشاورزی به کاربری‌های ساخته شده در پیرامون شهرهای ایران، ارزیابی سیاست‌های کشور و ارائه راهکارهایی برای بهبود سیاست‌گزاری در این زمینه ضروری است. در این پژوهش، برخی از مهم‌ترین ابزارهای سیاست‌گزاری عمومی برای مدیریت رشد شهری و حفاظت زمینهای کشاورزی معرفی میگردد. سپس تجارب حفاظتی پنج کشور ایالات متحده، کانادا، بریتانیا، هلند و ایران بررسی و با روش تحلیل تطبیقی از نظر متغیرهایی مانند نحوه استفاده ابزارهای سیاستی مقایسه می‌شود. با الگوبرداری از این بینش‌ها، نقاط ضعف و قوت و راهکار‌های کلی بهبود نظام سیاست‌گزاری ایران ارائه می‌شود. بر اساس نتایج، مهم‌ترین چالش‌های ساختار سیاستی ایران، تخصیص غیرمنصفانه هزینه‌های حفاظت بین ذی‌نفعان، عدم انسجام سیاست‌ها و بی‌توجهی به تأثیر تعاملات ذی‌نفعان بر تبدیل زمین‌های کشاورزی است. برای اصلاح این موارد، پیشنهادات ذیل ارائه شده است: 1) توسعه ظرفیت سیاست‌گزاری و ارائه مشوق به مالکان زمینهای کشاورزی 2) تدوین چارچوب سیاست‌گزاری حفاظت زمین‌های کشاورزی شامل اولویت‌ها، استراتژی‌ها و ابزارهای سیاستی 3) حل ‌و فصل مناقشات برای ایجاد تعادل بین منافع ذی‌نفعان. مهمترین نقد ساختار مدیریتی ایران ناهماهنگی تصمیمات سازمان‌های مسئول است. پیشنهاد می‌شود با ایجاد سازمانی مستقل برای مدیریت مسائل مربوط به حفاظت و کاربری زمین، کارویژههای سیاستی این دو حوزه تجمیع شود.

کلیدواژه‌ها