نقش شبکه های بوم شناختی در طرح ریزی "محیط شناختی-هویت بخشی" منطقه های شهری (مطالعه موردی: منطقه شهری پولادشهر اصفهان)

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 مدیر گروه برنامه ریزی و طراحی محیط پژوهشکده علوم محیطی دانشگاه شهید بهشتی

2 کارشناسی ارشد مهندسی طراحی محیط زیست دانشکده محیط زیست دانشگاه تهران

3 عضو هیأت علمی دانشکده معماری پردیس هنرهای زیبا دانشگاه تهران

چکیده

پایداری محیطی منطقه های شهری وابسته به تعاملات اعتلایی عناصر کالبدی شهر با بستر طبیعی محل استقرار آن است. پایداری بوم سیستم های محیطی نیازمند همزیستی متعاملانه، متعادلانه و استعلایی عناصر محیط با محیط های بزرگتر از خود است. با رشد روزافزون منطقه های شهری، نواحی بیشتری از سیمای سرزمین های طبیعی جزو محدوده های شهری واقع می شوند، و ابقاء ویژگی های زیستی آنها می طلبد روندهای بوم شناختی و محیط زیستی توامان ارتقاء یابند. پاسخ برنامه ریزان، برنامه ریزی شبکه های بوم شناختی در راستای طرح ریزی شبکه ارتباط-انزوای عناصر طبیعی و انسان ساخت سیمای سرزمین شهری است. هدف مطالعه حاضر، در روند بررسی عملکرد جغرافیا شناختی-انسان شناختی عناصر سیمای سرزمین منطقه شهری پولادشهر اصفهان، طرح ریزی شبکه هویت بخش شهرجدید پولادشهر است. روش تحقیق حل مساله، در پی بررسی داده های مطالعه موردی، مرور مبانی نظری و تبیین چارچوب مفهومی مولفه های سازنده هویت شهری، پیشنهاد چیدمان عناصر ساختاری شهرجدید پولادشهر بر اساس مؤلفه های هویت بخش "بوم شناختی"، "کالبد شناختی" و "انسان شناختی" است. استخراج مبانی مفهومی مولفه ها٬ و پیش بینی تعاملات آنها٬ می تواند در سایه مبانی طرح ریزی ساختار محیط شناختی کالبد شهرجدید، در تداوم هویت مطلوب منطقه شهری تأثیر بسزا داشته باشد.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


آذر دهکردی، ف. 1386. اصول اکولوژی سیمای سرزمین در معماری سیمای سرزمین و برنامه ریزی کاربری زمین، ترجمه، نشر اتحاد- ادبستان، تهران.
اعتصام، ا. 1385. مجموعه مقالات تجارب ایجاد شهرهای جدید در ایران و جهان، کتاب اول، انتشارات شرکت عمران شهرهای جدید، تهران.
امین زاده، ب. 1386. مناظر شهری: شفا بخشی و منظردرمانی با طبیعت، ویژه نامه شهرداری ها و دهیاری های کشور، شمارۀ 24، صص 360-372.
بحرینی، س.ح. 1376. تئوری شکل خوب شهر، ترجمه، انتشارات دانشگاه تهران، تهران.
بحرینی، س.ح. 1378. تجدد، فراتجدد و پس از آن در شهرسازی، انتشارات دانشگاه تهران، تهران.
بهزادفر، م. 1387. هویت شهر، نگاهی به هویت شهر تهران، نشر شهر، تهران.
توکلی مهر، ن. 1385. طراحی منظر جهت هویت بخشی به شهر جدید صدرا، پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشکده محیط زیست، دانشگاه تهران.
حبیبی، س.ح. 1384. از شار تا شهر، تحلیلی تاریخی از مفهوم شهر و سیمای کالبدی آن تفکر و تأثر، چاپ هفتم، انتشارات دانشگاه تهران، تهران.
حمیدی، م. 1376. استخوان بندی شهر تهران، جلد اول و دوم، سازمان مشاور فنی و مهندسی شهر تهران، تهران.
ذکاوت، ک. 1385. هویت شهرهای جدید، نقش عوامل طبیعی و مصنوع. مجموعه مقالات هویت شهرهای جدید، جلد دوم، شرکت عمران شهرهای جدید، تهران.
رضازاده، ر. 1380. بحران ادراکی- رفتاری در فضای شهری، ماهنامه شهرداری ها، سال دوم، شماره 23، ویژه نامه شماره 5.
زیاری، ک. 1387. برنامه ریزی شهرهای جدید، سازمان مطالعه و تدوین کتب علوم انسانی دانشگاه ها (سمت)، تهران.
سلطانقرایی، م.ر. و اخترخاوری، ک. 1378. طراحی شهری و ساماندهی فضایی در محدوده تجریش تهران، پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشکده معماری، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد خوراسگان.
صبری، س. و مهربانی، ز. 1385. جایگاه مفهوم هویت در شهرهای جدید، مجموعه مقالات هویت شهرهای جدید، کتاب دوم، شرکت عمران شهرهای جدید، تهران.
قاسمی، م. ۱۳۸۰. هویت بخشی به بافت های مسکونی، فصلنامه مدیریت شهری، سال دوم، شماره 8.
منصوری، م. 1388. طراحی محیطی جهت هویت بخشی به شهرهای جدید مطالعه موردی: شهرجدید پولادشهر (اصفهان)،پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشکده محیط زیست، دانشگاه تهران .
مهربانی، ک. 1386. ابعاد سبز طراحی شهری، ترجمه، شرکت پردازش و برنامه ریزی شهری، تهران.
مهندسین مشاور نقش جهان- پارس. 1387. طرح جامع شهر جدید پولادشهر، سازمان مسکن و شهرسازی استان اصفهان، شرکت عمران شهر جدید پولادشهر.
نعیما، غ. 1385. باغ های ایرانی، نشر پیام، تهران.
وهاب زاده، ع. 1386. طراحی با طبیعت، ترجمه، انتشارات جهاد دانشگاهی مشهد، مشهد.
 
Barghjelveh, S., Islami, S.Y., and Sayad, N. 2015. The logic of the “ecology of place”, a model of thought for urban landscape development, case study: Tehran’s Farahzad River-valley. Urban Ecosyst. DOI 10.1007/s11252-015-0445-9
Bell, S. 1993. Elements of visual design in the landscape. Spon Press, Taylor & Francis Group
Burel, F., and Baudry, J. 2003. Ecology: concepts, methods, and applications. Science Publishers.INC. USA
Howard, E. 1965. Garden cities of tomorrow. M.I.T Press, Cambridge
Osborn, F., and Wittich,A. 1997. The new towns, their origins, achivements and progress.
Zonneveld, I. 1994. Landscape ecology and ecological networks. In: Cook, E.A., van Lier, H.N. (Eds). Landscape planning and ecological networks. Elsevier Science B.V.