تعیین عرصه های مناسب پخش سیلاب با رویکرد توسعه پایدار منابع آب زیرزمینی مطالعه موردی : دشت سرخون

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 عضو هیئت علمی دانشگاه تهران

2 -/ دانشگاه هرمزگان

3 سایر

چکیده

پژوهش حاضر با هدف شناسایی عرصه‌های مناسب برای اجرای عملیات پخش سیلاب در دشت سرخون هرمزگان با بهره گیری از سیستم اطلاعات جغرافیایی و تلفیق آن با فرایند تحلیل شبکه و روش مقایسه زوجی انجام گرفته است به این منظور ابتدا با بررسی مطالعات گذشته، وضعیت جغرافیایی منطقه و پرسشنامه معیارهای تأثیرگذارشیب،کیفیت آب، عمق آب، ضریب نفود پذیری، ضخامت آبرفت، کاربری اراضی، قابلیت انتقال، ریخت شناسی زمین و تراکم زهکشی انتخاب و آماده سازی گردید. سپس با استفاده از روش تحلیل فرآیند شبکه‌ای و مقایسه زوجی به ترتیب وزن هر معیار و کلاس‌های هرلایه در نرم افزار SuperDecision محاسبه گردید. در مرحله بعد، نواحی دارای محدودیت برای پخش سیلاب حذف گردیده و در نهایت با استفاده از توابع تحلیلی GIS کل محدوده برای هر یک از معیارها به پنج کلاس پهنه بندی شد. نتایج نشان داد فاکتور تراکم زهکشی با گرفتن وزنی معادل 274/0 مهم-ترین عامل در مکان یابی پخش سیلاب در دشت سرخون است. مناطق کاملا مناسب برای پخش سیلاب اغلب در واحد‌های ریخت شناسی واریزه‌های بادبزنی در شمال دشت با شیب‌های کمتر از سه درصد واقع شده‌اند. همچنین بر اساس نقشه پهنه‌بندی نهایی حدود 53/12 درصد از دشت در محدوده بسیار مناسب، برای عملیات پخش سیلاب قرار گرفت.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


احمدی، ح. 1386. ژئومورفولوژی کاربردی، انتشارات دانشگاه تهران، تهران.
خاشعی سیوکی، ع.، قهرمان، ب.، کوچک زاده، م. 1392. مقایسه مدل­های شبکه عصبی مصنوعی، ANFS و رگرسیونی در برآورد سطح ایستابی آبخوان دشت نیشابور، نشریه آبیاری و زهکشی ایران، شماره1، جلد7 صص10-22.
رفیعی،محمدحسین. 1381.مکان­یابیمناطقمستعدپخشسیلاب، مطالعه موردی:حوزةآبخیزدشتبیرجند، پایاننامةکارشناسیارشد، گروهزمینشناسی،دانشکدةعلوم،دانشگاهتربیتمعلمایران، ص 89.
عطائی زاده،س.، چیت سازان، م. 1387. امکان سنجی تغذیه مصنوعی با استفاده از تکنیک­های GIS ، همایش ژنوماتیک 88 ، 22 تا 23 اردیبهشت ماه، سازمان نقشه برداری کشور، تهران.
قرمز چشمه، باقر. 1379. بررسی نهشته‌­های کواترنر برای تعیین مناطق مناسب پخش سیلاب، مطالعهموردیشمالشرق اصفهان، پایاننامةکارشناسیارشد، گروه احیای مناطق خشک و کوهستانی، دانشکده منابع طبیعی دانشگاه تهران،ص128.
مرادی، مصطفی. 1391. مکان­یابی عرصه­های مستعد پخش سیلاب با استفاده از GIS و RS مطالعه موردی: استان چهارمحال وبختیاری، پایان نامه کارشناسی ارشد گروه منابع طبیعی، دانشکده منابع طبیعی، دانشگاه هرمزگان، ص 93.
محمد رضا پورطبری، م.، مرسلی، م.، نوری، ح. 1387. مکان یابی نواحی مستعد جهت اجرای طرح­های تغذیه مصنوعی آبخوان با استفاده از سیستم اطلاعات جغرافیایی مطالعه موردی دشت هشتگرد، چهارمین کنگره ملی مهندسی عمران، 17 تا 19 اردیبهشت ماه، دانشگاه تهران.
یزدانی مقدم، یعقوب. 1391. کارایی روش تصمیم گیری چند معیاره در مکان­یابی پخش سیلاب مطالعه موردی: دشت کاشان، مجله سنجش از دور و GIS ایران، سال چهارم شماره 3، صص 65-80.
 
 
Alesheikh, A.A., Soltani, M.J., Nouri, N. and Khalilzadeh, M. 2008. Land Assessment forFlood Spreading Site Selection Using Geospatial Information System. International Journal of Environmental Science and Technology. 5 (4): pp.455-462.
Chabok Boldaji, M., Hassanzadeh Nofoti, M., Ebrahimi Khosfi, Z. 2011. Suitable Areas Selection Using AHP (Case study watershed Ashgabat Tabas), Journal of Science and Engineering watershed. 4(13):pp.165-174.
Chowdhury, A., Jha, M. K., & Chowdary, V. M. 2010. Delineation of groundwater recharge zones and identification of artificial recharge sites in West Medinipur district, West Bengal, using RS, GIS and MCDM techniques. Environmental Earth Sciences. 59(6): pp. 1209-1222.‏
Dadresi Sabzevar, A., Khosroshahi, M. 2008. Recognition of Prone Areas for Flood Spreeding with Conceptual Models Method (Way for Desertification Control). Journal of Environmental Geology. 47: pp 493 – 500.
Ghermez Cheshme, B., Ghayoumian, J., Mahdian, M.H. 2000. Determine of Required Parameters in Flood Spreeding Selection (Case Study: Meimeh Plain), Articles Collections of Second Congress of the aquifer and geophysical data achievements.pp. 39-50.
Ghodosi Poor, S.H. 2006. Analytical Hierarchy Process, Amir Kabir University, Tehran, Fifth Printing.Ground Water Resources Using GIS and RS, second national and students conference of soil and water resourcesm, Shiraz University. pp. 233-240.
Hayati, Dariush., Karami, Ezatollah., Slee, B. 2006. Combining qualitative and quantitative methods in the measurement of rural poverty: the case of Iran. Soc Indic Res.75: pp. 361–394.
Khan, Sheeba., Faisal, Mohd Nishat. 2008. An analytic network process model for municipal solidwaste disposal options, Waste Management. 28: pp. 1500–1508.
Knotters, M., & Van Walsum, P. E. V. 1997. Estimating fluctuation quantities from time series of water-table depths using models with a stochastic component. Journal of Hydrology.197(1-4): pp. 25-46
Krishnamurthy, J., Venkatesa Kumar, N., Jayaraman, V., & Manivel, M. 1996. An approach to demarcate ground water potential zones through remote sensing and a geographical information system. International Journal of Remote Sensing.17(10): pp. 1867-1884.
Mahdavi, R., Abedi, J., Rezaie, M., Abdolhosaini, M. 2004. Suitable Areas Selection for Artificial Recharge: a Survey of the Literature, International Journal of Geographical Information Science. 20 (7): pp. 703–726.
Nasiri, H., Boloorani, A. D., Sabokbar, H. A. F., Jafari, H. R., Hamzeh, M., & Rafii, Y. (2013). Determining the most suitable areas for artificial groundwater recharge via an integrated PROMETHEE II-AHP method in GIS environment (case study: Garabaygan Basin, Iran). Environmental monitoring and assessment. 185(1): pp.707-718.‏
Nouri, B. 2003. Suitable Areas for Artificial Recharge of Ground Water Using Remote Sensing data and GIS in Gavbandi Watershed, MSc thesis. Tehran University.
Saaty, T. L. 1980. The Analytic (Hierarchy) Process, New York, St. Louis ua.‏
Salami, H., Naseri, H.R., Taleb Bidokhti, M. 2012. Determine Suitable Areas for Flood Spreeding Using Analytic Hierarchy Process Method in Bam City Watershed, Fifth National Conference of Watershed.
Saraf, A. K., Choudhury, P.R. 1998. Integrated remote sensing and GIS for ground water exploration and identification of artificial recharge sites. International Journal of Remote Sensing. 19 (10): pp. 1825-1841.
Sargaonkar, A., Rathi, B. and Baile, A. 2010. Identifying potential sites for artificial Soil and Water Resource Management, University of Shahid Bahonar of Kerman.
Soltani, M.J. 2002. Land Evaluation to Suitable Areas Selection of the Flood Spreading in the GIS, M.Sc. thesis, Department of Civil Engineering, University of K.N. Toosi.
Zarcheshm, M., Kheirkhah Zarkesh, M., Davood, Gh. 2011. Combining GIS and Decision Support Systems to Determine Suitable Areas Flood Spreading (study area: Mashkyd watershed in Sistan and Baluchestan province), National Conference of Geomatics, iran Cartography organization.