بررسی میزان و جهت تغییرات پوشش گیاهی متراکم منطقۀ حفاظت‌شدۀ گشت رودخان با استفاده از رویکرد اکولوژی سیمای سرزمین

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار گروه پژوهشی محیط‌زیست، پژوهشکدۀ محیط‌زیست، جهاد دانشگاهی

2 کارشناس ارشد علوم محیط‌‌زیست و کارشناس ارشد پژوهشی پژوهشکدۀ محیط‌زیست، جهاد دانشگاهی

چکیده

متریک‌های سیمای سرزمین می‌توانند به منظور تشریح ترکیب و ترتیب فضایی سرزمین استفاده شوند. هدف از این بررسی، تعیین میزان و جهت تغییرات در کلاس پوشش گیاهی متراکم منطقۀ حفاظت‌شدۀ گشت رودخان است. نخست محدودۀ تالاب انزلی از تصاویر ماهواره‌ای لندست مربوط به دو مقطع زمانی استخراج و در مرحلۀ بعد محدودۀ تقریبی پوشش گیاهی متراکم از طریق تفسیر بصری تصاویر در محیط نرم‌افزار Ermapper7.1 تهیه شد. سپس این ناحیه در قالب دو کلاس پوشش گیاهی متراکم و بدون پوشش گروه‌بندی شد. در گام دیگر، پس از جداکردن محدودۀ منطقۀ حفاظت‌شدۀ گشت رودخان، کلاس پوشش گیاهی متراکم آن نیز تهیه شد. بعد از آن لایه‌های وکتوری پوشش گیاهی ساخته و به‌منزلۀ ورودی اکستنشن Patch Analyst به منظور محاسبۀ متریک‌ها استفاده شدند. نتایج بیانگر تغییرات قابل ملاحظه در متریک‌های مجموع مساحت‌های تمام لکه‌های همسان (CA)، تعداد کل لکه‌ها (Numps)، متوسط اندازۀ لکه‌ها (Mps)، متوسط لبۀ لکه‌ها (MPE)، تراکم لبه (ED) و کل لبه (TE) در دو سطح لکۀ اصلی پوشش گیاهی متراکم حوزۀ تالاب انزلی و سطح کلاس پوشش گیاهی متراکم منطقۀ حفاظت‌شده است که با توجه به جهت تغییرات بیانگر افزایش فرایند تکه‌تکه شدن پوشش گیاهی متراکم است. 

کلیدواژه‌ها

موضوعات


آذری دهکردی، ف.، خزاعی، ن. 1388. «سامانۀ پشتیبان تصمیم‌گیری سریع برای ارزیابی پیامد فعالیت‌ها در تخریب سیمای سرزمین»، حوزۀ آبخیز شفارود، مجلۀ محیط‌شناسی، سال سی و پنجم، شمارۀ 51، صص 69- 80.
- پریور، پ.، یاوری، ا.ر.، ستوده، ا. 1387. «تحلیل تغییرات زمانی و توزیع مکانی فضا‌های سبز شهری تهران در مقیاس سیمای سرزمین»، مجلۀ محیط‌شناسی، سال سی و چهارم، شمارۀ 45، صص 37- 84.
- زبردست، ل.، یاوری، ا.ر.، صالحی، ا.، مخدوم، م.1390. «استفاده از متریک اندازۀ مؤثر شبکه در تحلیل از هم گسیختگی پوشش‌های جنگلی محدودۀ اثر جادۀ پارک ملی گلستان»، محیط‌شناسی، سال سی و هفتم، شمارۀ 58، صص 15- 20.
- شیخ گودرزی، م.، علیزاده شعبانی، ا.، ماهینی، ع.، فقهی، ج. 1391. «ارزیابی آثار توسعه بر محیط‌زیست حوزۀ کرگان‌رود با کاربرد مدل تخریب سیمای سرزمین»، نشریۀ محیط‌زیست طبیعی، مجلۀ منابع طبیعی ایران، دورۀ 65، شمارۀ 2، صص 223- 234.
-کرمی، آ.، فقهی، ج.1390. «بررسی کمی‌کردن سیمای سرزمین در حفاظت از الگوی کاربری اراضی پایدار»، محیط‌شناسی، سال سی و هفتم، شمارۀ 60، صص 79- 88.
- ماهینی، ع. س.1386. «معیار‌های سیمای سرزمین و فرسایش‌پذیر به عنوان دو دسته نمایۀ کمی برای ارزیابی سریع اثرات طرح‌های توسعه»، فصلنامۀ علوم کشاورزی و طبیعی، شمارۀ 57، صص 139- 150.
-Baily.D.,Billter.R.,Aviron,s.,Schweiger,o., and Herzog,F.2002.The influence of thematic resolution on metric selection for biodiversity monitoring in agricultural landscape , J.Landscape ecology 22: pp.461-473.
-Bock,M.,Rossenu,G.,Wissen,M.,Remm,K.,Langanke,T.,Larg,s.,Klug,H.,Blaschke.t.2005.Spatial indicator for nature conservation from European to local scale, J. Ecological indicator 5: pp.322-336.
-Cain,D.H.,Ritterrs,K.H. and Arvis,K.1997.A multi-scale analysis of landscape statistics, J.Landscape ecology12: pp.199-212.
-Faith,D.P.,carter,G.,cassis,G.,Ferrier,S.,and Wikie,L.2003.Complementarity.biodiversity analysis, and policy-based algoritms for conservation , J. Environmental science and policy 6: pp.311-328.
-Feest,A.,Aldred,T.D and Jedamzik,K.2010.Biodivrsity quality: A paradigm for biodiversity, J.Ecological indicators 10: pp.1077-1082.
-Hainse-Young,R.H.2009.Land use and biodiversity relationships: Land use futures, J.Land use policy 26: pp.178-186.
-Heino,j.2010.Are indicator groups and cross-taxan congruence useful for predicting biodiversity in aquatic ecosystem? , J.Ecological indicators 10: pp.112-117.
-Lausch,A., and Herzog.2002.Applicability of landscape metrics for the monitoring of landscape change, J.Ecological indicators 2: pp.3-15.
-Makhdoum,M.F.2002.Degradation Model:A Quantitative EIA Instrument,Acting as a decision Support System(DSS) for Environmental management, J.Environmental Management 30: pp.151-156.
-Mahdoum,M.F.2008.Landscape Ecology or Environmental Studies(Land Ecology)(European versus Anglo-Saxon School of Thoughts), International Journal of Environmental Application and Science 3: pp.147-160.
-McAlpine,C.A., and Eyre,T.J.2002.Testing landscape metrics as indicator of habitat loss and fragmentation in continuous eucalypt forests (Queenland,Australia), J.Landscape ecology 17: pp.711-728.
-Neel.M.C.,MCGarigal,K., and Cushaman,S.A.2004.Behavior of class-level landscape metrics across gradiants of class aggregation and area, J.Landscape ecology 19: pp.435-455.
-Ritters,K.H.,Oneill,R.V.,Hunsoker,C.T.,Wickham,J.d.,Yanke,D.H.,Timmis,S.P.,Jons,K.B. and Jakson,B.L.1995.A factor analysis of landscape pattern and structure metrics, J.Landscape ecology 10: pp.23-39.
-Trschendorf,L.2001. Can landscape indices predict ecological processes consistently?, J.Landscape ecology 16: pp.235-254.