برآورد خسارت کل اقتصادی ناشی از سونامی محتمل در خلیج چابهار (منطقۀ مکران)

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار، دکتری اقتصاد منابع طبیعی، گروه حقوق و مطالعات راهبردی، پژوهشگاه ملی اقیانوس‌شناسی و علوم جوی، تهران، ایران،

2 کارشناس ارشد اقتصاد توسعه و برنامه‌ریزی، گروه حقوق و مطالعات راهبردی، پژوهشگاه ملی اقیانوس‌شناسی و علوم جوی، تهران، ایران

چکیده

خلیج چابهار واقع در جنوب ایران و در شمال اقیانوس هند در معرض خطر سونامی ناشی از زمین‌لغزش منطقۀ مکران قرار دارد. هدف از این مطالعه، با توجه به احتمال وقوع مجدد سونامی در خلیج چابهار، برآورد میزان حداقل خسارت در صورت وقوع سونامی در این منطقه در قالب دو سناریوی خوشبینانه و بدبینانه است. به طور کلی خسارات ناشی از سونامی در چهار طبقه شامل بخش اجتماعی، زیرساخت‌ها، بخش‌های مولد و بین‌بخشی بررسی و در برآورد خسارات، از روش‌های تخمین خسارت منطقه‌ای و احتمال حداکثر خسارت به صورت مکمل استفاده شده است. بر اساس نتایج، در سناریوی خوشبینانه در مجموع حداقل خسارت معادل با 827 میلیون دلار و در سناریوی بدبینانه معادل با 4/1 میلیارد دلار در صورت وقوع سونامی به وقوع خواهد پیوست که خسارات ناشی از تلفات انسانی و هزینه‌های وارده به زیرساخت‌ها به ترتیب بالاترین ارقام را به خود اختصاص می‌دهند. پس از این بخش‌ها، بخش‌ تولیدی بیشترین خسارت را از جانب صید و صیادی متحمل می‌شود و با توجه به اهمیت این منطقه در تجارت بین‌المللی ایران، انتظار می‌رود خسارت کلی به مراتب بیش از رقم محاسبه‌شده باشد. در نتیجه مدیریت ریسک در منطقه و برنامه‌ریزی برای واکنش مناسب به این مخاطره باید جزو اولویت‌ها باشد.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


اکبرپور جنت، م.، چگینی، و.، رستمی، م.، راست‌گفتار، ا. 1391. بررسی ریسک و مدلسازی عددی سونامی در دریای عمان، انتشارات مؤسسۀ ملی اقیانوس‌شناسی، شمارۀ انتشارات: 01- 106- 391.
بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران. 1393. حساب‌های ملی ایران، ادارۀ حساب‌های اقتصادی.
بندر آنلاین. 1392. میزان کالا و کشتی، هزینه‌های صرف‌شده برای ساخت بنادر ایران را توجیه کرده است؟. قابل دسترس در سایت: http://reader.newshub.ir/news/19832103.
پرشین خودرو. 1391. هزینۀ ساخت جاده در ایران چقدر است؟. قابل دسترس در: www. Persian khodro.ir.
حیدرزاده، م.، دولتشاهی پیروز، م.، حاجی‌زاده ذاکر، ن.، مختاری، م. 1386. «بررسی تاریخچۀ رخداد سونامی و ارزیابی پتانسیل سونامی‌خیزی منطقۀ فرورانش مکران در سواحل دریای عمان»، مجلۀ علوم زمین، تابستان، سال هفدهم، شمارۀ 68، صص 150- 169.
خبرگزاری جمهوری اسلامی (ایرنا). 1391. 60 میلیون قوطی کنسرو ماهی در کنارک تولید شد. کد خبر: 80423687، تاریخ خبر: 30/08/1391.
خبرگزاری فارس. 1392. اتمام ۳ اسکلۀ بندر شهید بهشتی چابهار تا پایان سال/ اختصاص ۱۰۰ میلیارد تومان به پروژه، شمارۀ خبر: 13920714001455، قابل دسترس در: www.farsnews.com.
خبرگزاری فارس. ۱۳۸۸. طوفان گونو سبب کاهش صید در منطقۀ صیادی کنارک شده است، قابل دسترس در: www.farsnews.com.
خبرگزاری فارس. 1392. «جزئیات توسعۀ بندر شهید بهشتی چابهار/ استحصال ۱۹۵ هکتار اراضی از دریا در ۱۷ ماه»، شمارۀ: 13920727000120، 27/07/1392.
داور، ل.، دانه‌کار، ا.، ریاضی، ب.، سلمان ماهینی، ع.، نعیمی، ب. 1389. «مقایسۀ کارایی دو روش NOAA و IMO برای شناسایی مناطق حساس محیط‌زیستی در سواحل استان سیستان و بلوچستان، علوم و تکنولوژی محیط‌زیست»، دورۀ دوازدهم، شمارۀ یک، صفحات 113- 136.
دهقان، ج.، یگانه محلاتی، ی. ۱۳۹۳. «بررسی جایگاه بندر چابهار در توسعۀ محور شرق»، سایت آفتاب، سه‌شنبه ۹ خرداد، www.aftab.ir.
روزنامۀ دنیای اقتصاد. 1386. «چابهار قطب صید و صیادی کشور»، شمارۀ 1292، تاریخ چاپ: ۱۳۸۶/۰۴/۳۰.
زارع، ر.، یزدانی، م. 1391. «بررسی و معرفی آلودگی‌های زیست‌محیطی و منابع آلاینده در سواحل خلیج چابهار»، اولین همایش ملی توسعۀ سواحل مکران و اقتدار دریایی جمهوری اسلامی ایران، 28 تا 30 بهمن، کد مقاله: 1159.
سازمان زمین‌شناسی و اکتشاف معدنی کشور. 1393. جغرافیای عمومی شهرستان چابهار، قابل دسترس در www.GSI.IR.
سالنامۀ آماری سازمان شیلات ایران. 1379- 1387. سازمان شیلات ایران.
طرح جامع شهرستان چابهار. 1386. سازمان مسکن و شهرسازی استان سیستان و بلوچستان.
طرح جامع شهرستان کنارک. 1386. سازمان مسکن و شهرسازی استان سیستان و بلوچستان.
لوجستیک نیوز. 1392. منابع ساخت 6 بندر چندمنظوره در دولت دست‌به‌دست می‌شود. کد خبر: 2949، www.LOGESTICNEWS.ir.
مدنی، ش.، خالقی، س.، اکبرپورجنت، م. 1393. پیش‌بینی و برآورد حداقل هزینه‌های اقتصادی ناشی از سونامی احتمالی منطقۀ مکران در خلیج چابهار، پژوهشگاه ملی اقیانوس‌شناسی و علوم جوی، تهران.
 
Chesley, S.R., Ward, S.N. 2006. A quantitative assessment of the human and economic hazard from impact-generated Tsunami, Natural Hazard. 38: pp. 355-374.
Dall Osso, F., Dominey-Howes, D. 2010. Public assessment of the usefulness of draft tsunami evacuation maps from Sydney, Australia- implications for the establishment of formal evacuation plans, Natural Hazards and Earth System Sciences. 10: pp. 1739-1750.
Dall Osso, F., Gonella, M., Gabbianelli, G., Withycombe, G., Dominey-Howes, D. 2009a. A revised (PTVA) model for assessing the vulnerability of buildings to tsunami damage, Natural Hazards and Earth System Sciences. 9: pp. 1557-1565.
Dall Osso, F., Gonella, M., Gabbianelli, G., Withycombe, G., Dominey-Howes, D. 2009b. Assessing the vulnerability of building to tsunami in Sydney, Natural Hazards and Earth System Sciences.9: pp. 2015-2026.
Dall Osso, F., Maramai, A., Graziani, L., Brizuela, B., Cavalletti, A., Gonella, M., Tinti, S. 2010. Applying and validating the PTVA-3 Model at the Aeolian Islands, Italy: assessment of the vulnerability of buildings to tsunamis, Natural Hazards and Earth System Sciences.10: pp. 1547-1562.
Dominey-Howes, D., Dunbar, P., Varner, J., Papathoma-Kohle, M. 2010. Estimating probable maximum loss from Cascadia tsunami. Natural Hazards and Earth System Sciences.53: pp. 43-61.
Dominey-Howes, D., Papathoma, M. 2007. Validating a tsunami vulnerability assessment model (the PTVA Model) using field data from the 2004 Indian Ocean tsunami. Natural Hazards and Earth System Sciences.40: pp. 113–136.
Environment Agency. 2004. Best Practice in Coastal Flood Forecasting. R&D Technical Report. FD2206/TRI.
Ferreria, B. 2011. What icebergs capsize, tsunamis may ensue. Nature. Available from:http://blogs.nature.com/barbaraferreira/2011/04/17/when-icebergs-capsize
Hallegatte, S. 2008. An adaptive regional input-output model and its application to the assessment of the economic cost of Katrina, Risk Analysis. 28 (3): pp. 779-799.
Indrawati, Sri Mulyani. 2005. Indonesia: Preliminary Damage and Loss Assessment, The December 26, 2004 Natural Disaster. The Consultative Group on Indonesia.BAPPENAS.
Miller, Ted. R. 2000. Variation between countries in values of statistical life. Journal of Transport Economics and Policy, 34 (2): pp. 169-188.
Mokhtari, M. 2011. Tsunami in Makran Region and Its Effect on the Persian Gulf, Tsunami – A Growing Disaster, Prof. Mohammad Mokhtari (Ed.), ISBN: 978-953-307-431-3, In Tech, Available from:http://www.intechopen.com/books/tsunami-a-growing-disaster/tsunami-in-makran-region-and-its-effect-on-thepersian-gulf
Nanto, D.K., Cooper, W.H., Donnelly, M., Johnson, R. 2011. Japan’s 2011 Earthquake and Tsunami: Economic Effects and Implications for the United States. CRS Report for Congress. April 6, 2011.
Papathoma, M., Dominey-Howes, D.T. M, Smith, D.E., and Zong, Y. 2003. Assessing tsunami vulnerability, an example from Herakleio, Crete, Natural Hazards and Earth System Science, 3: pp. 1– 13.
Pararas-Carayannis, G. 2006. Potential of Tsunami Generation along the Makran Subduction Zone in the Northern Arabian Sea. Case Study: The Earthquake and Tsunami of November 28, 1945. Presentation at 3rd Tsunami Symposium of the Tsunami Society May 23-25, 2006, East-West Center, University of Hawaii, Honolulu, Hawaii.
Payande, A.R., Niksokhan, M.H. and Naserian, H. 2015. Tsunami hazard assessment of Chabahar Bay related to megathrust seismogenic potential of the Makran subduction zone. Natural Hazards. 76: pp. 161-176.
RMS Special report. 2011. Estimating Insured Losses from the 2011 Tohoku, Japan Earthquake and Tsunami.