کاربرد روش طرح- فرایند- نتایج (PPR) در ارزیابی طرح‌های شهری

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استاد گروه شهرسازی، دانشکده هنرهای زیبا، دانشگاه تهران

2 کارشناس ارشد مدیریت شهری، دانشکده هنرهای زیبا، دانشگاه تهران

چکیده

تاکنون روش‌های متعددی برای ارزیابی طرح‌های شهری معرفی شده، اما در این میان به روش‌های ارزیابی جامع و سیستماتیک کمتر توجه شده است. در سال‌های اخیر روش طرح - فرایند- نتایج (PPR) به‌منزلۀ روش ارزیابی جامع و سیستماتیک و بر پایۀ روش سیاست- طرح/برنامه- اجرا- فرایند (PPIP) در ارزیابی طرح‌های شهری معرفی شده است. روش حاضر که در سال 2009 الویرا و پینهو پیشنهاد کردند، برای ارزیابی جامع طرح‌های شهری است که به همۀ ابعاد طرح‌های شهری توجه می‌کند و در ارزیابی پیش، حین و پس از اجرا کاربرد دارد و تاکنون در ارزیابی طرح‌های توسعۀ شهری در شهرهای لیسبون و پورتو به کار گرفته شده است. در مقالۀ حاضر عناصر کلیدی روش طرح -فرایند- نتایج شامل: معیارها، زیرمعیارها، منابع داده و تکنیک‌های ارزیابی معرفی و کاربرد آن در ارزیابی طرح‌های شهری با به کارگیری این روش در ارزیابی پیش از اجرای طرح توسعۀ اراضی آبشار 2 مشهد تشریح می‌‌شود. نتایج نشان می‌دهد به‌رغم جامعیت روش طرح - فرایند- نتایج، این روش تأکید بیشتری بر بعد کالبدی دارد که با شرایط سیستم شهرسازی در ایران همخوانی بیشتری دارد و می‌تواند در ارزیابی طرح‌های شهری کاربرد مناسبی داشته باشد.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


مهندسین مشاور مهرازان، 1377. گزارش طرح جامع مشهد.
مهندسین مشاور مهرازان، 1390. کلّیات طرح توسعه و طرح پیشنهادی پروژۀ الگوی توسعۀ طرح تفصیلی محدودۀ اراضی آبشار 2 (میدان تیر ارتش).
مهندسین مشاور مهرازان، 1391. ضوابط و مقررات طرح تفصیلی اراضی آبشار 2 (میدان تیر ارتش).
Alexander, E. and Faludi, A. 1989. Planning and plan implementation: notes on evaluation criteria, Environment and
Planning B: Planning and Design, 16, 127-140.
Alexander, E. 2006. Problems and prospects: dilemmas in evaluation and directions for the future, in: Alexander, E. (Ed.)
Evaluation and Planning, Evolution and Prospects, Aldershot, Ashgate, 267-276.
Baer, W. 1997. General plan evaluation criteria, Journal of the American Planning Association, 63(3), 329-344.
Berke, P., Backhurst, M., Day, M., Ericksen, N., Laurian, L., Crawford, J. and Dixon, J. 2006. What makes plan
implementation successful? An evaluation of local plans and implementation practices in New Zeland, Environment and
Planning B: Planning & Design, 33(4), 581-600.
Brody, S. and Highfield, W. 2005. Does planning work? Testing the implementation of local environmental planning in
Florida, Journal of the American Planning Association, 71(2), 159-175.
Brody, S., Highfield, W. and Thornton, S. 2006. Planning at the urban fringe: an examination of the factors influencing
nonconforming development patterns in Southern Florida, Environment and Planning B: Planning &Design, 33(1), 75-
96.
Burby, R. 2003. Making plans that matter: citizen involvement and government action, Journal of the American Planning
Association, 69(1), 33-49.
European Commission. 1999. MEANS Collection-Evaluating socio-economic programmes, Luxembourg, Official
Publications Office of the European Communities.
Khakee, A. 2000. Reading plans as an exercise in evaluation, Evaluation, 6(2), 119-136.
Khakee, A. 2001. Drama democratic discourse policy statement: an evaluation of plan texts, in: Voogd, H. (Ed.) Recent
developments in evaluation, Groningen, Geopress, 235-252.
Lange, M., Mastop, H. and Spit, T. 1997. Performance of national policies, Environment and Planning B: Planning &
Design, 24(6), 845-858.
Laurian, L., Day, M., Backhurst, M., Berke, P., Ericksen, N., Crawford, J., Dixon, J., and Chapman, S. 2004. What drives
plan implementation? Plans, planning agencies and developers, Journal of Environmental Planning and Management,
47(4), 555-577.
Liddle, J and Smith, S. 2007. Evaluation approaches, in: Managing the City, Routledge, 116-130.
Mandelbaum, S. 1990. Reading plans, Journal of the American Planning Association, 56(2), 350-356.
Norton, R. 2005. More and better local planning. A state-mandated local planning in Coastal North Carolina, Journal of
the American Planning Association, 71(1), 55-71.
Norton, R. 2005. Striking the balance between environment and economy in Coastal North Carolina, Journal of
Environmental Planning and Management, 4(2), 177-207.
Norton, R. 2005. Local commitment to state-mandated planning in Coastal North Carolina, Journal of Planning
Education and Research, 25(2), 149-171.
Oliveira, V. and Pinho, P. 2009. Evaluating Plans, Processes and Results, Planning, Theory & Practice, 10(1), 35-63.
Oliveira, V. and Pinho, P. 2010. Evaluation in urban planning: Advances and Prospects, Journal of planning Literature,
24(4), 343-361.
Oliveira, V. and Pinho, P. 2011. Bridging the gap between planning evaluation and programme evaluation: The
contribution of the PPR methodology, Journal of Evaluation, 17(3), 293-307.
Rossi, P., Freeman, H. and Lipsey, M. 1999. Evaluation, a systematic approach, sixth edition, Thousand Oaks, Sage.
Talen, E. 1996. After the plans: methods to evaluate the implementation success of plans, Journal of Planning Education
and Research, 16(1), 79–91.