شناسایی منشأ هیدروکربن‌های نفتی به رسوبات سطحی جنگل‌های مانگرو تنگۀ خوران- خلیج‌فارس

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 کارشناس ارشد، گروه محیط‌زیست، دانشکدۀ منابع طبیعی و علوم دریایی، دانشگاه تربیت مدرس

2 استادیار، گروه محیط‌زیست، دانشکدۀ منابع طبیعی و علوم دریایی، دانشگاه تربیت مدرس

3 دانشجوی دکتری، گروه محیط‌زیست، دانشکدۀ منابع طبیعی و علوم دریایی، دانشگاه تربیت مدرس

چکیده

خلیج‌فارس یکی از بدنه‌های مهم آبی در دنیاست که در منطقۀ فلات قاره قرار دارد. این منطقه از نظر تولید و صادرات نفت و فرآورده‌های نفتی به‌‌ شدت توسعه یافته است. از این رو اکوسیستم‌های منطقۀ خلیج‌‌فارس از قبیل جنگل‌‌های مانگرو و آب‌‌سنگ‌‌های مرجانی همواره در معرض آلودگی ناشی از ریزش‌‌های نفتی قرار دارند. جنگل‌ها‌‌ی مانگرو به علت خصوصیات طبیعی ویژه، در میان محیط‌ها‌‌ی ساحلی بیشترین حساسیت را در برابر آلودگی نفتی نشان می‌دهند. هیدروکربن‌ها‌‌ی محیط می‌توانند مدرکی مستدل از شدت آلودگی نفتی و وضعیت ژئوشیمیایی محیط رسوب‌گذاری را در اختیار ما قرار دهند. هیدروکربن‌ها‌‌ی آروماتیک چندحلقه‌ای (PAHs) و آلکان‌‌های نرمال (n-alkanes) به‌منزلۀ دو دسته از نشانگرهای زیستی مولکولی معمول و پرکاربرد برای تعیین منشأ مواد آلی به کار می‌‌روند. در مطالعۀ حاضر، غلظت و منشأ هیدروکربن‌‌های آلیفاتیک و آروماتیک در رسوبات سطحی جمع‌‌آوری‌شده از جنگل‌‌های مانگروی منطقۀ تنگۀ خوران ارزیابی شد. در این تحقیق 17 نمونۀ رسوب سطحی (0- 5 سانتی‌متری) از منطقۀ مورد مطالعه جمع‌‌آوری شد. به منظور استخراج مواد آلی از نمونه‌‌ها، از دستگاه سوکسله و حلال دی‌‌کلرو متان استفاده شد و نمونه‌‌ها پس از استخراج با دستگاه GC-MS آنالیز شدند. در کار حاضر، آلکان‌‌های نرمال محدودۀ کربنی (n-C14-n-C33) و 23 ترکیب از ترکیبات هیدروکربن‌‌های آروماتیک چندحلقه‌‌ای بررسی شدند. غلظت کلی آلکان‌‌های نرمال در این تحقیق (میانگین ± خطای استاندارد)  µg/g334±2802 (وزن خشک) و غلظت کلی هیدروکربن‌‌های آروماتیک چندحلقه‌‌ای،  µg/g267/0±918/1 (وزن خشک) به دست آمد. شماری از نسبت‌‌های تشخیصی پرکاربرد برای تعیین منشأ هیدروکربن‌‌ها در منطقه استفاده شد که بر اساس آن ورود هیدروکربن‌‌ها به منطقه از منشأ تلفیقی از منابع بیوژنیک و مواد نفتی تشخیص داده شد.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


Baumard, P., Budzinski, H., Michon, Q., Garrigues, P., Burgeot, T., Bellocq, J. 1998. Origin and bioavailability of PAHs in the Mediterranean Sea from Mussel and sediment records. Estuarine Coastal Shelf Science 47, 77–90.
Benlahcen, K. T., Chaoui, A., Budzinski, H., Bellocq, J., Garrigues, P. 1997. Distribution and sources of polycyclic aromatic hydrocarbons in some Mediterranean coastal sediments. Marine Pollution Bulletin 34, 298 – 316.
Boonyatumanond, R., Wattayakorn, G., Togo, A., Takada, H. 2006. Distribution and origins of polycyclic aromatic hydrocarbons (PAHs) in riverine, estuarine and marine sediments in Thailand. Marine Pollution Bulletin 52, 942–95.
Braulik, G. T., Ranjbar, S., Owfi, F., Aminrad, T., Dakhteh, S. M. H., Kamrani, E., Mohsenizade, F. 2010. Marine mammal records from Iran. Journal of Cetacean Research and Management 11(1), 49-63.
Budzinski, H., Jones, I., Bellocq, J., Pierard, C., Garrigues, P. 1997. Evaluation of sediment contamination by polycyclic aromatic hydrocarbons in The Gironde Estuary. Marine Chemistry 58, 85–97.
Burns, K. A., Codi, S., Duke, N. C. 2000. Gladstone, Australia field studies: weathering and degradation of hydrocarbons in oiled mangrove and salt marsh sediments with and without the application of an experimental bioremediation protocol. Marine Pollution Bulletin 41, 392-402.
Chen, L. G., Ran, Y., Xing, B. S. 2005. Contents and sources of polycyclic aromatic hydrocarbons and organochlorine pesticides in vegetable soils of Guangzhou, China. Chemosphere 60, 879-890.
Colombo, J. C., Pelletier, E., Brochu, C., Khalil, M. 1989. Determination of hydrocarbon sources using n-alkane and polyaromatic hydrocarbon distribution indexes. Case study: Rio de La Plata Estuary, Argentina. Environmental Science and Technology 23, 888-894.
Ghasemi, S., Zakaria, M., Abdul-Hamid, H., Yusof, E., Danehkar, A. 2010. A review of mangrove value and conservation strategy by local communities in Hormozgan province, Iran. Journal of American Science 6(10), 329-338.
Gschwend, P. M., Hites, R. A. 1981. Fluxes of polycyclic aromatic hydrocarbons to marine and lacustrine sediments in the northeastern United States. Geochimica et Cosmochimica Acta 45, 2359-2367.
Jeng, W. L. 2006. Higher plant n-alkane average chain length as an indicator of petrogenic hydrocarbon contamination in marine sediments. Marine Chemistry 102, 242–251.
Jeng, W. L., Huh, C. A. 2008. A comparison of sedimentary aliphatic hydrocarbon distribution between East China Sea and southern Okinawa Trough. Continental Shelf Research 28, 582–592.
Khan, N. Y., Al-Ajmi, D. 1998. Post-War Imperatives for the sustainable management of the Gulf Ecosystem. Environment International 24, 239- 248.
Khan, N. Y., Munawar, M., Price, A. R. G. 2002. Physical and human geography In The Gulf Ecosystem. Health and Sustainability, Bakhuys Publishers, Leiden.
Pavlova, A., Papazova, D. 2003. Oil-spill identification by gas chromatography-mass spectrometry. Journal of Chromatographic Science 41(5), 271-273.
Riyahi-Bakhtiari, A., Zakaria, M. P., Yaziz, M. I., Lajis, M. N. H., Bi, H., Rahim, M. C. A. 2009. Vertical distribution and source identification of polycyclic aromatic hydrocarbons in anoxic sediment cores of Chini Lake, Malaysia: Perylene as indicator of land plant-derived hydrocarbons. Applied Geochemistry 24, 1777-1877.
Simoneit, B. R. T. 1986. Characterization of organic constituents in aerosols in relation to their origin and transport: a review. International jounal of environmental analytical chemistry 23(2), 207–237.
Soclo, H., Garrigues, H., Ewald, M. 2000. Origin of polycyclic aromatic hydrocarbons (PAHs) in coastal Marine sediments: case studies in Cotonou (Benin) and Aquitaine (France) areas. Marine Pollution Bulletin 40, 387 – 396.
Tam, N. F. Y., Wong, T. W. Y., Wong, Y. S. 2005. A case study on fuel oil contamination in a mangrove swamp in Hong Kong. Marine Pollution Bulletin 51, 1092–1100.
Tolosa, I., Mora, S., Sheikholeslami, M. R. 2004. Aliphatic and aromatic hydrocarbons in coastal Caspian Sea sediments. Marine Pollution Bulletin 48, 44–60.
Wu, Y., Zhang, J., Mi, T., Li, B. 2001. Occurrence of n-alkanes and polycyclic aromatic hydrocarbons in the core sediments of the Yellow Sea. Marine Chemistry 76, 1-15.
Yunker, M. B., Macdonald, R. W., Vingarzan, R., Mitchell, R. H., Goyette, D., Sylvestre, S. 2002. PAHs in the Fraser River basin: a critical appraisal of PAH ratios as indicators of PAH source and composition. Organic Geochemistry 33, 489–515.
Zahed, M. A., Ruhani, F., Mohajeri, S. 2010. An overview of Iranian Mangrove ecosystem, northern part of the Persian Gulf and Oman Sea. Electronic Journal of Environmental, Agricultural and Food Chemistry 9(2), 411-417.
Zakaria, M. P., Mahat, A. A. 2006. Distribution of polycyclic aromatic hydrocarbons (PAHs) in sediments in the Langat Estuary. Coastal Marine Science, 30(1): 387-395.
Zakaria, M. P., Takada, H., Tsutsumi, S., Ohno, K., Yamada, J., Kouno, E., Kumata, H. 2002. Distribution of polycyclic aromatic hydrocarbons (PAHs) in rivers and estuaries in Malaysia: a widespread input of petrogenic PAHs. Environmental Science and Technology 36, 1907–1918.
Zhang, Z. L., Hong, H. S., Zhou, J. L., Yu, G. 2004. Distribution and sources of polycyclic aromatic hydrocarbons in mangrove surficial sediments of Deep Bay, China. Marine Pollution Bulletin 49 (5-6), 479–486.
Zhu, Y., Liu, H., Cheng, H., Xi, Z., Liu, X., Xu, X. 2005. The distribution and source apportionment of aliphatic hydrocarbons in soils from the outskirts of Beijing. Organic Geochemistry 36(3), 475–483.