بررسی تأثیر انرژی حرارتی،آهک و فسفات در غیرپویاسازی کادمیوم خاک آلوده

حسن زاد, صفیه; پیرخراطی, حسین; دولتی, بهنام; فرهادی, خلیل

doi:10.22059/jes.2014.51202

بررسی تأثیر انرژی حرارتی،آهک و فسفات در غیرپویاسازی کادمیوم خاک آلوده

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

¹ دانشجوی کارشناسی ارشد زمین‌شناسی زیست‌محیطی دانشگاه ارومیه

² استادیار گروه زمین‌شناسی دانشکدۀ علوم دانشگاه ارومیه

³ استادیار گروه خاک‌شناسی دانشکدۀ کشاورزی دانشگاه ارومیه

⁴ استادگروه شیمی دانشکدۀ شیمی دانشگاه ارومیه

10.22059/jes.2014.51202

چکیده

حلالیت و پایداری عناصر سنگین در خاک نقش مهمی در نقل و انتقال آن به آب‌های زیرزمینی و گیاهان دارد و می‌تواند برای سلامت انسان تهدیدی جدی باشد. این تحقیق به منظور بررسی تغییرات زمانی میزان تثبیت کادمیوم در خاک‌های آلوده به فلزات سنگین تحت تأثیر انرژی حرارتی، آهک (CaCO₃) و کود فسفاته (به‌منزلۀ منبع فسفات) انجام شد. خصوصیات فیزیکوشیمیایی و کانی‌شناسی رس به روش استاندارد انجام شد. به منظور بررسی تثبیت کادمیوم، محلول آهک در سطوح صفر و 5 درصد، محلول کود فسفاته در سطوح صفر و 5/2 درصد تهیه و با خاک مخلوط شد. سپس، نمونه‌ها در دمای 25 ،200، 400، 600، 700 و 800 درجۀ سانتی‌گراد حرارت داده شدند. پس از خنک‌شدن نمونه‌ها عصاره‌گیری در فاصلۀ زمانی 7، 30 و 60 روز با نسبت 1:10 خاک به آب تهیه و تعیین غلظت شد. نتایج نشان داد خاک مورد مطالعه سبک بافت، اسیدی و کاملاً شور است. همچنین، کانی‌های حاکم در نمونه به ترتیب کائولینیت، ایلیت و اسمکتیت تعیین شدند. تجزیۀ واریانس نشان داد آثار مستقل حرارت و تیمار در فاصلۀ زمانی 7، 30 و 60 روز معنی‌دار (P<0.001) شدند، اما آثار متقابل فاکتورها با گذشت زمان معنی‌دار نشدند. دمای 400، 600 و 700 بیشترین تأثیر در رهاسازی کادمیوم را داشت. نتایج نشان داد که افزایش حرارت سبب تغییر جهت اثر فسفات در تثبیت کادمیوم و افزایش حلالیت و انتقال آن در خاک می‌شود. همچنین، با گذشت زمان و برقراری تعادل نسبی، تثبیت کادمیوم نیز افزایش یافت. نتایج حاصل نشان داد کاربرد آهک در خاک‌های اسیدی و شور به منظور تثبیت کادمیوم توصیه نمی‌شود و بهتر است منابع فسفاته به کار روند.

کلیدواژه‌ها