کاربرد مدل TOPSIS در مکان‌گزینی واحدهای بازیافت کاغذ در محیط GIS (مطالعة موردی: استان فارس)

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار گروه جغرافیا و برنامه‌ریزی شهری و روستایی دانشگاه محقق اردبیلی

2 کارشناس ارشد جغرافیا و برنامه‌ریزی شهری

چکیده

امروزه در کشور، روزانه ده‌ها هزار تن زباله که درصد بالایی از آن‌ها بازیافتی و قابل تبدیل به کودند و هزاران تن پلاستیک، کاغذ و کارتن را دربر دارند به خاک سپرده یا در حوالی شهرها پراکنده می‌شوند. ضایعات کاغذ در کشور، بعد از مواد فسادپذیر، از مهم‌ترین اجزای تشکیل‌دهندة ضایعات شهری به شمار می‌روند. با توجه به برآوردهای گزارش‌شده، ضایعات کاغذ و مقوا به طور متوسط 35/6 درصد از ترکیب پسماندهای شهری استان فارس را شامل می‌شوند که این نسبت در شهرهای شیراز، فیروزآباد، جهرم و فسا به ترتیب معادل 38/5، 95/9، 02/13 و 12/9 درصد است. بر همین اساس، سرمایه‌گذاری در ایجاد واحدهای بازیافت کاغذ و به تبع آن تعیین مکان‌های مناسب برای استقرار این واحدها را می‌توان از مراحل حساس سیستم مدیریت پسماندهای شهری در فاز بازیافت تلقی کرد. فرایند تعیین سطح مطلوبیت مکانی برای استقرار واحدهای بازیافت کاغذ، مستلزم در نظر گرفتن متغیرهای متعددی است. بر همین اساس، با توجه به ماهیت چندمعیاری مسئله، در مقالۀ حاضر، سعی شده است با انتخاب استان فارس به‌منزلۀ مطالعۀ موردی، کاربرد مدل TOPSIS در حکم یکی از فنون تحلیل چند‌معیاری در یک زمینۀ تجربی از موضوع تحقیق به آزمون گذاشته و خروجی حاصل در قالب نقشة درجه‌بندی‌شده از مطلوبیت مکانی، ارائه شود. برای مستندسازی اعتبار پیکسل‌های اولویت‌دار در خروجی حاصل از مدل، لازم است وضعیت پیکسل به لحاظ تک تک معیارها ارزیابی و مشخص شود که وضعیت مطلوبیت به تفکیک معیارها به چه ترتیبی است. برای مثال، بررسی موردی نمونه‌ای از پیکسل اولویت‌دار به لحاظ مطلوبیت مکانی نشان داد که این پیکسل، در 8 مورد از معیارهای مورد بررسی در دامنۀ نمرات 255/0 حائز نمرۀ 230 و بالاتر شده است.

کلیدواژه‌ها

موضوعات