ارزیابی ریسک‌های محیط زیستی تالاب بین‌المللی شادگان بر اساس شاخص‌های عملکرد اکولوژیکی

نویسندگان

1 دانشگاه تهران، کارشناس ارشد برنامه ریزی و مدیریت محیط زیست، دانشکدة محیط زیست،

2 دانشگاه تهران، استادیار گروه برنامه ریزی و مدیریت محیط زیست، دانشکدة محیط زیست

چکیده

این تحقیق با هدف شناسایی مهم‌ترین عوامل تنش‌زای تهدیدکننده تالاب شادگان برای ارائه راهکارهای کنترل و کاهش آنها انجام شده است. تالاب بین‌المللی شادگان واقع در جنوب غربی کشور در استان خوزستان مورد تهدید عوامل مختلفی است. شناخت عوامل تهدیدکننده تالاب شادگان و مدیریت آنها در قالب ارزیابی و مدیریت ریسک با توجه به قرار گرفتن این تالاب در فهرست مونترو، می‌تواند تالاب را از خطر نابودی و از دست دادن عنوان بین‌المللی نجات دهد. بر این اساس ابتدا مهم‌ترین ریسک‌های تهدیدکننده تالاب و نقاط نهایی تحت تأثیر این ریسک‌ها شناسایی و در مرحله مشخصه سازی، ریسک‌ها بر اساس شاخص‌های شدت اثر، احتمال وقوع و دامنه اثر پیامدها، تجزیه و تحلیل و میزان و سطح ریسک‌ها مشخص شده‌اند. نقاط نهایی به منظور تعیین میزان شدت پیامدهای هر یک از ریسک‌ها تعیین شده و ارزیابی این نقاط نهایی با توجه به رویکرد هیدروژئومورفیک در تالاب انجام شده است. در ارزیابی ریسک محیط زیستی این تالاب، پس از محاسبه میزان شاخص ریسک، با جمع آوری آرای افراد خبره و استفاده از فرایند تحلیل سلسله مراتبی به اولویت‌بندی ریسک‌ها پرداخته، سپس اقدامات کنترلی و کاهش ریسک‌ها پیشنهاد شده است. بر طبق نتایج حاصل از این تحقیق، تغییرات فیزیکی مانند تغییر کاربری زیستگاههای طبیعی، تغییر در رژیم آب تأمین‌کننده تالاب مانند سد سازی، آلودگی آب ناشی از تخلیه انواع فاضلاب‌ها به درون تالاب و بهره برداری بی‌رویه از تولیدات بیولوژیکی تالاب و همچنین وقوع پدیدة خشکسالی مهم‌ترین ریسک‌های تهدید‌کنندة تالاب شادگان به ترتیب اولویت هستند.

کلیدواژه‌ها