ارزیابی زیست محیطی روشی برای ارزشیابی مناطق جهت تعیین پارک ملی ( معرفی روش سایمرگولز)

نویسنده

چکیده

روش سایمرگولزبر اساس سیستم نمره دهی یا وزنگذاری قرار دارد . بعلاوه ، فرمی نیز برای ارزشیابی پارک ملی از نظر منابع طبیعی ، فرهنگ و تفرجی مطابق با معیارهای جهانی پارکهای ملی در این روش ارائه شده است .نمره های ارزشیابی یک منطقه ، میزان قابلیت آن را برای احراز عنوان " پارک ملی " نشان می دهد . در این روش با کاربرد شیوه دلفی میزان خطا و تاثیر ذهنیت که همیشه ارزشیابی را تحت تاثیر قرار می دهد به حداقل خود رسیده است و این یکی از جنبه ای قوت این روش در طیف روشهای ارزیابی زیست محیطی به شمار می رود که در آ ن از وزنگذاری استفاده می شود . روشی که سایمر گولوز ارائه کرده است می تواند در تعیین و احداث پارکهای ملی در بسیاری از کشورهای مفید واقع شود .
سایمر گولز بنا به طبیعت و سرشت مناطق کشور خود که از میراثهای فرهنگی معاصر با ارزشی برخوردار هست ارزش میراثهای طبیعی و فرهنگی را همتراز قرار داده تا از این رهگذر هر نوع منطقه ای در صورت برخورداری از یک جنبه برجسته اعم از فرهنگی یا طبیعی ، قابلیت انتخاب شدن را برای احراز عنوان پارک ملی به دست آورد.با توجه به رشد ارزشهای توریستی و حیاتی بودن ان در اقتصاد کشور ترکیه این روش بسیاری از مناطق کشورترکیه را در جهت هدف فوق به روی طرح آورده است استفاده از معیارهای جهانی در ارزشیابی به عنوان تنها ملاک قابل قبول برای مقایسه تطبیقی پارکهای ملی کشور ها اعتبار زیادی به این روش بخشیده است و پشتوانه بسیار محکمی برای کاربرد گسترده آن به شمارمیرود به علاوه جدا از سهولت سادگی کاربرد و فهمایی آن برای همگان این روش برای غنی سازی شبکه مناطق حفاظت شده جهانی برای مناطق طبقه II بسیا ر مناسب می باشد. بدیهی است این روش با توجه به فاکتورهای مورد نظر برای ارزیابی تنها برای تعیین صلاحیت یک منطقه برای پارک ملی ارائه شده است و نمی توان آن را برای ارزیابی مناطق واقع در سایر طبقات مدیریت آی.یو.سی.ان به کار گرفت .برخورد منصفانه ومنطقی روش سایمر گولز از نظر وزندهی نسبت به پدیده های طبیعی وفرهنگی امکان انتخاب مناطق بیشتر ی را فراهم کرده و دایره تنگ حفاظت را از محدوده تعدادی مناطق برجسته معدود که در جهان شناخته شده اند خارج کرده و امکان رشد مناطق واقع در طبقه II را در همه کشورها فراهم میکند.تشابه شرایط طبیعی کشور ترکیه با کشور ایران در بسیاری از موارد پشتوانه مطمئنی برای کاربست آن برای تعیین پارکهای ملی د رکشور ما می باشد با این حال برای حصول اطمینان از قابلییت کاربرد آن این روش برای تعیین منزلت پارکهای ملی موجود در ایران به محک آزمون گذاشته شد و نتایج قابل قبولی نیز به دست داد که در جداول (6)و(7) ارائه شده اند. با توجه به این که تاکنون در انتخاب پارکهای ملی از روش های کیفی استفاده شده است کاربرد این روش که مبنی بر استفاده از اطلاعات کیفی و کمی است می تواند بسیا ر مفید باشد بعلاوه معرفی این روش و به تجربه کشیدن آن می تواند پژوهشگران ذیربط در پارکهای ملی کشور را برای ارائه روشهای کاملتر و یا مناسبتر ترغیب نموده و به تکاپو وا دارد . استفاده از این روش حداقل این امکان را به وجود می آورد که کشورها قابلیتهای سرزمین را آن گونه که هست با روشی ساده و قابل قبول ارزیابی کرده و به ارزشهای مناطق خود د رمقایسه با پارکها ی ملی جها ن پی ببرند و گسترده آنها را برای حفاظت در طبقه II تحت عنوان پارک ملی با اعتماد بیشتری گسترش دهند . روش گولز از چند جهت دارا ی پشتوانه علمی و عملی بوده و به همین دلیل از مطلوبیت بالایی برخوردار است:
این روش در تقابل با روش I.U.C.N نبود ه بلکه در جهت تکمیل آن می باشد . این روش معیارهای توصیفی و کیفی I.U.C.N را با گنجاندن در فرم ارزیابی خود به صورت کمی درآورد ه و بدین ترتیب خود را با معیارهای جهانی همسو می کند . این روش مطابق با معیارهای پذیرفته شده جهانی ارزش همترازی به منابع طبیعی و فرهنگی قائل شده و این امکان را می دهد که هر دو بتوانند از عنوان پارک ملی برخوردار شوند.
این روش تنها در راستای اهداف استراتژیک یک کشور خاص نبوده بلکه می تواند در سطح گستردها ی از جهان به کارگرفته شود .
این روش وسیله بسیار موثری در توسعه شبکه مناطق تحت حفاظت و بویژه گسترش پارکهای ملی به شمار می رود . به همین دلیل از نظر تامین اهداف حفاظت روشی بسیار کارا و موثر می باشد.
این روش در ارزیابی ارزشهای طبیعی و فرهنگی روش بسیار مناسبی بوده و می تواند ارزیابی واقعی از ارزشهای فراموش شده به دست داده و اعتبار و منزلت برخی از مناطق را که تاکنون کمتر از ارزشهای واقعی خود مورد ارزیابی قرار گرفته اند تعیین کرده و آنها را در جایگاه شایسته خود قرا ر دهد.