مطالعه امکان استفاده از دوکفه‌ای Barbatia helblingii به عنوان پایشگر زیستی ترکیباتPAHs در سواحل بوشهر

نویسندگان

1 دانشگاه علوم وفنون دریایی خرمشهر، دانش آموخته کارشناسی ارشد آلودگی دریا

2 دانشگاه علوم وفنون دریایی خرمشهر، استادیار گروه بیولوژی دریا و معاونت آموزشی

3 دانشگاه علوم و فنون دریایی خرمشهر، استادیار گروه شیمی دریا

چکیده

هیدروکربن‌های آروماتیک چندحلقه‌ای (PAHs) گروه بزرگی از آلاینده‌های آلی هستند. بسیاری از این ترکیبات، بالقوة سمی بوده و نتیجة تماس جانداران با این ترکیبات موضوع تحقیقات بسیاری را به خود اختصاص داده است. سواحل استان بوشهر محل انجام بسیاری از فعالیت‌های استخراج و حمل و نقل مواد نفتی در شمال خلیج فارس است و احتمال می‌رود مقادیر چشمگیری از این ترکیبات در آب و آبزیان این منطقه وجود داشته باشد. به منظور آگاهی از غلظت PAHs در آب دریا و دوکفه‌ای Barbatia helblingiiو بررسی امکان پایش این ترکیبات توسط دوکفه‌ای مذکور، نمونه‌برداری از آب و دوکفه‌ای در 5 ایستگاه مختلف درمنطقة جزر و مدی ساحل بوشهر انجام شد. پس از هضم و استخراج PAHsبا حلال‌های آلی، این ترکیبات به وسیلة دستگاه کروماتوگرافی مایع با کارایی بالا (HPLC) تفکیک و سنجش شدند. نتایج نشان داد غلظت PAHs کل در آب ایستگاههای مورد مطالعه از 04/4 تا 03/31 میکروگرم در لیتر متغیر بوده است. غلظت این ترکیبات در بافت نرم دوکفه‌ای B.helblingii در ایستگاههای مورد مطالعه،54/129 تا 75/634 نانوگرم برگرم وزن خشک بوده است. غلظت PAHs در آب و صدف جمع‌آوری شده از ایستگاههای مختلف تفاوت معنی‌داری با یکدیگر داشت (05/0(P<. رافائل آلوده‌ترین و آب شیرین‌ کن تمیزترین ایستگاه بود. نتایج نشان داد همبستگی مستقیم و معنی‌داری میان غلظت ترکیبات PAHs در آب و دوکفه‌ای وجود دارد (05/0(P<. با توجه به نتایج حاصل، دوکفه‌ای B.helblingii به‌عنوان گونة مناسبی برای پایش زیستی ترکیبات PAHs درسواحل بوشهر معرفی می‌شود.

کلیدواژه‌ها