مطالعة عوامل کنترل‌کنندة شوری در آبخوان آبرفتی دشت مند، استان بوشهر

نویسنده

استادیار زمین‌شناسی با گرایش آب‌شناسی، و مدیر گروه زمین‌شناسی دانشگاه تربیت معلم تهران

چکیده

در این تحقیق عوامل مؤثر در شوری منابع آب دشت مند در استان بوشهر مورد مطالعه قرار گرفته است. در این دشت هدایت الکتریکی چاههای بهره‌برداری بین ???? تا بیشتر از ???? میکرومهوس بر سانتیمتر در تغییر است. بهره‌برداری از این آبخوان در دو زون مجزا از هم باعث برقراری بیلان منفی شده است. عوامل گوناگونی مانند، سازندهای انحلال‌پذیر در اطراف دشت، وجود گنبد نمکی، نفوذ آب شور دریا و برگشت آبهای مصرفی از جمله عواملی هستند که می‌توانند منجر به کاهش کیفیت آب در این دشت شوند. با استفاده از نتایج آزمایش‌ فیزیکی و شیمیایی مربوط به ?? حلقه چاه بهره‌برداری، نقش هر کدام از این عوامل در شوری منابع آب مورد تحلیل قرار گرفته است. از روشهای آماری چند متغیره در ارزیابی مشخصه‌های کیفی استفاده شده است. نتایج نشان داده‌است که رخساره هیدروشیمیایی غالب (Ca,Mg-SO4) و مشاهده شده در ?? درصد از نمونه‌هاست. تحلیل خوشه‌ای، منابع آب را در ? گروه مجزا قرار می‌دهد که منطبق با زون‌های بهره‌برداری در آبخوان است. نتایج تحلیل عاملی نشان می‌دهد که ?/?? درصد از تغییرات کیفی آب با ? عامل کنترل می‌شود. عامل اوًل و مهم‌ترین عامل، انحلال کانی‌های سولفاته موجود در سازند‌های گروه فارس در اطراف دشت مند است. انحلال هالیت در گنبد نمکی موجود در شرق دشت و نفوذ آب دریا، به‌عنوان عامل دوم در نظر گرفته شده است. عامل سوم را میتوان به انحلال گازکربنیک در آب نفوذی به آبخوان دانست که باعث تغییر در میزان بیکربنات شده است. در زون بهره‌برداری شمال دشت عامل دوم تأثیرگذار نیست.

کلیدواژه‌ها