1
استادیار گروه برنامه‌ریزی و مدیریت دانشکدة محیط زیست، دانشگاه تهران
2
دانشجوی کارشناسی ارشد، دانشکدة محیط زیست دانشگاه تهران
چکیده
روش‌های ارزیابی پیامد فعالیت‌های سریع متعددی معرفی شده‌اند، ولی هیچ‌کدام از این روش‌ها به طور تخصصی به ارزیابی تخریب ناشی از فعالیت‌های انسان در مقیاس سیمای سرزمین نمی‌پردازند. مطالعات در سطح بالا از تحلیل وضعیت تخریب محیط زیست در سطح سیمای سرزمین سبب نادیده گرفتن بسیاری از مشخصه‌های مطرح در ارزیابی محیط می‌شوند. هدف این مقاله ارائة روش تخصصی برای ارزیابی پیامد فعالیت‌های انسان در تخریب سیمای سرزمین جنگل‌های شفارود در استان گیلان است. به‌طوری‌که در این مقاله 39000 هکتار از جنگل‌های این منطقه ارزیابی شدند. این مقاله به صورت مطالعة موردی در 28 واحد کاری در حوزة آبخیز شفارود در استان گیلان انجام شد. الگوی تخریب سیمای سرزمین به صورت زیر معرفی شد: LD= ?kI/Vi که در آن LD ضریب فروافت واحدهای کاری سیمای سرزمین، و ?kI نمایة شدت فعالیت‌های انسان در تخریب سیمای سرزمین در هر واحد کاری (I متریک و k شدت آن)، و V آسیب پذیری اکولوژیک است. میزان سالخوردگی جنگل‌ها بر اساس تیره‌تر‌بودن رنگ قرمز بر روی تصویرهای ماهواره‌ای قابل اندازه‌گیری است. برای اعتبارسنجی نتایج الگوی تخریب سیمای سرزمین، بین عددهای تخریب با داده‌های استخراج شده از تصویر ماهواره‌ای در واحدهای کاری رگرسیون گرفته شد. بنابراین، به‌دست آوردن R2 معادل 0.61 می‌تواند علامت وجود رابطة قابل قبول بین میزان تیرگی رنگ قرمز و مدل تخریب سیمای سرزمین در واحدهای کاری باشد. با الگوسازی تخریب، با استفاده از متریک‌های سیمای سرزمین، می‌توان از وضعیت و میزان شدت تخریب در سیمای سرزمین جنگل در کمترین زمان ممکن و با کمک حداقل داده رقومی و هزینه به وضعیت تخریب، یا طبیعی بودن اکوسیستم‌های جنگلی پی برد.
)