ارزیابی معرف بودن شبکة مناطق حفاظت شده با تأکید بر تنوع زیستی گیاهی (مطالعة موردی: استان چهارمحال و بختیاری)

جعفری, علی; یاوری, احمد‌رضا; یار‌علی, نبی‌الله; ولی‌پور, قدیر

ارزیابی معرف بودن شبکة مناطق حفاظت شده با تأکید بر تنوع زیستی گیاهی (مطالعة موردی: استان چهارمحال و بختیاری)

نویسندگان

¹ دانشجوی دکتری برنامه ریزی محیط زیست، دانشکدة محیط زیست ‌دانشگاه تهران

² دانشیار گروه برنامه ریزی و مدیریت محیط زیست، دانشکدة محیط زیست دانشگاه تهران

³ استادیار گروه علوم جنگل، دانشکدة کشاورزی و منابع طبیعی، دانشگاه شهرکرد

⁴ کارشناس آمار و سیستم‌های اطلاعات جغرافیایی، معاونت برنامه‌ریزی راهبردی استانداری چهارمحال و بختیاری

چکیده

این مقاله به ارزیابی شبکة مناطق حفاظت‌شده استان چهارمحال و بختیاری از نظر معرفی انواع تیپ‌ها و گونه‌های گیاهی خاص آن استان به عنوان جانشین تنوع زیستی کل پرداخته است. مطابق روش "برنامه‌ریزی سیستماتیک حفاظت" که در این تحقیق استفاده شده، در هر ارزیابی و برنامه‌ریزی حفاظت تنوع زیستی، دو نوع هدف تعریف می‌‌شود: درصدی از سطح کل منطقة مورد مطالعه که می‌تواند به حفاظت اختصاص یابد و درصدی از هر عنصر تنوع زیستی، یا جانشین آن که مورد نظر حفاظت است. در این تحقیق هدف نوع دوم مد نظر بوده و بر اساس ارزشهای بوم‌شناختی و تهدیدهای موجود برای هر تیپ گیاهی محاسبه شده است. همچنین یک بار حضور در مناطق حفاظت شده به عنوان هدف حفاظتی هر یک از گونه‌های گیاهی نادر تعیین شد. از 36 تیپ و 52 گونه نادر گیاهی موجود در استان،19 تیپ و 33 گونه به طور کلی در مناطق حفاظت شده موجود معرفی نشده‌اند، 14 گونه فقط یک بار و 12 تیپ کمتر از حد اهداف تعیین شده در مناطق حفاظت شده، یا شکار ممنوع وجود دارند. مساحت کل مورد نیاز برای بر‌آورده شدن اهداف تعیین شده برای تمام تیپ‌های گیاهی 61/15 درصد از استان است که تقریبا دو برابر سطح مناطق حفاظت شده موجود (43/7 درصد) و کمی بیش از سطح حفاظتی موجود با احتساب مناطق شکار ممنوع (76/14 درصد) است. برای بر آورده شدن اهداف تعیین شده برای تیپ‌ها و گونه‌های گیاهی به جای بخش وسیعی از مناطق شکار ممنوع موجود که کارایی کمی در حفاظت تنوع زیستی گیاهی دارند اختصاص 18/8 درصد از سطح استان ترجیحاً از بخش جنگلی به منظور پوشش دادن تیپ‌های گیاهی جنگلی و بخش‌هایی از کوه کلار و دره بازفت برای پوشش دادن گونه‌های گیاهی نادر پیشنهاد می شود.

کلیدواژه‌ها