ارزیابی توان اکولوژیک جنگل‌های حوضه‌های آبخیز دوهزار و  سه هزار شمال ایران با استفاده از سیستم اطلاعات جغرافیایی

امیری, محمد جواد; جلالی, سید غلامعلی; سلمان ماهینی, عبدالرسول; حسینی, سید محسن; آذری دهکردی, فرود

ارزیابی توان اکولوژیک جنگل‌های حوضه‌های آبخیز دوهزار و سه هزار شمال ایران با استفاده از سیستم اطلاعات جغرافیایی

نویسندگان

¹ دانشجوی دکترای جنگلداری دانشگاه تربیت مدرس نور

² دانشیار گروه جنگلداری دانشکدة منابع طبیعی دانشگاه تربیت مدرس نور

³ استادیار دانشکدة محیط زیست دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان

⁴ استادیار گروه برنامه‌ریزی و مدیریت دانشکدة محیط زیست دانشگاه تهران

چکیده

اکوسیستم‌های جنگلی که طی زمان‌های متمادی به صورت فعلی درآمده‌اند نقش مؤثری در حفظ تعادل و برقراری موازنه طبیعت دارند و بهره‌گیری از این منابع باید با مطالعة دقیق خصوصیات رویشگاه و تعیین توان اکولوژیک آنها صورت پذیرد. ارزیابی سرزمین در واقع شامل پیش‌بینی یا سنجش کیفیت سرزمین برای کاربری خاص از نظر تولید، آسیب‌پذیری و نیازمندی‌های مدیریت است که این سنجش با مقایسه ویژگی‌‌های اکولوژیکی و مدل‌های اکولوژیکی ساخته شده برای کاربری مورد نظر انجام می‌پذیرد. در این تحقیق، پس از مطالعه، شناسایی و نقشه‌سازی عوامل اکولوژیکی اعم از عوامل فیزیکی (شامل فیزیوگرافی و توپوگرافی؛ ارتفاع، شیب، خاک، سنگ مادر، بارندگی، دما و...) و عوامل زیستی (شامل تراکم پوشش گیاهی، رویش سالانه، ارزش گونه‌های گیاهی و...) که در کاربری جنگلداری مؤثرند در حوضه‌های آبخیز 33 و 34 (دو هزار و سه هزار)، به کمک سامانه، اطلاعات جغرافیایی انجام شد. سپس به کمک مدل اکولوژیک جنگلداری مبتنی بر روش تجزیه و تحلیل سیستمی، توان اکولوژیک حوضه‌های مذکور بر اساس منطق بولین مشخص شد. برای این کار، در هر یک از طبقات هفت‌گانه مدل فوق، شرایط و ویژگی‌های مناسب در حوضه‌ها با کد 1 و بقیه با کد صفر مشخص شدند. سپس با ضرب لایه‌ها، ارزیابی توان جنگلداری برای هر هفت طبقه مناطق مناسب برای هر طبقه جنگلداری مشخص شد و نتایج حاکی از وجود پنج طبقة اوّل و عدم وجود طبقات 6 و 7 مدل‌های جنگلداری ایران در حوضه مورد مطالعه‌اند که از پنج طبقه اول، سهم طبقه 3 از همه بیشتر است.

کلیدواژه‌ها