تغییر مقیاس در ارزیابی پیامد فعالیت‌ها بر محیط‌ زیست(نمونه‌های مورد مطالعه: سد سفید رود ایران و سد هایزوکا ژاپن)

نویسندگان

چکیده

مقیاس در ارزیابی بحثی است پیچیده که تابع بسیاری از متغیرها از بودجة پروژة گرفته‌شده تا وضعیت محدودة مورد مطالعه، نوع تأثیرات و قدرت تفکیک نقشه‌هاست. مقیاس و تغییر آن در سه بعد زمان، جرم و مکان قابل طرح است. برای نشان‌دادن تأثیر تغییر مقیاس در ارزیابی پیامد فعالیت‌ها بر محیط زیست1، الگوی تخریب در ژاپن در 10 واحد کاری اجرا شد. مشخص شد که تغییر مقیاس با روش تغییر بزرگ‌نمایی2 و نیز روش جابه‌جایی چارچوب‌کاری3 تأثیر زیادی در یافته‌های الگوی تخریب دارد. برای مثال در تغییر بزرگنمایی مشخص شد که قسمت‌هایی از محدودة مطالعاتی که در مقیاس کوچکتر تخریب شده‌‌بودند، در مقیاس بزرگتر تقریباً دست‌‌نخورده برآورد می‌شدند. برای نشان‌‌دادن تغییر مقیاس‌جرمی و تأثیر آن در ا.پ.ف.م.، فهرست شناسایی پیامدهای دو سد در ایران و ژاپن مقایسه شدند. برای این کار وسعت و حجم دریاچة سدها مورد قیاس قرار گرفتند و نتیجة فهرست شناسایی پیامدهای مخزن سد بر محیط زیست به صورت جدولی در قالب فهرست ارزیابی سنجشی-وزنی ارائه شد. مشخص شد که ارزیابی با استفاده از متغیر جرم، به دلیل آن که وزن آب قابل کمی‌‌سازی است در مقایسه با تغییر مقیاس داده‌های مکاندار در ا.پ.ف.م.، با سادگی بیشتری انجام می‌شود. در پایان این مقاله، تغییر مقیاس در سطح‌های مختلف برنامه‌ریزی محیط‌‌زیستی بررسی و برای کاهش عدم قطعیت در تصمیم‌گیری برای مقیاس مناسب در ا.پ.ف.م. پیشنهادهایی ارائه شده است.

کلیدواژه‌ها