بررسی علل مهاجرت روستانشینان

مسئله مهاجرت روستائیان از دهات محل سکونت خود یکی از مسائلی است که درسالهای اخیر با سرعت بی سابقه ای پیش رفته و مشکلات زیادی در امر تولیدات کشاورزی بوجود آورده است. قلت درآمد زارعین از فعالیت های کشاورزی ‘ کمبود نیروی انسانی کافی برای انجام امور کشاورزی ‘ عدم امکان ماشینی کردن کشاورزی بخاطر کمی وسعت اراضی و احتیاج بسرمایه گذاری زیاد و بالا بودن سطح دستمزد از جمله عواملی هستند که تولیدات کشاورزی را تهدید می نمایند. هم اکنون د راکثر مناطق روستائی ایران فعالیت کشاورزی با کمبود کارگر مواجه است. علت این امر از یکطرف عدم امکان پرداخت دستمزد کارگران کشاورزی در سطح سایر مشاغل و از طرف دیگر سنگین بودن کار کشاورزی در مقایسه با سایر فعالیتها است.
در سالهای اخیر سیاست دولت در جهت توسعه کشاورزی کشور بر این پایه استوار بوده است که حتی الامکان از فشار جمعیت روی اراضی محدود زیر کشت کاسته شود تا برای افرادی که دربخش کشاورزی باقی می مانند امکان برخورداری از درآمد بیشتر فراهم گردد. و کم کاری و بیکاری تقلیل یابد. مسلما این سیاست از آنجا سرچشمه میگیرد که لازمه هر اقتصاد سالم و پیشرفته آنستکه درصد نیروی انسانی شاغل در هر یک از بخشهای اقتصادی با سهم آن بخش از درآمد ملی تعادل معقول و منطقی داشته باشد. بطوریکه آمار کشاورزی نشان می دهد متجاوز از 60% واحدهای بهره برداری کشاورزی کمتر از 5 هکتار می باشد. این رقم مؤید این واقعیت است که بخش قابل توجهی از بهره برداریهای کشاورزی کوچک وغیراقتصادی است ومالا نمیتواند سطح زندگی مطلوبی را برای کشاورزان تأمین نماید. چنانچه براساس آماربرداری سال 1345 اراضی زیر کشت را بر تعداد جمعیت روستایی کشور جهت تعیین میزان سرانه زمین تقسیم کنیم رقم 42% هکتار (17% اراضی آبی و 25% اراضی دیم) بدست می آید که خود تا اندازه ای معرف سطح زندگی جمعیت بخش کشاورزی است. بدین ترتیب این امیدواری هست که با مهاجرت و انتقال نیروی فعال روستائی بهدف این سیاست نزدیک بشویم ولی اکنون مسئله دیگری مطرح می شود که با هدف این سیاست مغایرت دارد و آن کاهش تولیدات کشاورزی است. همزمان با اعمال این سیاست انتظار می رفت که بتوان فعالیتهای کشاورزی را ماشینی نمود تا با بهره گیری از ماشین و وسائل فنی کمبود کارگر جبران شود ولی استفاده از ماشین آلات در امر تولیدات کشاورزی با سرعت انتقال و مهاجرت نیروی انسانی که در اثر رشد اقتصادی سایر بخشها بوجود آمده است هماهنگ نمی باشد ونتیجتا تا زمانیکه امکانات مادی اجازه ندهد که ماشین جانشین نیروی انسانی گردد فعالیت کشاورزی با مشکل مواجه خواهد بود و مالا میزان تولید اگر پس روی نکند لااقل پیش روی هم نخواهد داشت.بمنظور شناخت علل مهاجرت روستائیان یک بررسی در چند روستای تابعه بخش کردیان شهرستان جهرم در استان فارس انجام گردیده که ذیلا بشرح نتایج آن پرداخته می شود.