تحلیل فضایی نیروی آتش‌سوزی مناطق مختلف کشور با استفاده از RS و GIS

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری سنجش از دور دانشکدة مهندسی نقشه برداری دانشگاه صنعتی خواجه نصیر الدین طوسی

2 دانشیار گروه سنجش از دور دانشکدة مهندسی نقشه برداری دانشگاه خواجه نصیر الدین طوسی

3 استادیار گروه سنجش از دور دانشکدة مهندسی نقشه برداری دانشگاه خواجه نصیر الدین طوسی

چکیده

براساس آمارهای منتشر شده از طرف سازمان جنگل‌ها و مراتع کشور سالانه صدها مورد آتش‌سوزی در مناطق مختلف ایران رخ می‌دهد. با توجه به از بین رفتن مراتع و جنگل‌ها در قسمت‌های مختلف ایران، به‌خصوص در سلسله جبال زاگرس و البرز، پیش‌بینی تمهیدات لازم به منظور مقابله با آن ضروری به نظر می‌رسد. دلایل متعددی برای وقوع آتش‌سوزی وجود دارد که صرف نظر از این دلایل، تأثیرات زیست محیطی و تخریب منابع طبیعی و از بین رفتن پوشش گیاهی موجود، دارای اهمیت زیاد است. با توجه به این‌که آتش‌سوزی‌ها تقریبأ در اکثر عرصه‌های گیاهی کشور می‌تواند واقع شود، نظارت کامل و مداوم بر روند پیشروی آنها با مطالعات میدانی و در مقیاس‌های محلی براحتی امکان پذیر نیست. استفاده از فناوری سنجش از دور و مدل‌سازی با استفاده از سیستم اطلاعات جغرافیایی(GIS)، راهکاری مناسب و اساسی برای نظارت، پیشگیری و مقابله با این مشکل ملی است. در این مطالعه از توزیع مکانی آتش‌سوزی‌های اتفاق افتاده طی هشت سال گذشته در ایران که با استفاده از تصاویر ماهواره‌ای MODIS ثبت شده اند، استفاده شد و با کمک تصاویر شاخص پوشش گیاهی نرمال شده (NDVI) و با در نظر گرفتن تکرار آتش‌سوزی‌ها، آتش‌های دائمی از آتش‌های اتفاقی تفکیک شدند. سپس با استفاده از روش آماری چگالی و خود‌همبستگی مکانی در محیطGIS نسبت به تحلیل فضایی و استخراج نقاط پر‌خطر و مستعد برای آتش‌سوزی اقدام شد. نتایج حاصل از این تحقیق نشان می‌دهد که آتش‌سوزی‌هایی که طی سالهای اخیر در کشور اتفاق افتاده، ارتباط زیادی با وضعیت و میزان پوشش گیاهی موجود داشته است، به طوری که ضریب همبستگی آن با میانگین شاخص پوشش گیاهی نرمال‌شده کشور به 9/0 می‌رسد.

کلیدواژه‌ها