2024-03-28T14:25:44Z
https://jes.ut.ac.ir/?_action=export&rf=summon&issue=2985
محیط شناسی
محیط شناسی
1025-8620
1025-8620
1391
38
2
توسعة مدل تصمیمگیری چندهدفة مکانی با تأکید بر
آمایش صنایع انرژی بر
گیتی
خوشآموز
محمد
طالعی
علی
منصوریان
با توجه به نقش صنایع در توسعة اقتصادی، اشتغال و محیط زیست، در این مقاله آمایش صنایع و بخصوص صنایع انرژیبر به عنوان مسئلة تصمیمگیری چندهدفه، با لحاظ کردن مسائل زیست محیطی و اجتماعی مدنظر است. در این مقاله ابتدا ملاحظات زیستمحیطی به صورت قید در نظر گرفته شده و از فضای جستوجوی مسئله خارج شده است. سپس نزدیکی به مراکز پرجمعیت به منظور حداکثر کردن اشتغال و مجموع حداکثر فاصله از جنگلها، دریاچهها و مناطق حفاظت شده به عنوان هدف زیستمحیطی در نظر گرفته شد. برای حل این مسئله، الگوریتم NSGA-II به منظور جستوجوی فضای تصمیم و پیشنهاد گزینههای بهینه، اجرا و مورد استفاده قرار گرفت. پس از کشف بده بستان بین دو هدف مورد اشاره و محدود کردن فضای جستوجوی مکانهای مناسب، به منظور لحاظ کردن هدف اقتصادی، مکانهای مناسب حاصل از اجرای الگوریتم NSGA-II، بر اساس عوامل حداقل فاصله از معادن، حداکثر دسترسی به راهها، حداقل فاصله از خطوط انتقال نیرو و گاز، ارزیابی شد. با توجه به اهمیت متفاوت هر یک از معیارهای فوق در تخصیص مکان به صنایع مختلف، در فرایند تصمیمگیری چند معیاره، اولویت هر یک از راهحلها به تفکیک برای استقرار صنایع آهن و فولاد، آلومینیوم و سیمان، مشخص شد. از جمله ویژگیهای مدل، مکانی بودن آن در تمامی مراحل طراحی قیود، اهداف، اولویت دهی به راه حلها است. همچنین مزیت این روش آن است که به جای تلفیق اهداف متضاد، با کشف بده بستان بین آنها، مانع از حذف راه حلهای مناسب میشود و به تصمیمگیری بهتر، کمک میکند.
آمایش سرزمین
تصمیم گیری چندهدفه
صنایع انرژی بر
مکان یابی
2012
08
22
1
12
https://jes.ut.ac.ir/article_29095_a18e8899b5ccdcf7f732b6cef26c01bb.pdf
محیط شناسی
محیط شناسی
1025-8620
1025-8620
1391
38
2
نقش استفاده از انرژی خورشیدی در حفظ و احیای مراتع
در مناطق خشک
سیدجمال
فرج ا... حسینی
زهرا
سلطانی
فرشته
غیاثوند غیاثی
به عنوان یک روند کلی، افزایش تقاضا در استفاده از انرژی در دوبعد کمی و کیفی با توسعة اجتماعی و اقتصادی در ارتباط است. بهرهگیری از انرژیهای نو، سالهاست که پایه انجام تحقیقات گسترده و دستیابی به تکنولوژیهای جدید جهانی بوده که باید گفت کشور بزرگ ایران از آن، کم بهره است. انرژی خورشیدی، یکی از مهمترین نوع انرژیهای نو است. هدف این تحقیق بررسی نقش استفاده از انرژی خورشیدی به منظور حفظ و احیای مراتع و ترویج آن در مناطق خشک در استان خراسان جنوبی است. جامعه آماری این تحقیق 340 نفر از زنان و مردان روستای نازدشت (واقع در شهرستان سربیشه در استان خراسان جنوبی) بودند که از حمام خورشیدی استفاده و با استفاده از سرشماری اقدام به پر کردن پرسشنامه از تمام افراد در دسترس شده است. به منظور تعیین روایی پرسشنامه، از نقطه نظرات و پیشنهادهای محققان و کارشناسان ادارة کل منابع طبیعی استان استفاده و اصلاحات پیشنهادی اعمال شد. برای تعیین پایایی ابزار تحقیق، تعداد 25 پرسشنامه تکمیل شد و ضریب آلفای کرونباخ 75/0 بود که نشان میدهد پرسشنامه از پایایی مناسبی برخوردار بوده است. نتایج حاصل از رگرسیون چند متغیره به روش گام به گام نشان داد که از بین متغیرهای مستقلی که با متغیر وابسته حفاظت از مراتع معنیدار شدهاند، میزان آگاهی از اهمیت مراتع، میزان تمایل افراد در استفاده از انرژی خورشیدی به عنوان انرژی نو و پاک در سالهای بعد و میزان اهمیت استفاده از سخنرانیهای ترویجی حدود 31 در صد از تغییرات را شامل میشوند.
استان خراسان جنوبی.
انرژی تجدیدپذیر
پروژة ترسیب کربن
ترویج
مرتع
2012
08
22
13
22
https://jes.ut.ac.ir/article_29096_5199d34353d67f7e4f0461efce49ec00.pdf
محیط شناسی
محیط شناسی
1025-8620
1025-8620
1391
38
2
کاربرد توام روش تجزیه و تحلیل سلسله مراتبی فازی و برنامهریزی پویا
در تدوین مدیریت پایدار پارک جنگلی سراوان گیلان
سمیه
شیرزادی لسکوکلایه
محمود
صبوحی صابونی
در مطالعه حاضر، مدیریت پایدار پارک جنگلی سراوان گیلان، در قالب الگوی تصمیم سازی در سه دورة زمانی 10 ساله برای وضعیتهای مختلف پارک جنگلی و با در نظرگرفتن معیارهای اقتصادی، اکولوژیکی و اجتماعی طرح ریزی شد. در ابتدا، با استفاده از روش تجزیه و تحلیل سلسله مراتبی فازی، سطح مطلوب سه معیار اقتصادی، اکولوژیکی و اجتماعی به طور همزمان به صورت ارزش رضامندی ترکیبی آنها در دورههای زمانی، تصمیمات و وضعیتهای مختلف پارک جنگلی بهدست آمد. نتایج حاصل از این روش نشان داد که برای رسیدن به سطح مطلوب معیارها به طور همزمان ابتدای دورة 10 ساله اول، اجرای تصمیم اکولوژیکی، ابتدای دورة 10 ساله دوم، به ترتیب در سه وضعیت درنظرگرفته شده، اجرای تصمیمات اجتماعی، اکولوژیکی و اکولوژیکی و ابتدای دورة زمانی 10 ساله سوم نیز به ترتیب در اولین و دومین وضعیت، اجرای تصمیم اجتماعی و اکولوژیکی بیشترین میزان ارزش مطلوبیت ترکیبی اهداف را بهدست داد. ارزشهای رضامندی ترکیبی اهداف به عنوان قسمتی از دادههای ورودی به مدل برنامهریزی پویا مورد استفاده قرار گرفت. نتایج نشان داد، ابتدای دورة زمانی 10 ساله اول، اجرای تصمیم اکولوژیکی، در ابتدای دورة 10 ساله دوم، با در نظرگرفتن دومین وضعیت و شرایط طراحی شده برای پارک جنگلی، اجرای تصمیم اکولوژیکی و ابتدای دورة زمانی 10 ساله سوم، با اعمال اولین وضعیت طراحی شده برای پارک جنگلی اجرای تصمیم اجتماعی مطلوب است که برتری هدف اکولوژیکی نسبت به اهداف دیگر را در دستیابی به مدیریت پایدار پارک جنگلی سراوان نشان میدهد.
برنامهریزی پویا
پارک جنگلی سراوان گیلان
فرآیند تحلیل سلسله مراتبی فازی
مدل تصمیم سازی
مدیریت پایدار
2012
08
22
23
34
https://jes.ut.ac.ir/article_29097_14b642192b4996f30aa9927e4843d34b.pdf
محیط شناسی
محیط شناسی
1025-8620
1025-8620
1391
38
2
کاربری اراضی و تحلیل عناصر چشمانداز روستای سیور از نظر زیستمحیطی
سعیده
اسکندری
ایوب
مرادی
روستای سیور از توابع شهرستان سمیرم استان اصفهان است. در این مطالعه برای معرفی سیمای سرزمین این روستا و شناخت تمامی کاربریهای انسانی و لکههای طبیعی در محدوده مورد مطالعه و تحلیل آنها از تصویر ماهواره QuickBird در نرم افزار Google Earth استفاده شد. سپس نقشة حاصله به نرم افزار ArcGIS 3,1 انتقال داده شده و پس از انجام پردازشهای لازم در این نرم افزار نقشه کاربری اراضی منطقه تهیه شد. به منظور میزان صحت عوارض برداشت شده علاوه بر پلیگنهای برداشت شده اولیه برای تهیه نمونههای تعلیمی، یک بار دیگر بازدید صحرائی صورت گرفت و تمامی عوارض برداشت شده کنترل شدند. بدین منظور کلیة لایههای برداشت شده به دستگاه موقعیتیاب GPS انتقال داده شدند و سپس با مراجعه به عرصه تمامی عوارض کنترل شدند. در مرحله بعد برای تحلیل منظر منطقه مورد مطالعه از نرمافزار Frag Stats و متریکهای NP ، CA، PERIM ، MNN و SHAPE استفاده شد. نتایج نشان داد که مردم بومی در طول سالهای متوالی کاربریهای متفاوتی در منطقه ایجاد کردهاند. مراتع که سطح وسیعی از منطقه را پوشانده مبین گونههای مهم مرتعی در منطقه هستند که میتواند پشتوانه اصلی تنوع زیستی گیاهی و جانوری برای منطقه به حساب بیایند. لکههای انسان ساز در این عرف محدود است و این خود مزیت بزرگی برای اجرای برنامههای بعدی است. در روستای سیور از آنجاییکه پراکندگی لکهها با توجه به وجود دخالتهای انسانی در شرق و شمال منطقه بیشتر است، تغییرات کمتری در منابع طبیعی رخ داده است.
تحلیل
سیور
عناصر چشمانداز
کاربری اراضی
2012
08
22
35
44
https://jes.ut.ac.ir/article_29098_d8c29413e02cb987feee62ec7066f627.pdf
محیط شناسی
محیط شناسی
1025-8620
1025-8620
1391
38
2
تأثیر گونههای رویشی مختلف در ترسیب کربن در مراتع جلگهای میانکاله
رضا
تمرتاش
محمدرضا
طاطیان
مائده
یوسفیان
ترسیب کربن در زیتودة گیاهی و خاک، ارزانترین راهکار ممکن برای کاهش دی اکسیدکربن اتمسفر است. بنابراین تحقیق حاضر به مقایسه ترسیب کربن در تیپهای مختلف گیاهی در منطقة جلگهای میانکاله شهرستان بهشهر در استان مازندران پرداخت. پس از تعیین گونههای غالب تیپهای رویشی، تعداد پلاتها با استفاده از روش آماری و اندازة مناسب پلات به روش حداقل سطح در هر یک از آنها تعیین شد. سپس اندامهای هوایی و زیرزمینی گونههای غالب قطع، به آزمایشگاه منتقل و میزان کربن آلی آنها به روش احتراق تعیین شد. همچنین نمونهبرداری خاک برای تعیین میزان کربن آلی، هدایت الکتریکی، اسیدیته، بافت و وزن مخصوص ظاهری خاک صورت پذیرفت. در پایان معنیداری میزان کربن ترسیب شده در اندامهای گیاهی و خاک، با استفاده از تجزیهوتحلیل واریانس و مقایسة میانگینها به روش دانکن و اختلاف معنیدار بین عوامل خاکی با استفاده از آزمون t-Test تعیین شد و ارتباط بین پوشش گیاهی و خاک با استفاده از مدل رگرسیونی گام به گام در نرم افزار16 SPSS تعیین شد. نتایج نشان داد که میزان ترسیب کربن در گونهها و اندامهای گیاهی، متفاوت بوده و با افزایش سطح تاج پوشش و درصد چوبی شدن، افزایش مییابد. همچنین میزان ترسیب کربن خاک و اندامهای گیاهی در تیپ رویشی انار وحشی با 8/20 تن در هکتار بیش از تیپ درمنه شن دوست با 75/10 تن در هکتار و سپس جو با 93/2 تن در هکتار بوده است. افزایش هدایت الکتریکی خاک در گونههای درمنه شن دوست و جو باعث کاهش میزان ترسیب شده ولی در مورد گونة انار وحشی اثر معکوس داشته است.
ترسیب کربن
تیپهای گیاهی
رگرسیون
میانکاله
2012
08
22
45
54
https://jes.ut.ac.ir/article_29099_c2c655f20bb4e63ed5cd23b2bda1a382.pdf
محیط شناسی
محیط شناسی
1025-8620
1025-8620
1391
38
2
چالشهای مدیریتی و حقوقی مناطق تحت حفاظت استان زنجان
سید امین
نجات
فرهاد
دبیری
در مناطق تحت حفاظت، قانونها و مقرراتی جاری است که از آن میتوان به رژیم حقوقی خاص این مناطق نام برد، البته اعمال این قانونها و رژیم حقوقی خاص مانع از اجرای قانونهای عام تر نخواهد شد، بلکه این مسئله مؤید این نکته است که افزون بر قانونهای عام در مناطق مذکور قانونهای خاص که صرفاٌ در این مناطق مورد اعمال است رژیم حقوقی را تشکیل میدهند. این قانونها مرتبط به امور صلاحیتی سازمان حفاظت محیط زیست، شکار و صید، تخریب و تجاوز به اراضی ملی، تعلیف غیر مجاز دام، استقرار، اکتشاف و بهره برداری از صنعت و معدن است. با وجود مزایایی که وضعیت حیات وحش این منطقه را متمایز میکند، عوامل متعددی باعث بروز برخی از چالشهای حقوقی و اجرایی در این مناطق شده و در پارهای موارد خسارتهای غیر قابل جبرانی را در پی دارد، بهطوریکه سیر پروندههای حقوقی مسیری پر تلاطم با دامنه وسیع بوده که روند در معرض خطر بودن و نابودی حیات وحش را در آینده به تصویر میکشد. کمبود امکانات و تجهیزات حفاظتی، تخریب زیستگاه توسط کشاورزان، نبود مدیریت قوی زیست محیطی،کمبود نیروی انسانی کارامد و با انگیزه و همچنین عدم مشارکت مردمی، عدم بازدارندگی و نقص برخی از قانونها و مقررات از جمله مواردی هستند که بر معضلات محیط زیست منطقه افزوده و زیانهای مالی و معنوی بسیاری را بر دولت و حتی مردم منطقه تحمیل کرده است، بنابراین میتوان از معضلات و چالشهای موجود بهمنظور اعمال مدیریت بهینه در قالب برخی از راهکارها کاست.
پناهگاه حیات وحش
جرایم زیست محیطی
چالشهای مدیریتی و حقوقی
منطقه حفاظت شده
2012
08
22
55
68
https://jes.ut.ac.ir/article_29100_7c849daff7123a7278c726690b06c08a.pdf
محیط شناسی
محیط شناسی
1025-8620
1025-8620
1391
38
2
مکانیابی بهینه ایستگاههای پایش آلودگی هوا با استفاده از
روشهای فرا رتبهای
ندا
کفاش چرندابی
علی اصغر
آل شیخ
محمد
کریمی
در سالهای اخیر رشد روز افزون جمعیت، وسایل نقلیه و کارخانههای صنعتی باعث شده است تا آلودگی هوا، مشکلات زیادی را در محیط زیست بشر ایجاد کند و سلامتی آنها را به خطر اندازد. برای بررسی کیفیت هوا، دادههای مختلف که به کمک سنجندههای موجود در ایستگاههای سنجش آلودگی هوا جمعآوری میشوند، مورد نیازند. پایش واقعی وضعیت آلودگی هوا، نیازمند توریع مناسب و دقیق ایستگاهها در کل منطقة مطالعاتی است که جانمایی بهینه این ایستگاهها را میتوان با استفاده از روشهای تصمیمگیری چندمعیاره عملی ساخت. در تحقیق حاضر، با توجه به ضرورت تعیین دقیق مکان احداث ایستگاههای سنجش آلودگی در کلانشهر تهران، ابتدا 20 محل جدید پیشنهاد شد. اولویت این ایستگاهها بر مبنای معیارهای مهمی نظیر؛ تراکم جمعیت، فاصله از ایستگاههای موجود، فاصله از درختان، فاصله از دیوار ساختمانها و فاصله از خیابانها به کمک سه روش PROMETHEE، ELECTRE و WSM محاسبه شدند و مورد مقایسه قرار گرفتند. همچنین برای ارائه رتبهبندی واحد، از روشهای ادغام سهگانه (میانگین حسابی، بردا و کاپلند) استفاده شد. در نهایت و برای بررسی اعتبار نتایج به دست آمده، نقشههای کیفیت هوا تولید و میزان تطابق نقشهها با نتایج روشهای تصمیمگیری مختلف محاسبه شد. نتایج حاکی از بهینگی جوابهای حاصل از روشهای PROMETHEE و ادغام سهگانه است. این نتایج همچنین مؤید نیاز شدید به احداث ایستگاههای جدید در حوالی بزرگراه بسیج، بزرگراه فتح، بزرگراه شهید عراقی، بزرگراه یادگار امام و بزرگراه تهران-ورامین است.
ایستگاههای پایش
روشهای ادغام
روشهای تصمیمگیری چندمعیاره
شاخص کیفیت هوا
مکانیابی
2012
08
22
69
82
https://jes.ut.ac.ir/article_29101_1d52a8390b01cf8150b7cdcd424eda22.pdf
محیط شناسی
محیط شناسی
1025-8620
1025-8620
1391
38
2
هضم بیهوازی و تولید گاز متان از پسماندهای مرغداری
انیس
روشنی
جلال
شایگان
آزاده
بابایی
مقاله حاضر به بررسی تأثیر بار آلی و دما روی هضم بیهوازی پسماند حاصل از یک واحد مرغداری در شرایط دمایی میانهدوست پرداخته. در این تحقیق از هاضم بیهوازی در مقیاس آزمایشگاهی به حجم 70 لیتر و زمان اقامت 15 روز استفاده شد. در مرحلة اول، بارگذاریهای مختلف 1، 2، 5/2، 3، 5/3 و 4 کیلوگرم مواد آلی بر متر مکعب بر روز مورد بررسی قرار گرفت. میزان حذف جامدات آلی ورودی و مقدار گاز تولیدی در بارگذاری 3 کیلوگرم مواد آلی بر مترمکعب بر روز به بیشترین میزان، یعنی 72? حذف جامدات آلی و 8/44 لیتر گاز زیستی در روز رسید. درصد گاز متان موجود در بیوگاز در این بارگذاری در محدودة 53 % تا 2/70% و بازدة گاز زیستی متان kg VS/ m312/0 محاسبه شد که با بارگذاری بیشتر، درصد حذف جامدات آلی، سرعت تولید گاز و بازدة گاز متان کاهش یافت. در مرحلة دوم آزمایش، تأثیر دماهای 25، 30 و C°34 بر بارگذاری بهینة به دست آمده از مرحلة اوّل بررسی شد. بازده گاز متان در دمای30 و C° 25 در مقایسه با دمای C°34 کاهش یافت و به ترتیب به میزان m3/kgVS 96./ . و m3/kgVS055/0 رسید. درصد حذف جامدات آلی ورودی در دمای 30 درجه، 69% و در دمای C °25 با اندکی کاهش به 61% رسید. افزایش خاش (خواست اکسیژن شیمیایی) تا 4900 میلیگرم بر لیتر و کاهش pH تا 8/6، فعالیت راکتور را کاهش داد، و محدودة مناسب خاش 3500-700 میلیگرم بر لیتر وpH مناسب تولید گاز در این هاضم 3/7 – 8 تعیین شد. با توجه به نتایج به دست آمده، این راکتور با بار آلی kgVS/m3.d 3 دمای C°34 توانایی تولید 8/44 لیتر گاز در روز را دارد که میتوان از آن به عنوان منبع سوخت استفاده کرد.
بیوگاز
پسماند مرغداری
کاه
هضم بیهوازی.
2012
08
22
83
88
https://jes.ut.ac.ir/article_29102_f1be773736b35c3c69a0b0ca8d07facb.pdf
محیط شناسی
محیط شناسی
1025-8620
1025-8620
1391
38
2
بررسی تأثیر امواج اولتراسونیک بر بهبود فرایند تثبیت و آبگیری
لجن هاضمهای بی هوازی
مهدی
کارگر
امیر حسین
محوی
در تصفیة بیولوژیکی فاضلاب مقدار بسیار زیادی لجن تولید میشودکه بسیار فساد پذیر است و باید تثبیت شود. فرایند هاضم بی هوازی یک تکنیک استاندارد تثبیت است. به دلیل محدودیت در مرحلة هیدرولیز بیولوژیکی لجن ، تجزیة بیهوازی کند بوده و به زمان طولانی نیاز داشته زمان ماند معمول 20 روز یا بیشتر است. با توجه به اینکه امواج اولتراسونیک به دلیل افزایش دادن فعالیت آنزیمها میتواند زمان مرحلة هیدرولیز که عامل محدود کنندة در هاضمها است را کم کند. در نتیجه این تحقیق با هدف تأثیر امواج اولتراسونیک بر تثبیت و آبگیری لجن هاضمهای بیهوازی و هضم سریعتر لجن و کم کردن هزینهها طراحی شده است. در این بررسی نمونههای لجن هاضم بیهوازی لجن تصفیهخانه جنوب تهران تحت دو فرکانس 35 و 131 کیلوهرتز و مدت زمانهای مختلف شامل 15 ، 30، 60 و 90 دقیقه قرار داده شد و آزمایشهای کل جامدات، جامدات فرار، pH ، دما، COD کل ، COD محلول و جامدات قابل ته نشینی انجام شد. نتایج نشان داد که امواج اولتراسونیک باعث افزایشCOD محلول و دما شده و باعث کاهش جامدات فرار ، pH و جامدات قابل ته نشینی میشود. میزان کاهش جامدات فرار در فرکانس kHz 35 در زمانهای 15،30،60،90 به ترتیب 40 ، 3/29 ،7/39 و 2/46 درصد و در فرکانس 131 به ترتیب 4/45 ،76/12 ، 55/30 و 34/18 درصد بود. میزان کاهش جامدات قابل تهنشینی در فرکانس 35 و مدت زمان 15 دقیقه افزایش و در بقیه زمانهای صوت دهی کاهش یافت. کاهش جامدات فرار با امواج اولتراسونیک در فرکانس kHz131 نسبت به فرکانس 35 کیلوهرتز بیشتر است و بیشترین کارایی کاهش جامدات فرار در مدت 15 دقیقه و فرکانس 131 بوده است.
آبگیری
امواج اولتراسونیک
تثبیت
هاضم بی هوازی
2012
08
22
89
94
https://jes.ut.ac.ir/article_29103_1638e3c8578bdd8ab1b448b125f84591.pdf
محیط شناسی
محیط شناسی
1025-8620
1025-8620
1391
38
2
تأثیر استفاده از مواد طبیعی در بهبود آبگیری از لجن فاضلاب در
بسترهای لجن خشککن
المیرا
تاروردیزاده
علی
ترابیان
ناصر
مهردادی
علیاکبر
عظیمی
آبگیری با بسترهای لجن خشککن به علت نیاز به تکنولوژی بسیار ساده نسبت به روشهای مکانیکی از ارجحیت خاصی برخوردار است. با توجه به اینکه استفاده از این روش محدودیتهایی دارد بنابراین سعی شده با آزمایشها و مطالعات، تعدادی از این محدودیتها از میان برداشته شوند. در این پژوهش، تأثیر استفاده از مواد طبیعی روی بستر و افزایش ضریب نفوذپذیری لایه زهکش در بهینهسازی آبگیری طبیعی از لجن فاضلاب شهری مورد مطالعه قرار گرفته است. بدین منظور لایهای از مواد طبیعی نظیر گونی کنفی و پوشال کولر آبی که نسبت C/N بالایی دارند و در تولید کمپوست از لجن فاضلاب مفید هستند بر روی بستر استفاده شده است. تأثیر استفاده از مواد طبیعی در دو بخش مورد مطالعه قرار گرفته است؛ ابتدا توانایی جایگزینی مواد طبیعی به جای لایه ماسهای با تغییر ضخامت لایه زهکش بررسی شده است و سپس بدون تغییر ضخامت لایه زهکش و اثر صرف استفاده از این مواد مطالعه شده است و زمان ماند کیک لجن بر روی بستر و کیفیت پساب حاصل از فرایند خشک شدن با بستر شاهد مقایسه شده است. یافتههای این تحقیق نشان میدهد که زمان ماند لجن بر روی بستر لجن خشککن بسته به شرایط آب و هوایی و میزان رطوبت، از 2 تا 5 روز کاهش مییابد، با کاهش زمان ماند لجن روی بستر میتوان عیب عمدة استفاده از این بسترها را که نیاز به فضای زیاد برای احداث آنها است تا حد زیادی مرتفع کرد. استفاده از مواد طبیعی ویژگیهای فیزیکی و شیمیایی پساب خروجی از بستر را از قبیل کدورت، pH، COD و TDS بهبود میبخشد در حالی که TSS و VSS آن افزایش مییابد.
آبگیری
بستر لجن خشککن
ضریب نفوذپذیری
مواد طبیعی
2012
08
22
95
102
https://jes.ut.ac.ir/article_29104_8d923b86abc1a2e94944667d46a73cac.pdf
محیط شناسی
محیط شناسی
1025-8620
1025-8620
1391
38
2
کاربرد روش ارزیابی جامع فازی در پهنهبندی کیفی آب رودخانهها
سیدحسین
هاشمی
محمد مهدی
عظیمی قادیکلایی
مرتضی
رعیتی دماوندی
سمانه
برکتین
پهنهبندی کیفی رودخانهها، ابزار مفید مدیریتی است که برنامهریزان را قادر به اولویتبندی فعالیتهای لازم برای حفاظت منابع آب میکند. روشهای متداول مورد استفاده در این زمینه، معایبی از جمله عدم توجه به نوع مصرف آب، در نظر نگرفتن عدم قطعیتهای مربوط به خطای نمونهگیری و حدود کلاسها، تغییر کلاسها با افزایش یا کاهش جزئی در مقدار مشخصههای کیفی، و قرار گرفتن ارقام بسیار دور یا بسیار نزدیک، در یک کلاس کیفی دارند. هدف این مقاله که بر روی رودخانة قزل اوزن انجام گرفت، کاربرد تکنیکهای فازی در بحث پهنهبندی کیفی آب رودخانههاست بهگونهای که معایب گفته شده را، به کمک روشهای ریاضی پوشش میدهد. طبق این روش، ابتدا بر اساس استانداردهای طبقهبندی آب در کشاورزی، چهار کلاس کیفیت آب استخراج شد، به گونهای که با افزوده شدن بر شمارة کلاس، از رضامندی آن برای مصرف کشاورزی کاسته میشود. با توجه به نمونههای برداشت شده از این رودخانه، سه مشخصه کیفی، شامل سختی کل، نسبت جذب سدیم و هدایت الکتریکی در این مطالعه اثر داده شد. سپس با استفاده از روش ارزیابی جامع فازی، میزان درجة عضویت هر ایستگاه در کلاسهای کیفی (ماتریس تابع عضویت) محاسبه و به منظور تعیین ضرایب وزنی مشخصههای کیفی، که از مهمترین قسمتهای ارزیابی کیفی است، از نظریة آنتروپی اطلاعات استفاده و در پایان از حاصلضرب ماتریس ضرایب وزنی در ماتریس توابع عضویت، وضع کیفی ایستگاههای پایش تعیین شد. نتایج نشان داد از نظر مصرف کشاورزی، آب این رودخانه در اکثر ایستگاهها نامناسب است که علت آن، غلظت بالای املاح در آب این منطقه تشخیص داده شد.
پهنهبندی کیفیت آب
تابع درجة عضویت
روش ارزیابی جامع فازی
نظریة آنتروپی
2012
08
22
103
1110
https://jes.ut.ac.ir/article_29105_5f4de2d8772a9b7248d8be68b16c3dbe.pdf
محیط شناسی
محیط شناسی
1025-8620
1025-8620
1391
38
2
تعیین میزان باقیماندة سموم دیازینون و کلرپریفوس در واریتههای
گلدن و رد سیب درختی منطقة دماوند
مینا
مکی آل آقا
مریم
فراهانی
با توجه به افزایش مصرف کود و سموم کشاورزی در دهههای اخیر و افزایش بیماریها و مخاطرات زیست محیطی در جوامع انسانی لازم است در ایران نیز مانند کشورهای پیشرفته استانداردهای باقیماندة سموم در مواد غذایی و محصولات کشاورزی مورد توجه قرار گیرد. اعمال این استانداردها نه فقط در بهداشت و سلامتی جامعه مؤثر است بلکه با افزایش صادرات، موجب رشد اقتصادی کشورنیز خواهد شد. از اینرو در تحقیق حاضر برای بررسی آلودگی احتمالی محصول سیب منطقة دماوند نسبت به سموم کشاورزی مورد استفاده توسط باغبانان منطقه، میزان باقیماندة سموم دیازینون و کلرپریفوس (دورسبان ) در این محصول مورد بررسی قرار گرفت. ابتدا، نمونهبرداری بهطور کاملأ تصادفی بر اساس محاسبات آماری انجام گرفت و پس از عصارهگیری با گازکروماتوگرافی میزان باقیماندة سموم دیازینون و کلرپریفوس اندازهگیری شد. بهطوریکه میزان باقیماندة سم دیازینون درسیبهای نوع گلدن و رد منطقه به ترتیب 65/0 و 7/0 ppm و در مورد سم کلرپریفوس به ترتیب 08/1 و 34/1 ppm اندازهگیری شد. سپس ضمن استفاده از آزمون آماره t ، نتایج تحقیق با استانداردهای جهانی مربوط مقایسه شد. مقایسة نتایج آماری با استانداردهای جهانی مبین این موضوع است که میزان سم کلرپریفوس درمحصول سیب باغهای منطقه بیش از حد مجاز جهانی است. پس ضرورت دارد که مسئولان و باغداران منطقه توجه ویژهای به مسئلة میزان و زمان استفاده از سموم کاربردی داشته باشند تا به این وسیله از به خطر افتادن بهداشت و سلامت جامعه جلوگیری به عمل آید.
باقیماندة سموم
دورسبان
دیازینون
سیب دماوند
کلر پریفوس
2012
08
22
111
116
https://jes.ut.ac.ir/article_29106_ff178363d8748bd430e8f7587fb69f79.pdf
محیط شناسی
محیط شناسی
1025-8620
1025-8620
1391
38
2
اثر کربنات کلسیم و سولفات کلسیم بر زندهمانی باکتری ایکولای
در مخلوط شن ریز
نصراله
سپهرنیا
علی اکبر
محبوبی
محمدرضا
مصدقی
غلامرضا
خداکرمیان
علی اکبر
صفری سنجانی
آلودگی آب و خاک به باکتریهای بیماریزای انسان، توجه بسیاری از پژوهشگران را به خود جلب کرده است. در این راستا زمان زنده ماندن باکتری تارسیدن به منابع خاک و آب بسیار مهم است. پژوهش حاضر به منظور شناخت اثر افزودن کربنات کلسیم و سولفات کلسیم بر زندهمانی باکتری Escherichia coli انجام گرفت. با استفاده از سولفات کلسیم، کربنات کلسیم و شن ریز مخلوطهای20،40،60و80 درصد در شرایط استریل تهیه شد. ظرفیت زراعی مخلوطها با استفاده از دستگاه صفحات فشار محاسبه شد. یک میلیلیتر عصارة 20:1 کود به آب در شرایط استریل، به مخلوطها اضافه شد و در دمای 28 درجة سلسیوس نگهداری شدند. مقدار 1/0 میلیلیتر از عصاره تهیه شده به تشتکهای پتری حاوی محیط کشت ائوزین متیلن بلو اضافه شد و در زمانهای 5/2، 5، 10 و 15 ساعت، تعداد باکتریهای رشدکرده به روش شمارش زنده تعیین شد. دادههای به دست آمده با استفاده از نرمافزار SAS تجزیه و تحلیل شدند. مقایسة میانگینها نشان داد که ترکیب کربنات کلسیم در سطوح بالاتر از 20 درصد،اثر سمی بر رشد باکتریها دارد، در صورتی که هیچگونه اثر سویی در حضور ترکیب سولفات کلسیم در سطوح مختلف مشاهده نشد. همچنین، اثر زمان بر رشد باکتریها معنیدار شد (0001/0>p). گذشت زمان نشان داد که رشد باکتریها در سطوح بالاتر از 20 درصد در حضور کربنات کلسیم و سولفات کلسیم به ترتیب کاهش و افزایش مییابد. به نظر میرسد که باکتری E. coliاز آنیون سولفات در ساختمان خود استفاده میکند، در حالیکه آنیون کربنات اثر بازدارنده بر رشد باکتری دارد. بنابراین آنیون کربنات میتواند به عنوان فیلتر عمل کرده و فراوانی این ترکیب در خاکهای ایران هزینه فیلتر کردن این باکتری را کاهش میدهد.
آلودگی آب
باکتری بیماریزای انسان
شن-سولفات کلسیم
شن-کربنات کلسیم
کود گاوی
2012
08
22
117
126
https://jes.ut.ac.ir/article_29107_f7dfe8e2b06489576b2b64397eba1c53.pdf
محیط شناسی
محیط شناسی
1025-8620
1025-8620
1391
38
2
حفاظت و باز زنده سازی منظر رود درة دربند بر اساس الگوهای رفتاری
هما
ایرانی بهبهانی
شهرزاد
فریادی
گلنار
محبعلی
ساختارهای طبیعی موجود در کالبد شهر، در بهبود کیفیت شهرها، ارتقای ارزشهای زیبایی شناختی، اکولوژیک و اجتماعی از اهمیت ویژهای برخوردارند و بستری برای فعالیتهای تفریحی و گردشگری ساکنان شهرها به شمار میروند. با توجه به تخریب محیط رود درهها در تهران تحت تأثیر رفتارهای گردشگران و ساخت و سازهای بی رویه در محدوده، هدف این پژوهش بر حفاظت از محیط رود دره و باز زنده سازی آسیبهای وارده بر منظر رود دره قرار گرفت. روش شناسی پژوهش، جامعه شناسی زندگی روزمره یا روش شناسی مردمنگار است که رفتارها را در ارتباط با محیط مورد بررسی قرار میدهد. ثبت رفتارها با روش مشاهده ساده و با روش عکسبرداری صورت گرفت و نمایش فضایی رفتارها بر روی نقشه منطقه مستند شد که نقشه الگوهای رفتاری نام گرفت. نقشة الگوهای رفتاری در سه مقطع صبح، ظهر و شب ترسیم شد و به موازات آن، تحلیل منظر بر اساس معیارهای زیبایی شناختی و تحلیل رفتارهای استفادهکنندگان با توجه به تأثیرات آنها بر محیط طبیعی در قالب رفتارهای هنجار (سازگار با محیط) و ناهنجار (ناسازگار با محیط) انجام شد و سپس، راهکارهای طراحی به گونهای پیشنهاد شد که بر اصل حفاظت از محیط کوهستان و رود درة تأکید داشته باشد و به این ترتیب رفتارهای سازگار با محیط را تقویت کرده و رفتارهای ناسازگار را کمرنگتر و آسیبهای محیطی ناشی از حضور گردشگران را به حداقل برساند. در مقالة حاضر، رود درة دربند به عنوان نمونه پژوهشی انتخاب شد که به طراحی محیطی با هدف سازگاری هر چه بهتر رفتارها با محیط، در عین حفاظت از ساختارهای طبیعی درون شهری انجامید.
ارتقای کیفیت محیط و باز زنده سازی
الگوهای رفتاری
حفاظت
رود دره دربند
2012
08
22
127
134
https://jes.ut.ac.ir/article_29108_53b8f977a83ce7bfa9177ee88e454bd9.pdf
محیط شناسی
محیط شناسی
1025-8620
1025-8620
1391
38
2
ارزیابی کیفیت بصری فضاهای آموزشی بر اساس ترجیحات استفاده کنندگان
(مطالعة موردی: دانشگاه سیستان و بلوچستان)
پیمان
گلچین
بهروز
ناروئی
محمدرضا
مثنوی
امروزه هدف از ارزیابی کیفیت بصری منظر، تعیین و مشخص کردن شاخصها و معیارهایی است که از طریق آنها بتوان مناظر را حفاظت، احیا، و یا بازسازی کرد. در واقع از این طریق میتوان مناظری را که از لحاظ زیبایی شناختی مناسب هستند، حفظ کرده و در صورت لزوم مناظری را ترمیم و احیاء کرد. تجزیه و تحلیل روابط میان کیفیت بصری و ویژگیهای ساختاری منظر روشی مؤثر در انجام تحقیقات ادراکی است. به طور کلی مطالعاتی که بر پایه معیارهای زیبایی شناختی در منظر انجام میگیرد، در پی تعیین زیبایی یا تعالی آن نیستند بلکه در جست و جوی استخراج ترجیحات زیبایی استفاده کنندگان از منظر هستند. این مطالعات با دو رویکرد صورت میگیرد. در رویکرد اول مطالعه بر پایه عوامل قابل اندازهگیری عینی و بررسی ارتباطات متقابل میان آنها و در رویکرد دوم مطالعه بر پایه شناخت عوامل ادراکی مشاهده گران (استفاده گنندکان) صورت میگیرد. در این تحقیق، رویکرد دوم مورد مطالعه قرار میگیرد و قصد دارد با رویکرد برنامهریزی و طراحی مشارکتی به توصیه راهبردها و راهکارهایی برای ارتقای کیفیت بصری منظر دانشگاه سیستان و بلوچستان دست یابد. بدین منظور با رویکردی ذهنی به زیباییشناسی منظر برای ارزیابی کیفیت بصری و ارتباط آن با جنبههای ادراکی منظر براساس ترجیحات استفاده کنندگان پرداخته شده است. برای تعیین معیارهایی که استفادهکنندگان در ارزیابی زیبایی، یا نازیبایی منظر مد نظر قرار میدهند، ضمن تهیة پرسشنامه، از روش طبقهبندی کیفیت بصری (Q-sort) استفاده شده است. در انتها پیشنهادها و راهبردهایی بهمنظور ارتقای، ساماندهی و بهتر کردن منظر محوطه دانشگاه ارائه شده است.
ادراک منظر
ارزیابی کیفیت بصری
روش طبقه بندی کیفیت بصری
رویکرد ترجیحات استفاده کنندگان
زیبایی شناختی منظر
2012
08
22
135
150
https://jes.ut.ac.ir/article_29109_10f797658431ccfb350348f3e2d437e1.pdf