2024-03-29T10:47:05Z
https://jes.ut.ac.ir/?_action=export&rf=summon&issue=2437
محیط شناسی
محیط شناسی
1025-8620
1025-8620
1390
37
60
آثار اصلاح قیمتهای انرژی بر انتشار آلایندههای زیستمحیطی
در ایران؛ مدلسازی تعادل عمومی محاسبهپذیر
داود
منظور
ایمان
حقیقی
سیاست افزایش قیمت حاملهای انرژی از یکسو به کاهش مصرف انرژیهای فسیلی منجر میشود و از سوی دیگر باعث افزایش هزینههای تولید و مخارج مصرفی میشود که تولیدکنندگان را به بهبود فناوری تولید تشویق کرده، خانوارها را به اصلاح الگوی مصرف ترغیب میکند. این تغییرات بر سطح انتشار آلایندهها تأثیر میگذارد. هدف از این تحقیق محاسبه میزان تغییر در انتشار سالانه آلایندههای زیستمحیطی، در اثر اصلاح قیمتهای انرژی در ایران است. در این مطالعه یک مدل تعادل عمومی محاسبهپذیر طراحی شده است که مشتمل بر 7 حامل انرژی (برق، گاز طبیعی، گاز مایع، بنزین، نفت سفید، نفت کوره، گازوییل) و 7 آلاینده (CO, CO2, SO2, SO3, CH, SPM, NOx) است. مدل تحقیق بر اساس ماتریس دادههای خرد سال 1380 وزارت نیرو کالیبره شده است. در این تحقیق، به منظور تحلیل حساسیت انتشار آلایندهها نسبت به چگونگی تغییرات فناوری تولید، سعی شده است نحوه تغییر فناوری در قالب سناریوهای مختلف کشش جانشینی بین حاملهای انرژی نیز شبیهسازی شود. نتایج نشان میدهد در سناریوهای مختلف اصلاح قیمت حاملهای انرژی، انتشار اغلب آلایندهها کاهش یافته است. لیکن در مورد CO و CH بنا به چگونگی تغییر فناوری تولید پس از افزایش قیمت، ممکن است انتشار این دو آلاینده با کاهش یا افزایش مواجه شود. کاهش در سطح انتشار دیاکسیدکربن CO2 بین 9% تا 16% محاسبه شده است.
انتشار آلایندهها
فناوری مصرف انرژی
ماتریس دادههای خرد (MCM)
مدل تعادل عمومی محاسبهپذیر(CGE)
2012
02
20
1
12
https://jes.ut.ac.ir/article_24188_a80e1009c5640e5296a8f5040c26606a.pdf
محیط شناسی
محیط شناسی
1025-8620
1025-8620
1390
37
60
بررسی تأثیر شدت انرژی و گسترش شهرنشینی بر تخریب
محیط زیست در ایران (تحلیل همجمعی)
محمدحسن
فطرس
مهدی
فردوسی
حسین
مهرپیما
امروزه، مسئله آسیبهای منتهی به تضیع و تخریب محیط زیست -که بیشتر پیامد اقدامات و فعالیتهای انسان هستند- از مهمترین مسائل جهانی است که جوامع بشری اعم از توسعهیافته و یا توسعهیابنده با آنها مواجهند. اهمیت این موضوع نه تنها از جنبة زیستمحیطی و آثار آن بر روی سامانههای (سیستمهای) منابع طبیعی، بلکه از نظر اقتصادی نیز دارای اهمیت است. بنابراین، کم و کیف محیط زیست در فرایند توسعه پایدار نقش و جایگاه اصلی را دارد. رشد اقتصادی و افزایش جمعیت - بویژه جمعیت شهرنشین - مستلزم مصرف بیشتر انرژی است. ایران به عنوان کشوری در مسیر توسعه و توسعهیابنده، برای دستیابی به رشد مستمر توأم با حفظ محیط زیست، لازم است به مبحث شدت انرژی و گسترش شهرنشینی همراه با مسئله جمعیت توجه کند. این پژوهش با استفاده از روشهای اقتصادسنجی، از جمله رویکرد یوهانسن-یوسیلیوس، به بررسی آثار متغیرهای تولید ناخالص داخلی، شهر نشینی، جمعیت و شدت انرژی برروی آلودگی هوا در طی دورة 1346-1385 در ایران میپردازد. نتایج، مبین تأثیر مثبت و معنادار متغیرهای شدت انرژی، رشد شهرنشینی و جمعیت بر انتشار گاز دیاکسیدکربن است. ازیافتههایِ دیگرِِ تحقیق، تأیید فرضیة منحنی زیستمحیطی کوزنتس در ایران برای دورة مورد بررسی است. به این معنی که رشد اقتصادی در ابتدا- از جمله با افزایش مصرف انرژی-باعث افزایش آلودگی هوا شده است. اما با تداوم رشد که از جمله بهبود روشهای استفاده از انرژی را موجب شده، کاهش شدت انرژی را در پی داشته و میزان آلودگی هوا به آهستگی رو به نقصان گذاشته است.
جمعیت
روش همجمعی یوهانسن – یوسیلیوس.
شدت انرژی
شهرنشینی
منحنی زیستمحیطی کوزنتس
2012
02
20
13
22
https://jes.ut.ac.ir/article_24189_fa9dab8d54723cdcaafbead04cb76b4f.pdf
محیط شناسی
محیط شناسی
1025-8620
1025-8620
1390
37
60
تعیین ارزش حفاظتی تالاب قوریگل و کاربرد رهیافت فرایند تحلیل سلسله مراتبی (AHP) به منظور تمایز ارزشهای مصرفی و غیرمصرفی
صادق
خلیلیان
محمد
خداوردیزاده
محمد
کاوسی کلاشمی
با وجود رشد آگاهی و دانش مردم نسبت به اهمیت محیطهای طبیعی، بخصوص تالابها هنوز درک واقعی از اهمیت، کارکرد و حساسیت این زیستگاههای حیاتی پایین است. بخش مهمی از تخریب تالابها به سبب عدم محاسبة درست ارزش خدمات ارائه شده توسط تالابها در شرایط بازاری صورت میگیرد. برآورد ارزش پولی خدمات تالابها راهی برای درک اهمیت سرمایهگذاری در راستای حفاظت، یا بهبود آنها است. تالاب قوریگل نیز یکی از منابع زیست محیطی بسیار مهم استان آذربایجانشرقی است که به عنوان یکی از تالابهای بینالمللی حفاظت شده کشور در کنوانسیون رامسر به ثبت رسیده است. در این مطالعه، رهیافت ارزشگذاری مشروط و پرسشنامة انتخاب دوگانه برای محاسبه تمایل به پرداخت و تعیین ارزش حفاظتی تالاب قوریگل به کار برده شده است. متوسط تمایل به پرداخت سالانه هر خانوار برای حفاظت تالاب برابر با 117240 ریال و ارزش حفاظتی سالانه تالاب برابر با 59/34 میلیارد ریال است. روش تحلیل سلسله مراتبی (AHP) برای تفکیک ارزشهای مصرفی و غیر مصرفی به کار برده شد. با توجه به روش تحلیل سلسله مراتبی (AHP) ارزش مصرفی (شامل ارزش مصرفی مستقیم، غیرمستقیم و ارزش اختیار) 5/54 و ارزش غیرمصرفی (شامل ارزش وجودی و میراث)، 5/45 درصد از ارزش کل تالاب قوریگل را شامل میشود. بنابراین ارزش غیرمصرفی بخش عمدهای از ارزش کل منابع طبیعی از جمله تالابها را شامل میشود که باید در سیاستگزاریها به آن توجه ویژه شود.
ارزش حفاظتی
ارزشگذاری مشروط
ارزشهای مصرفی و غیر مصرفی
روش تحلیل سلسله مراتبی (AHP)
قوریگل
2012
02
20
23
34
https://jes.ut.ac.ir/article_24190_6d53e9558d5a4c7c1f251e6b528187d1.pdf
محیط شناسی
محیط شناسی
1025-8620
1025-8620
1390
37
60
بررسی ساختار مکانی گونة ملج (Ulmus glabra Hudson) به منظور مدیریت پایدار آن (مطالعة موردی: بخش گرازبن جنگل خیرود)
وحید
علیجانی
جهانگیر
فقهی
ملج (Ulmus glabra Hudson) یکی از گونههای با ارزش جنگلهای شمال است که بر اثر دخالتهای بیرویه انسانی و شیوع بیماری مرگ نارون در معرض انقراض قرار گرفته است. به منظور مدیریت صحیح این گونه، به شاخصهایی نیاز است که به تشریح ساختار فعلی و تغییرات آن در طول زمان بپردازند. در این تحقیق ضمن معرفی یک دسته از شاخصهای مبتنی بر نزدیکترین همسایه، ساختار مکانی گونه ملج در بخش گرازبن جنگل خیرود بررسی شد. این شاخصها به بررسی موقعیت مکانی، اختلاط گونهای و اختلاف ابعاد گونه ملج نسبت به درختان مجاور خود میپردازند. به منظور جمعآوری اطلاعات مورد نیاز، تعداد 243 قطعه نمونه دایرهای شکل با مساحت 1000 مترمربع برداشت و با استفاده از نرمافزار Crancod 1.3 شاخصهای مذکور محاسبه شد. مقادیر میانگین شاخص زاویة یکنواخت، اختلاط گونهای و شاخص ابعاد قطر برابر سینه گونه ملج به ترتیب برابر با 54/0، 9/0 و 32/0 محاسبه شد که نشان دهندة الگوی مکانی تصادفی متمایل به کپهای بوده؛ همچنین این گونه دارای رقابت دگرگونهای است و به طور کلی نسبت به اکثر همسایگان خود حالت مغلوب دارد. در نهایت مقادیر اختلاف مطلق بین دو جنگل مشاهده شده (بخش گرازبن) و شبیهسازی شده برای سه شاخص مذکور به ترتیب برابر با %2/21، %2/32 و %14/13 محاسبه شد. بررسی تغییرات ناشی از فعالیتهای مدیر جنگل و همچنین بررسی تکامل طبیعی این گونه برای حفظ تنوع زیستی، کنترل روند انقراض و کاهش آثار زیست محیطی حاصل از انقراض آن بسیار مفید است.
تنوع زیستی
ساختار مکانی
محیط زیست
مدیریت پایدار
ملج
2012
02
20
35
44
https://jes.ut.ac.ir/article_24191_0f561ec2aa421b52e3811c17d1d6d55f.pdf
محیط شناسی
محیط شناسی
1025-8620
1025-8620
1390
37
60
مقایسة غبارگیرهای الکترواستاتیکی و ونتوری اسکرابر در صنعت فولاد
پرویز
جعفریفشارکی
حمیدرضا
جعفری
غلامرضا
نبیبیدهندی
صنعت فولاد یکی از پرمصرفترین میزان مصرف انرژی شناخته شده است که مربوط به بخش کورههای ذوب است و منجر به آلودگیهای زیستمحیطی میشود. هدف از این تحقیق تعیین میزان مصرف انرژی و سرمایه درغبارگیرهای الکترواستاتیکی و ونتوری اسکرابر متصل به کورههای ذوب با رویکرد اکولوژی صنعتی، برای انتخاب سیستم غبارگیر مناسب و سازگار با محیطزیست است. بنابراین در این تحقیق ابتدا سه کوره ذوب الکتریکی3، 6 و12 تنی در نظر گرفته شد، و بر اساس روش محاسباتی و معادلات حاکم، میزان مصرف انرژی و سرمایة اولیه در دو غبارگیر الکترواستاتیکی و ونتوری اسکرابر انجام شد. نتایجی که بهدست آمد گویای این مطلب است که میزان مصرف انرژی سالانه در غبارگیر ونتوری متصل به کورة 12تنی، هجده برابر میزان مصرف انرژی برق در غبارگیر الکترواستاتیکی است. درحالیکه این میزان در کورة 6 تنی به یازده برابر و در کورة 3 تنی به چهار برابر تقلیل مییابد. هزینههای سرمایه اولیه دریک غبارگیر الکترواستاتیکی در سه کورة 3، 6 و 12 تنی در حدود یک و نیم برابر سیستم غبارگیر ونتوری است. بنابراین مجموع کل هزینههای غبارگیر ونتوری اسکرابر در یک کورة ذوب 12 تنی صنعت فولاد در مدت 20 سال تقریبا 5/6 برابر مجموع کل هزینههای غبارگیر الکترواستاتیکی است. در حالیکه در کورههای ذوب3و 6 تنی صنعت فولاد بهترتیب 6/1 و 4 برابر است. با این توصیف میتوان نتیجه گرفت که استفاده از غبارگیرهای ونتوری اسکرابر برای کورههای کمتر از 3 تن، بهلحاظ پایداری محیطزیستی و اکولوژی صنعتی معقولانه و اقتصادیتر است.
اکولوژی صنعتی
انرژی
صنعت فولاد
غبارگیرها
هزینه
2012
02
20
45
52
https://jes.ut.ac.ir/article_24192_55043fc6388f1d6d8be139e62ad91a90.pdf
محیط شناسی
محیط شناسی
1025-8620
1025-8620
1390
37
60
تحلیل الگوی تمرکز خدمات شهری و آثار زیست محیطی آن در شهر تهران
فرانک
سیفالدینی
حسین
منصوریان
توسعة پایدار شهری مبین ایجاد تعادل بین توسعه فیزیکی نواحی شهری، برابری در فرصتهای شغلی، مسکن، خدمات اساسی، زیرساختهای اجتماعی، حمل و نقل و کیفیت محیط در نواحی شهری است. افزایش سریع جمعیت شهری و به تبع آن توسعه نواحی پیرامونی و توزیع نابرابر خدمات عمومی در شهرهای بزرگ کشورهای در حال توسعة نگرانیهای فزایندهای را در مورد آثار زیست محیطی گسترش بیرویة شهری برانگیخته است. در این راستا، این مقاله ارتباط بین گسترش بیرویة شهری، الگوی توزیع خدمات عمومی و کیفیت محیط را در شهر تهران مورد بررسی قرار میدهد. با استفاده از تصویر ماهوارهای ETM+ و دادههای شهری، شاخص دسترسی به خدمات عمومی و شاخصهای مربوط به کیفیت محیط شامل آلودگی هوا، پوشش گیاهی، دمای سطح زمین و آلودگی صوتی استخراج شده است. تحلیل مکانی الگوی توزیع خدمات شهری براساس آماره موران و آماره حاکی از تمرکز معنادار خدمات در مرکز شهر و رابطة معنادار آن با شاخصهای زیست محیطی است. به عبارت دیگر قطبیگرایی خدماتی در مرکز شهر تهران، مشکلات زیست محیطی گوناگونی را برای نواحی مرکزی شهر به همراه داشته است. تحلیل مکانی شاخصهای زیست محیطی نیز وجود خوشههای مکانی معنادار نامطلوب را در نواحی مرکزی شهر تهران مورد تأیید قرار میدهد. نتایج این مطالعه میتواند به سیاستگزاران و تصمیمگیرندگان شهری در ایجاد و اجرای سیاستهای خاص به منظور اصلاح یا جلوگیری از آثار زیست محیطی گسترش بیرویه شهر کمک کند.
آلودگی صوتی
آلودگی هوا
پوشش گیاهی
دسترسی
دمای سطح زمین
2012
02
20
53
64
https://jes.ut.ac.ir/article_24193_c065a03d3c04001624dbdbdbad558a9f.pdf
محیط شناسی
محیط شناسی
1025-8620
1025-8620
1390
37
60
تواناییهای ژئوتوریسمی پارک ملی کویر با استفاده از مدل
برنامهریزی راهبردی فریمن
ایران
غازی
نیلوفر
قدیری
ژئوتوریسم یا گردشگری زمین شناسی، یکی از رشتههای وابسته به طبیعتگردی است که به معرفی پدیدههای زمین شناسی به گردشگران با حفظ هویت مکانی آنها میپردازد. پارک ملی کویر در شمال دریاچة نمک در استانهای سمنان، تهران و قم واقع شده و توسط ادارة کل حفاظت محیط زیست استان سمنان مدیریت میشود. وجود عناصر خاص ژئومورفیک و آثار تاریخی مبین توانایی بالای این پارک در توسعة ژئوتوریسم و جلب گردشگران دوستدار طبیعت و پژوهشگران است. برای ارائة راهکارهای مدیریت ژئوتوریسم در پارک ملی کویر از مدل برنامهریزی راهبردی swot که مبتنی بر شناسایی نقاط قوت و ضعف از محیط داخلی و فرصتها و تهدیدها از محیط خارجی است، بهرهگیری و نتیجه به صورت جداول خلاصة تجزیه و تحلیل عوامل داخلی و خارجی ارائه شد. در پایان، به منظور اجتناب از محدودیتهای مدل کیفی swotو اولویتدهی به راهبردها، از ماتریس فریمن موسوم به ماتریس ذینفعان استفاده شد. این ماتریس بر اساس اولویتهای اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی و اکولوژیکی پارک تهیه شده و پس از بارگذاری هریک از گزینههای توسعه، دو راهبردی " مدیریت مقتدرانه و مساعی سازمان حفاظت محیط زیست در حفاظت بهینه پارک و احیای گونههای زیستی در معرض انقراض با امتیاز 58+ و" بهرهگیری از تواناییهای ژئوتوریسمی و کاربری جاذبههای طبیعی پارک ملی کویر به منظور جذب گردشگران علاقهمند به مواریث طبیعی زمین به عنوان مهمترین هدف مدیریتی و حفاظتی با امتیاز 46+ به ترتیب به عنوان مهمترین راهبردیها پیشنهاد شدند.
برنامهریزی راهبردی
پارک ملی کویر
روش فریمن
ژئوتوریسم
2012
02
20
65
78
https://jes.ut.ac.ir/article_24194_7eafcbfa66a344d75cce09a5638a8911.pdf
محیط شناسی
محیط شناسی
1025-8620
1025-8620
1390
37
60
بررسی کمی کردن سنجههای سیمای سرزمین در حفاظت از الگوی کاربری اراضی پایدار (مطالعة موردی: استان کهگیلویه و بویراحمد)
آرش
کرمی
جهانگیر
فقهی
امروزه گسترش جوامع انسانی و تسلط بیشتر بر محیط زیست، سبب شده تا تغییرات محیطی سریعتر و گستردهتر از قبل به وقوع بپیوندد. بنابراین داشتن اطلاعات لازم در مورد این تغییرات برای مدیریت و برقراری نظم طبیعی پایدار اکوسیستمها ضروری است، سنجههای سیمای سرزمین ابزارهای کمیساز وضعیت سیمای سرزمین هستند،که تنوع و گوناگونی آنها موجب کاربرد وسیع آنها در برنامهریزیهای مرتبط با مطالعات زمین شده است. این سنجهها قادرند در مدت زمان کوتاهی اطلاعات زیادی در مورد ساختار و تغییرات اجزای تشکیلدهندة سیمای سرزمین به ما بدهند. در این تحقیق از سنجههای توزیع مکانی و ترکیببندی لکهها در سطح کلاس و سیمای سرزمین استفاده شد. این تحقیق با توجه به اهداف آن برای بررسی ساختار اولیة سیمای سرزمین و روند تغییرات آن در آینده و همچنین اهمیت ناحیة رویشی زاگرس، در استان کهگیلویه و بویراحمد انجام گرفت، نتایج حاصل از این تحقیق نشان داد که هرچه درصد و تراکم مناطق مسکونی در منطقه بیشتر باشد: 1) تراکم لکه افزایش مییابد، 2) سنجة شکل لکهها افزایش مییابد. 3) اندازة لکه کاهش مییابد. 4) اتصال و پیوستگی سیمای سرزمین هم کاهش مییابد. همچنین سنجة درصد پوشش اراضی نشان داد که بیشترین درصد کاربریها به ترتیب مربوط به کاربریهای جنگلی، مرتعی و کشاورزی است. نتایج سنجههای توزیع و پراکنش مکانی، الگوی پراکنش لکهها را در این استان کپهای نشان میدهد. همچنین شاخصهای تنوع سیمپسیون و شانون، فراوانی و تنوع بالای انواع کاربریها را برای این استان نشان میدهند.
اکولوژی سیمای سرزمین
تجزیهوتحلیل مکانی
سنجهها
کاربری اراضی
2012
02
20
79
88
https://jes.ut.ac.ir/article_24195_3930f7e880cc2b5aaca27fd2ab26af11.pdf
محیط شناسی
محیط شناسی
1025-8620
1025-8620
1390
37
60
بررسی عوامل محدودکنندة توسعة بامهای سبز در ایران بر پایة
تحلیل سلسله مراتبی
داود
نهرلی
مهدی
عبداللهی
مجتبی
ولی بیگی
ارزش افزوده بالای زمین و پایین بودن مساحت فضای سبز باعث شده است تا استفاده از فناوری بام سبز در کلانشهرهای ایران به علت بهبود و پایداری کیفیت محیطهای شهری گزینه مناسبی به نظر برسد. متأسفانه این طرح با وجود کارکردهای بالقوه قابل توجه آن بیشتر در حد ایده در مدیریت شهری باقیمانده است. این پژوهش به صورت پیمایشی و با استفاده از تکنیک تحلیل سلسله مراتبی سعی در شناسایی چالشهای عدم گسترش بامهای سبز در ایران بنابر ضرورتهای محلی را دارد. در این راستا ابتدا با بررسی منابع و تجربیات مختلف در زمینه توسعة بامهای سبز و استفاده از آرای متخصصان مربوط، ابعاد اصلی عدم توسعة بام سبز مورد سئوال قرار گرفت که حاصل آن تعیین شش محور اصلی بود. آرای متخصصان نسبت به ارجحیت و اولویت معیارها و راهبردها، ارزیابی شد. و با تلفیق نتایج خاص ، اولویت نهایی راهبردها بهدست آمد. در این مقوله موانعی چون هزینههای متفاوت استقرار، عدم نگرش بهعنوان راهکار زیست محیطی، ارزان بودن حاملهای انرژی، وجود دارد همچنین در طیف میانی، فقدان ضوابط مدون دستوری، عدم سازگاری به لحاظ هنجاری، نبود صنعت بومی بام سبز و در نهایت خلأ پژوهشهای کاربردی در این زمینه، در کنار نبود طرحهایی با توجیه اقتصادی و نبود شناخت ذهنی و عینی از مزایای بام سبز در ذهن شهروندان از جمله خط مشیهای الویتی معیارها و راهبردهای اجرایی بر سر راه توسعة بامهای سبز محسوب میشود. راهبرد پیشنهادی استفاده از تجربیات موفق در بهرهگیری از بامهای سبز در سطح کشورهای پیشرو برای ارتقاء کیفی محیطهای شهری در کنار سایر مزیتهای این تکنولوژی سبز با استفاده از بخش دولتی و بسترسازی برای حضور بخش خصوصی است.
ارتقای کیفیت محیط
اکوسیستم شهری
بام سبز شهری
تحلیل سلسله مراتبی
2012
02
20
89
98
https://jes.ut.ac.ir/article_24196_a7d7b8c6bcb0ea5fffbacf973a5b7959.pdf
محیط شناسی
محیط شناسی
1025-8620
1025-8620
1390
37
60
غلظت و منشأ هیدروکربنهای نفتی در رسوبات بندر انزلی
ناصر
حاجیزادهذاکر
ایرج
رحمانی
مونا
مقدم
رامین
شادی
عزیر
عابسی
فعالیتهای بندری از راههای مختلف از جمله تخلیة مواد زائد نفتی کشتیها، تخلیة آب توازن آلوده به مواد نفتی، نشت نفت در زمان بارگیری و تخلیة نفت میتوانند موجب وقوع لکه نفتی در محیط دریا، آلودگی دریایی و آسیب به محیط زیست دریایی شوند. بندر انزلی در کناره جنوبی دریای خزر از قدیمیترین بنادر ایران است که همواره فعال و از حجم بالای فعالیت کشتیرانی برخوردار بوده است. در این مقاله از طریق نمونهبرداری و تجزیهوتحلیل رسوبات سطحی بستر دریا، وضعیت کیفی منطقة بندر انزلی از نظر آلودگی به هیدروکربنهای نفتی مورد بررسی قرار گرفته است. غلظت هیدروکربنهای نفتی در نمونههای رسوب با استفاده از دستگاه کروماتوگرافی گازی اندازه گیری شد همچنین با استفاده از مجموعهای از شاخصهای موجود، نسبت به تعیین منشأ ترکیبات آلیفاتیک موجود اقدام شد. غلظت کل هیدروکربنهای نفتی در رسوبات سطحی ناحیة مورد مطالعه بین 6/7 تا 29 میلیگرم در کیلوگرم مشاهده شد که مبین آلودگی کم تا متوسط این رسوبات به هیدروکربنهای نفتی است. مجموع غلظت ترکیبات آروماتیک چند حلقهای در رسوبات 62/0 تا 12/6 نانوگرم در گرم مشاهده شد که نشاندهندة عدم وجود آلودگی این ترکیبات در نمونههای رسوب برداشته شده در منطقة بندر انزلی است. استفاده از شاخصهای توسعه داده شده مبین حضور ترکیبات هیدروکربنی با منشأ نفتی در کنار حضور هیدروکربنهایی با منشأ آلی دریایی ( فیتوپلانکتونها و جلبکها) و همچنین خشکی در سطح منطقة مورد مطالعه است.
رسوبات
محیط زیست دریایی
هیدروکربنهای نفتی
2012
02
20
99
106
https://jes.ut.ac.ir/article_24197_69589f15c08e339c7202abdd9e1a8683.pdf
محیط شناسی
محیط شناسی
1025-8620
1025-8620
1390
37
60
حذف نفت خام از خاک به کمک شویندة زیستی
سیدنوید
سیدرضوی
احمد
خدادادی
حسین
گنجیدوست
آلودگی خاک به مواد نفتی به دلیل دارا بودن مواد شیمیایی و خطرناک از دغدغههایی است که محیط زیست انسان و سایر موجودات زنده را با مشکل مواجه کرده است و یافتن روشهای مقابله با آن از اهمیت زیادی برخوردار است. امروزه روشهای زیادی برای رفع آلودگی در خاک ابداع و ارائه شده است که یکی از مهمترین این روشها خاکشویی است. در این تحقیق تأثیر شویندة زیستی Saponin بر حذف نفت خام از خاک با غلظتهای آلودگی ppm30000 و ppm10000، در ستونی از خاک به ارتفاع 15 سانتیمتر و قطر 9 سانتیمتر پس از 72 ساعت مورد بررسی قرار گرفته است. مشخصههای آزمایشگاهی و مقادیر مختلف موادی که در این تحقیق مورد بررسی قرار گرفتهاند عبارتند از: غلظت محلول شوینده (05/0، 1/0 و 2/0 درصد وزنی)؛ pH (4، 7، 9 و 11)؛ نمک NaOH و پلیمر XanthanGum نیز در مقادیر به ترتیب (6/0 و 1/0 درصد وزنی) و (7/0 و 2/0 درصد وزنی) به عنوان مواد افزودنی برای حالات بهینه، برای بررسی امکان افزایش بازده حذف، مورد آزمایش قرار گرفتند. نتایج نشان داد حالات بهینة حذف برای هر دو غلظت آلاینده در pH=11 روی داده و غلظت محلول شویندة بهینه برای غلظت آلودگی ppm 10000، 1/0 درصد وزنی و برای ppm 30000، 2/0 درصد وزنی و بازده حذف نفت خام از خاک نیز به ترتیب 69% و 72% است. نمک و پلیمر نیز در مقادیر 7/0 و 2/0 درصد وزنی (به ترتیب برای NaOH و XanthanGum) موجب افزایش نسبی بازده حذف تا 71% و 75% شدند.
آلودگی نفتی
حذف نفت خام
خاک آلوده
خاکشویی
شویندههای زیستی
2012
02
20
107
116
https://jes.ut.ac.ir/article_24198_6db214e6d297eec08b815e7ae2a7e59e.pdf
محیط شناسی
محیط شناسی
1025-8620
1025-8620
1390
37
60
مشخصههای رفتارستون کربن فعال تولید شده از مخروط کاج
در جذب رنگ از محلولهای آبی
محمدرضا
سمرقندی
مهدی
هادی
سعید
عزیزیان
مهری
سلیمانی امینآباد
برای تهیه جاذب در این مطالعه، از مخروط درخت کاج به منظور حذف رنگهای اسید بلک 1 (AB1) و اسید بلو (AB113 ) استفاده شد. مطالعة جذب هر دو رنگ در حالت ناپیوسته به منظور تعیین مدل ایزوترمی مطلوب صورت پذیرفت. مطالعه نشان داد جذب هر دو رنگ توسط جاذب، از مدل ایزوترمی لانگمیر تبعیت میکند. مقدار حداکثر ظرفیت جذب تک لایهای رنگهای AB1 و AB113 بر اساس مدل لانگمیر به ترتیب برابر با 458 و mg/g 286 تعیین شد. همچنین جذب هر دو رنگ در حالت جریان پیوسته با استفاده از ستون بستر ثابت از کربن فعال تولید شده مطالعه شد. مشخصههای رفتار ستون از قبیل ارتفاع ناحیه فعال انتقال جرم، ظرفیت کسری ناحیة انتقال جرم، کل ظرفیت جذب ناحیة انتقال جرم، سرعت حرکت ناحیة انتقال جرم، طول زمان تشکیل ناحیة انتقال جرم، درجه اشباع ستون در نقطة شکست و زمان گذر از ناحیة انتقال جرم تعیین شد. نتایج این مطالعه نشان داد به دلیل بزرگی ساختار مولکولی رنگ، فرصت لازم به منظور انتشار مولکولهای رنگ به ریز منافذ ماده جاذب بهآسانی فراهم نمیشود و از اینرو مولکولهای رنگ به جایگاههای جذب جدید در ارتفاع بالاتر از ستون پمپ میشوند. مقادیر ظرفیت کسری ناحیه انتقال جرم به ترتیب برای رنگهای AB113 و AB1 برابر با 271/0 و 369/0 تعیین شد. پایین بودن مقدار مشخصة ظرفیت کسری ناحیه انتقال جرم باعث افزایش طول ناحیه انتقال جرم در مورد هر دو رنگ شد. بنابراین افزایش دادن ظرفیت کسری ناحیه انتقال جرم در جذب رنگ با استفاده از کربن فعال از اهمیت ویژهای برخوردار است.
جذب رنگ
رفتار ستون
رنگهای اسیدی
ستون بستر ثابت
2012
02
20
117
128
https://jes.ut.ac.ir/article_24199_0570645b85fd7b0ae903508829b63234.pdf
محیط شناسی
محیط شناسی
1025-8620
1025-8620
1390
37
60
ارائة الگوی عملکرد صافیهای تحت فشار با استفاده از شبکههای عصبی مصنوعی و تعیین میزان کدورت بهینة مرتبط با حذف باکتریها
گاگیک
بدلیانس قلیکندی
حسین
حضرتی
هادی
رستمیان
یکی از مبانی اساسی و ضروری در طراحی و بهرهبرداری صحیح از واحدهای مختلف تأسیسات تصفیهخانههای آب، ارزیابی و پیشبینی دقیق عملکرد آن واحدها تحت شرایط مختلف است. در این تحقیق علاوه بر ارائة الگویی برای پیشبینی عملکرد صافیهای تحت فشار در حذف کدورت، رابطة میزان کدورت در بار سطحی بهینه و درصد حذف باکتری بررسی شده است. اهداف مد نظر شامل: 1) بررسیهای آزمایشگاهی پیرامون عملکرد صافیهای تحت فشار در حذف کدورت تحت شرایط مختلف از جمله تغییر کدورت ورودی، نرخ فیلتراسیون و فشار فیلتر، 2) تجزیهوتحلیل آماری نتایج استخراج شده و تعیین حداقل و حداکثر کدورت محتمل خروجی از صافی، 3) استفاده از شبکههای عصبی مصنوعی به منظور ارائة الگویی مناسب در تعیین عملکرد صافی مورد نظر در حذف کدورت، 4) تعیین شاخصهای الگوی مورد نظر به منظور استفاده در تعیین عملکرد صافیهای مشابه، 5) تعیین بهترین میزان کدورت و بار برای رسیدن به بیشترین حذف کلیفرم و کل باکتری، است. برای دسترسی به اهداف تعیین شده، ضمن ساخت پایلوت مناسب، نمونهبرداری و انجام آزمایشهای لازم بر روی 1300 نمونه صورت پذیرفت و سپس بر اساس محاسبات و تجزیهوتحلیلهای آماری، حداقل و حداکثر کدورت محتمل خروجی از صافی تحت شرایط مختلف تعیین شد. در نهایت و بر اساس نتایج حاصل از تجزیهوتحلیلهای مورد نظر، ضمن بررسی ساختارهای مختلفی از شبکههای عصبی مصنوعی، بهترین ساختار تعیین و شاخصهای آن بهعنوان یکی از اهداف مهم تحقیق حاضر برای استفاده در موارد مشابه ارائه شد.
حذف باکتریها
شبکههای عصبی مصنوعی
صافیهای تحت فشار
کدورت آب
مدلسازی صافیها
2012
02
20
129
136
https://jes.ut.ac.ir/article_24200_be6a898e4c673da79b9f2504bca2809f.pdf
محیط شناسی
محیط شناسی
1025-8620
1025-8620
1390
37
60
مطالعة آلودگی رسوبات جنوب شرق تهران به عناصر سمی با استفاده از روش تحلیل مؤلفههای اصلی و تعیین شاخص آلودگی
سارا
شهدادی
محمدالیاس
مسلمپور
در این پژوهش منطقة جنوب شرق تهران از دیدگاه زیستمحیطی مورد بررسی قرار گرفته. بر همین اساس تعداد 31 نمونه رسوب آبراههای از عمق 10 تا 15 سانتیمتری منتهیالیه کف آبراههها برداشتو تحت تجزیهوتحلیل طیفسنج نشری نوری به همراه پلاسمای جفتیده القایی قرار گرفت. عناصر سمی مورد مطالعه عبارتند از: نقره، آرسنیک، کادمیوم، نیکل، مس، کروم، آنتیموان، سرب و روی. همچنین برای تعیین کانیشناسی، نمونهها تحت تجزیهوتحلیل تفریق اشعه ایکس قرار گرفتند. کانیهای رسی موجود در نمونههای رسوب عبارتند از :کلینوکلر، ورمیکولیت، دیکتیت، مونتموریلونیت، ایلیت و کائولینیت. کانیهای غیررسی نیز شامل کانیهای کلسیت، کوارتز و دولومیت به عنوان کانیهای اصلی و آلبیت و موسکویت به عنوان کانیهای فرعی است. نتایج بهدست آمده از اندیس تجمع زمین مبین آنست که رسوبات منطقه، بینهایت آلوده نسبت به عناصر آنتیموان و نقره، شدیداً آلوده نسبت به عناصر آرسنیک، کادمیوم، روی و مس، بینهایت تا شدیداً آلوده نسبت به عنصر سرب، آلودگی شدید تا متوسط نسبت به عنصر کروم و غیرآلوده تا کمی آلوده نسبت به عنصر نیکل هستند. اعمال روش تحلیل مؤلفههای اصلی بر دادهها موجب شد تا تعداد 9 مؤلفة اصلی برای دادهها تعیین شود، که 3 مؤلفة اول با بیش از 70% تغییرپذیری، جامعه آماری را توجیه میکنند. به نظر میرسد مؤلفه اوّل (نقره، سرب، روی ومس) در ارتباط با معدن متروکه سرب و محتوی رس باشد. مؤلفه دوم (نیکل و آنتیموان) هم در ارتباط با محتوی ماده آلی و ظرفیت تبادل کاتیونی و مؤلفه سوم (ارسنیک و کروم) هم در مرتبط با کارخانة سیمان است.
آلودگی رسوب
تحلیل مؤلفههای اصلی.
تهران
شاخص آلودگی
عناصر سمی
2012
02
20
137
148
https://jes.ut.ac.ir/article_24201_bb921b2ba6ff63fe4a84e9c43ca3dbc8.pdf