دانشگاه تهران
محیط شناسی
1025-8620
2345-6922
36
54
2010
08
23
تعیین آلودگی فلزات سنگین در رسوبات تالاب بامدژ با استفاده از
شاخص ژئوشیمیایی مولر
FA
عبدالرضا
کرباسی
دانشکده محیط زیست دانشگاه تهران
arkarbassi738@yahoo.com
شهرزاد
ولوی
کارشناس ارشد محیط زیست دانشکدة محیط زیست واحد علوم و تحقیقات اهواز
valavi39@gmail.com
تحقیق حاضر به بررسی شدت آلودگی فلزات سنگین (Ca ,Fe, Ni, Cd, Pb, Zn, As, Hg)در رسوبات تالاب بامدژ (استان خوزستان) میپردازد. هدف اصلی این تحقیق کمیسازی شدت آلودگی در تالاب و اهداف جزئی آن جداسازی بخش انسانساخت از طبیعی و مشخص کردن منشاء عناصر سنگین است. در این تحقیق از روش آزمایشگاهی تفکیک شیمیایی و جذب اتمی استفاده شد. نتایج بدست آمده حاکی از آن است که بر اساس فرمول Igeo محیط تالاب از نظر آلودگی به فلزات آرسنیک، نیکل و سرب در طبقة آلودگی بسیار کم تا متوسط و از نظر آلودگی به فلزات آهن و روی در طبقة بدون آلودگی و از نظر آلودگی به فلز کادمیوم در طبقة آلودگی متوسط تا زیاد و از نظر آلودگی به جیوه در طبقة آلودگی بسیار شدید قرار میگیرد. بررسی درصد غلظت انسانساخت و طبیعی عناصر مورد مطالعه در محیط تالاب نشان میدهد که عناصر کادمیوم و سرب بیشتر منشاء انسانساخت، و عناصر آهن، روی و نیکل منشاء طبیعی دارند؛ همچنین کلسیم منشاء معدنی دارد. نتایج آنالیز خوشهای نشان میدهد که منشاء سرب بیولوژیک است. نیکل و آهن نیز تحت ضریب تشابه بالا بههم متصلاند که نشان دهندة منشاء زمینی نیکل است. منشاء مواد آلی غیر طبیعی است و در نتیجه منشاء جیوه و آرسنیک که با مواد آلی ارتباط دارند نیز غیرطبیعی است. در نهایت" 4 شاخه تشکیل شده در آنالیز خوشهای تحت ضریب تشابه بسیار پایین بهم متصل میشوند که حاکی از عدم ارتباط بین این 4 شاخه و عناصر موجود درآنهاست.
آنالیز خوشهای,انسان ساخت,تالاب بامدژ,تفکیک شیمیایی,طبیعی
https://jes.ut.ac.ir/article_21467.html
https://jes.ut.ac.ir/article_21467_ff4a90ae894a05d8facad8a01ce4a226.pdf
دانشگاه تهران
محیط شناسی
1025-8620
2345-6922
36
54
2010
08
23
پیشبینی لایهبندی حرارتی سد در دست احداث بختیاری با استفاده از
مدل CE-QUAL-W2
FA
مهرداد
نظریها
استادیار دانشکده محیط زیست دانشگاه تهران
mnazariha@ut.ac.ir
عرفان
دانایی
دانشجوی کارشناسی ارشد مهندسی محیط زیست دانشگاه تهران
erfandanaei@gmail.com
سید حسین
هاشمی
استادیار پژوهشکده علوم محیطی دانشگاه شهید بهشتی
h.hashemi@sbu.ir
امیرحسین
ایزد دوستدار
مدیر دفتر مطالعات پایه، محیط زیست و میراث فرهنگی شرکت توسعه منابع آب و نیروی ایران
amirensi@yahoo.com
در دهههای اخیر و در شروع قرن جدید یکی از نگرانیهای مردم ساکن کرة زمین و خصوصاً کشورهای واقع در مناطق خشک از جمله کشور ما مساله آب است به گونهای که دسترسی به آب با کمیت و کیفیت مناسب به یک چالش مهم تبدیل شده است. آب خروجی مخازن سدها نسبت به آب ورودی آنها به دلیل افزایش زمان ماند آب و ایجاد پدیده لایهبندی تغییر کیفیت میدهند. خصوصیات دمایی و پایداری آب مخازن سدها را میتوان با استفاده از مدلهای ریاضی پیشبینی کرد و در صورت پیشبینی مشکلات زیستمحیطی، میتوان از طرق مختلف برای تخفیف و تسکین آن، راه درمانی را در پیش گرفت. در این مقاله رژیم حرارتی مخزن سد در دست احداث بختیاری با استفاده از مدل CE-QUAL-W2 بررسی شده است. دادههای ژرفشناسی مخزن سد، اطلاعات هواشناسی و هیدرولوژی مربوط به مخزن سد بختیاری تهیه شد. بر اساس تغییرات احتمالی در جریان آبدهی رودخانه سه سناریو برای سالهای خشک، نرمال و تر تعریف شد. نتایج سال خشک نشاندهندة لایهبندی از اواخر فروردین تا اواخر شهریور بوده، اما نتایج سال نرمال نشاندهندة یک لایهبندی هفت ماهه از اواخر اردیبهشت تا اواخر آذر است در سال تر، به جز لایههای سطحی که تابع تغییرات ماهانه دما هستند، دمای لایههای میانی بیشتر تابع دمای آّب ورودی بوده و مخزن به دلیل عدم تشابه کارکرد با سالهای خشک و نرمال، تغییرات لایهبندی پیشبینی شده را تجربه نمیکند. در کلیة سناریوها یک لایه راکد در زیر تراز آبگیر مشاهده میشود. هر چه تأثیر وجود سد روی رژیم آبی بیشتر باشد (سال خشک)، امکان نزدیکی شرایط به وضعیت دریاچهای بیشتر است. اما با کاهش آثار سد روی رژیم جریان(سال مرطوب)، کیفیت آب خروجی از کلیه جهات بیشتر تحت تأثیر رژیم ورودی قرار میگیرد.
سد بختیاری,شبیه سازی,لایه بندی حرارتی
https://jes.ut.ac.ir/article_21468.html
https://jes.ut.ac.ir/article_21468_9bb55a69e9f09f3f8abffc8eedfed446.pdf
دانشگاه تهران
محیط شناسی
1025-8620
2345-6922
36
54
2010
08
23
بررسی همگرایی زمان تعادل و بازده جذب سرب توسط پوستة شلتوک و
کربن فعال در غلظتهای کم
FA
زمان
شامحمدی حیدری
استادیار گروه مهندسی آب دانشگاه زابل
zamanz50@yahoo.com
حسن
جمالی ارمندی
دانشجوی کارشناسی ارشد گروه مهندسی آب دانشگاه زابل
hasan_iut2006@yahoo.com
در این تحقیق، از جاذبهای پوستة شلتوک و کربن فعال برای حذف یون سرب از محیط آبی در 6 = pH استفاده شد. در سری آزمایشهای بچ مشخصههایی مانند زمان ماند و غلظت ورودی یون فلزی مورد مطالعه قرار گرفتند. بررسی زمان تعادل در غلظتهای مختلف نشان داد که با کاهش غلظت اولیه محلول از 50 میلیگرم بر لیتر به 1 میلیگرم بر لیتر، زمان تعادل برای هر دو جاذب کاهش یافته و همگرا می شوند. در این حالت زمان تعادل کربن فعال و پوستة شلتوک به ترتیب برابر 45 و 60 دقیقه بهدست آمد. همچنین با افزایش غلظت اولیه از 50 میلیگرم بر لیتر به 500 میلیگرم بر لیتر، زمان تعادل کاهش یافته و با هم برابر شدند. در این حالت زمان تعادل کربن فعال و پوستة شلتوک با هم برابر و مقدار آن 60 دقیقه بهدست آمد. حداکثر زمان تعادل برای جاذبهای کربن فعال و پوستة شلتوک بهترتیب برابر 90 و 120 دقیقه بهدست آمد. بررسی بازده جذب در غلظتهای مختلف نشان داد که با کاهش غلظت اولیة محلول، بازده جذب برای هر دو جاذب افزایش یافته و به هم نزدیک میشوند. حداکثر بازده جذب برای پوستة شلتوک و کربن فعال در غلظت اولیه 1 میلیگرم بر لیتر بهدست آمد. بازده بهدست آمده در این غلظت تقریباً برابر 98 و 7/99 درصد است. در این تحقیق، مدلهای جذب سینتیک نیز مورد مطالعه قرار گرفت و مدل هو و همکاران (1996)در مقایسه با مدل لاگرگرن (1898) دادهها را بهتر توصیف کرد. همچنین، برازش مدلهای ایزوترم جذب لانگمویر و فروندلیچ بر دادههای جذب نشان داد که مدل فروندلیچ دادههای آزمایش را بهتر توصیف میکند
بازده جذب,پوستة شلتوک,جذب,زمان تعادل,کربن فعال
https://jes.ut.ac.ir/article_21469.html
https://jes.ut.ac.ir/article_21469_2b2eccc7f65e0bb6af4e2a86a1f8b0f9.pdf
دانشگاه تهران
محیط شناسی
1025-8620
2345-6922
36
54
2010
08
23
میزان تأثیر رطوبت ، بر نرخ تولید آلاینده در لندفیلها و کنترل
آلایندههای خروجی با استفاده از سرپوش
FA
محمد جواد
ذوقی
کارشناس ارشد عمران محیط زیست - عضو هیئت علمی پژوهشکده محیط زیست جهاد دانشگاهی رشت
mj_zoqi@civileng.iust.ac.ir
محسن
سعیدی
دانشیار گروه آب و محیط زیست دانشکده عمران دانشگاه علم و صنعت ایران
saeedi@iust.ac.ir
گاز تولیدی در لندفیلها، ناشی از تجزیه بیهوازی مواد آلی موجود در لندفیل است. گاز لندفیل دارای گاز گلخانهای است. بنابراین انتشار گاز تولیدی در لندفیل به اتمسفر، سبب افزایش گرمایش جهانی و آثار مخرب زیست محیطی میشود. یکی از مشخصههای مؤثر بر نرخ تولید گاز در لندفیلها میزان رطوبت محیط است. در این مطالعه لندفیل سراوان واقع در بیست کیلومتری جاده رشت-تهران، به عنوان لندفیل بیهوازی در دو محیط خشک و مرطوب بهوسیله نرمافزار LandGEM مدل شده و میزان گاز خروجی در سالهای مختلف محاسبه شده است. نتایج بهدست آمده نشان میدهد نرخ تولید گاز در حالت مرطوب 85/3 برابر حالت خشک است. بهطوریکه حداکثر متان، دیاکسیدکربن و ترکیبات آلی فرار غیرمتان (NMVOC) تولیدی در لندفیل، در حالت مرطوب بترتیب برابر 11700، 32110 و 500 تن در سال و در حالت خشک بهترتیب برابر 3043، 8349 و 130 تن در سال است. با توجه به میزان تأثیر رطوبت بر نرخ تولید آلاینده و میزان رطوبت منطقه، استفاده از سرپوش برای مهار آلاینده مورد بررسی قرار گرفته است. پوشش پیشنهادی در این مطالعه از نوع سرپوش مرکب است. طبق نتایج بهدست آمده، این نوع سرپوش علاوه بر اکسیداسیون گاز متان به علت جلوگیری از نفوذ رطوبت به لندفیل، سبب کاهش نرخ تولید گاز و پساب میشود. سیستم طراحی شده دارای شبکه جمعآوری گاز از نوع غیرفعال و زهکشی بهمنظور جمعآوری پساب است. شبکة جمعآوری غیر فعال، سبب کاهش هزینه اجرای این سیستم بر روی لندفیلهای موجود میشود. برای تصفیة پساب در این سیستم، پساب پس از جمعآوری، بر روی محل دپوی زباله در مکانهای مشخص تخلیه میشود، تا از این طریق غلظت NH4 و مواد آلی موجود در پساب کاهش یابد.
آلاینده,بی هوازی,سرپوش مرکب,لندفیل سراوان
https://jes.ut.ac.ir/article_21470.html
https://jes.ut.ac.ir/article_21470_4e550ab7335fda6ebaf78bbe411ece69.pdf
دانشگاه تهران
محیط شناسی
1025-8620
2345-6922
36
54
2010
08
23
بررسی تغییرات نفوذپذیری لاینر رسی در تماس با شیرابه پسماند شهری
(مطالعة موردی: محل دفن زباله کهریزک)
FA
مهدی
جلیلی قاضیزاده
دانشجوی دکتری مهندسی محیط زیست، دانشکده محیط زیست دانشگاه تهران
mjalili2@ut.ac.ir
محمدعلی
عبدلی
0000-0002-0158-4891
استاد مهندسی عمران دانشکده محیط زیست دانشگاه تهران
mabdoli@ut.ac.ir
ادوین
صفری
استادیار برنامه ریزی دانشکده محیط زیست دانشگاه تهران
ensafari2@ut.ac.ir
استفاده از لاینرهای خاکی بهدلیل توانایی دسترسی به مصالح مناسب در محلهای دفن پسماند در بخش زیادی از ایران (بخصوص در منطقة کهریزک) و همچنین هزینة کمتر آنها نسبت به سایر لاینرها، در حال حاضر میتواند گزینة قابل قبولی باشد. مطالعات مختلف نشان میدهد که یکی از عوامل مهم در انتخاب لاینرهای خاکی، شرایط محلی و سازگاری لاینر با شیرابة تولید شده در محل مورد نظر است. رفتار هیدرولیکی لاینرهای خاکی که میتوان آن را در نفوذپذیری لاینر خلاصه کرد در اندرکنش با شیرابة پسماند شهری به ویژگیهای شیرابه و خاک مورد استفاده در لاینر وابسته است. این مسئله بویژه در مورد خاکهای دارای شوری بالا از اهمیت ویژهای برخوردار است. بر همین اساس تغییرات نفوذپذیری لاینر خاکی متراکمشده با استفاده از خاک مورد نظر برای احداث لاینر در توسعة محل دفن کهریزک در تماس با شیرابه در مقیاس آزمایشگاهی مورد بررسی قرار گرفته است. بدین منظور آزمایش نفوذپذیری بر مبنای روش هد افتان بر روی نمونههای خاکی که بهصورت درجا متراکم شده اند و با استفاده از شیرابه واقعی نمونهبرداری شده از محل فعلی دفن زباله کهریزک انجام شد. نتایج نشان میدهد که باوجود آنکه نفوذپذیری لاینر با گذشت زمان افزایش مختصری (حدود 3 برابر) نشان میدهد، مقدار آن همواره چند ده بار کمتر از نفوذپذیری لازم برای لاینرها (7-10*1 سانتیمتر بر ثانیه) است. بنابراین این لاینر خاکی از لحاظ کنترل نشت شیرابه، کارایی لازم را داشته و میتوان از خاک رس مورد آزمایش برای احداث لاینر خاکی متراکمشده بر اساس استانداردهای مربوط برای محل دفن کهریزک استفاده کرد.
شیرابه,کهریزک,لاینر رسی,محل دفن پسماند,نفوذسنج
https://jes.ut.ac.ir/article_21471.html
https://jes.ut.ac.ir/article_21471_6ecca1b6dbe9075fdadcef23f6e717e3.pdf
دانشگاه تهران
محیط شناسی
1025-8620
2345-6922
36
54
2010
08
23
برآوردی از ارزشهای غیراستفادهای تالاب انزلی با استفاده از
روش ارزشگذاری مشروط
FA
لعبت
زبردست
دانشجوی دکتری برنامه ریزی محیط زیست، دانشکدة محیط زیست، دانشگاه تهران
lzebardast@alumni.ut.ac.ir
وحید
ماجد
دانشجوی دکتری اقتصاد، دانشکدة اقتصاد، دانشگاه تهران
majed2@ut.ac.ir
غلامعلی
شرزهای
دانشیار دانشکدة اقتصاد، دانشگاه تهران
sharzeie2@ut.ac.ir
تالابها علاوه بر دارا بودن ارزشهای متعدد زیست بومی، از دیرباز دارای ارتباط تنگاتنگی با زندگی مردم بومی بوده و کالاها و خدمات بسیاری را در اختیار این جوامع گذاشتهاند. تالاب بینالمللی انزلی نیز از دیرباز چنین نقشی را برای نواحی اطراف خود داشته است اما متأسفانه علاوه بر مسائل و تخریبهای ناشی از فشار فزاینده جمعیت بر منابع محدود تالاب، اجرای طرحهای توسعه متفاوت در حوضه آبخیز آن، تأثیرات چشمگیر و مخربی را بر این اکوسیستم ارزشمند برجای گذاشته است. واضح است که در هنگام اجرای طرحهای توسعه، در کنار منافع بدست آمده از طرح مورد نظر، ارزشهای محیط زیستی حایز اهمیت مربوط به منابع طبیعی اغلب بهصورت برگشتناپذیری تخریب شده، و یا از میان میروند. بههمین دلیل، تبدیل ارزشهای مختلف تالاب به ارزشهای کمی و اقتصادی، میتواند کمکی برای تصمیمگیرندگان در مقایسه گزینههای مختلف و اتخاذ تصمیم صحیح باشد. با توجه به اینکه ارزشهای غیر استفادهای یک تالاب، معمولاً کمتر مورد توجه تصمیمگیران قرار میگیرد و در تصمیمگیریها دخالت داده میشود در این تحقیق برای تعیین ارزشهای غیراستفادهای تالاب انزلی از روش ارزشگذاری مشروط استفاده شده است. برای ارزشگذاری اقتصادی تالاب با استفاده از روشهای اقتصادسنجی و استفاده از نرمافزار Eviews به وسیله مدل لوجیت به برآورد حداکثر تمایل به پرداخت بر اساس قیمتهای پیشنهادی اقدام شده است. بر این اساس، حداکثر تمایل به پرداخت پاسخدهندگان برای یک دورة زمانی نامحدود که در زمان حال تنزیل شده است، سالانه برابر 92/8803 تومان برآورد شده است.
تالاب,تالاب بینالمللی انزلی,روش ارزشگذاری مشروط,نرم افزار Eviews
https://jes.ut.ac.ir/article_21472.html
https://jes.ut.ac.ir/article_21472_95a2a7f727c302e7945d8277d3306d7b.pdf
دانشگاه تهران
محیط شناسی
1025-8620
2345-6922
36
54
2010
08
23
برآورد ارزش تفرجگاهی تالاب انزلی با استفاده از
روش ارزیابی مشروط
FA
نیلوفر
محمودی
دانشجوی کارشناسی ارشد اقتصادکشاورزی، دانشگاه زابل
m_niloofar81@yahoo.com
سمیه
شیرزادی لسکوکلایه
دانشجوی کارشناسی ارشد اقتصادکشاورزی، دانشگاه زابل
shirzady24@gmail.com
محمود
صبوحی صابونی
استادیار گروه اقتصاد کشاورزی، دانشگاه زابل
msabouhi392@yahoo.com
بندر انزلی یکی از شهرستانهای استان گیلان است که به دلیل جاذبههای زیاد از مناطق تفریحی و گردشگری مهم است. بنابراین، مطالعة ارزش تفریحی آن میتواند در پیشبینی نیازها و رفع کمبودها و توسعة گردشگری در منطقه مؤثر باشد. هدف پژوهش حاضر، برآورد ارزش تفریحی تالاب انزلی، با استفاده از روش ارزشگذاری مشروط است. برای بررسی عوامل مؤثر بر میزان تمایل به پرداخت افراد، مدل لوجیت به روش حداکثر درست نمایی برآورد شد. دادههای مورد نیاز از طریق تکمیل پرسشنامه و مصاحبة حضوری با بازدیدکنندگان از تالاب انزلی جمعآوری شد. نتایج نشان داد که، ضرایب متغیرهای قیمت پیشنهادی، کیفیت زیست محیطی تالاب، درآمد و سن در سطح ? ? معنیدار بودند، اما سایر متغیرها در سطح ? ? اثر معنی داری بر تمایل افراد به پرداخت ندارند. متوسط تمایل به پرداخت افراد برای ارزش تفرجی تالاب انزلی حدود ????0 ریال و ارزش تفریحی سالانه آن برابر 1490000000 ریال برآورد شد. همچنین، ?? ? افراد دارای انگیزة قوی برای مشارکت در امور بهینه سازی تالاب هستند. متغیر کیفیت زیست محیطی (ارزش زیست محیطی تالاب) نیز به طور معنیداری بر قبول ورودیه اثر مثبت دارد. با توجه به اهمیتی که مردم برای بازدید از محیطهای جذاب قائلند و برای رسیدن به جامعهای سالم و تداوم پیشرفت و توسعه اقتصادی، شایسته است که برنامهریزان و مسئولان به بهبود کیفیت محیط زیست، کنترل و نظارت جهت نیل به توسعه پایدار مناظر طبیعی منطقه توجه بیشتر داشته و با گسترش امکانات مناسب برای خانوادهها و بهبود بهداشت در این گونه فضاها به منظور بالابردن رفاه جامعه کمک بیشتری کنند.
ارزش تفرجی,تالاب انزلی,روش ارزیابی مشروط.
https://jes.ut.ac.ir/article_21473.html
https://jes.ut.ac.ir/article_21473_53362aaec96caace0725caf248648b4e.pdf
دانشگاه تهران
محیط شناسی
1025-8620
2345-6922
36
54
2010
08
23
آثار محیط زیستی احداث تونل مشترک تأسیسات شهری
(مطالعة موردی: منطقة 22 تهران)
FA
مریم
رباطی
کارشناس ارشد محیط زیست، دانشکدة محیط زیست و انرژی،واحد علوم و تحقیقات تهران دانشگاه آزاد اسلامی
maryamrobati19842@gmail.com
فریده
عتابی
000-0002-8192-2976
استادیار دانشکدة محیط زیست و انرژی،واحد علوم و تحقیقات تهران ،دانشگاه آزاد اسلامی
far-atabi@jamejam.net
در شهرهای امروزی شبکة گستردهای از تأسیسات مختلف نظیر آب، برق،گاز و لولههای جمعآوری فاضلاب وجود دارد. در اغلب اوقات محل و عمق کارگذاری تأسیسات بسیار ضعیف انجام شده و تعداد دفعات مورد نیاز برای انجام تعمیرات، یا اقدامات توسعهای که نیاز به آسفالت شکافی معابر دارد، افزایش یافته و باعث ایجاد مشکلات ترافیکی و تحمیل هزینههای سنگین بر شهر و شهروندان میشود. استفاده از تونل تأسیسات شهری از چند دهه قبل در اکثر کشورهای اروپایی و امریکایی آغاز شده است. در داخل کشور نیز از چند سال قبل اقداماتی صورت گرفته که از جمله میتوان به تونل تأسیسات شهری منطقة 22 که برای نخستین بار در کلان شهر تهران در حال اجراست، اشاره کرد. در این تحقیق به بررسی شرایط زیست محیطی منطقة 22 شهرداری تهران و انجام مطالعات میدانی در ارتباط با تونل در حال تأسیس پرداخته و با توجه به مطالعات انجام شده عمده آثار ساخت این تونل بر محیط فیزیکوشیمیایی (هوا و صوت )تحمیل میشود. اندازهگیری کیفی آلایندههای هوا و صدا در دو فاز ساختمانی و بهرهبرداری انجام شد؛ سپس با استفاده از ماتریس تلفیقی (لئوپلد-ساراتوگا) تأثیر عملیات احداث تونل بر مشخصههای محیطی بررسی شد. با توجه به نتایج حاصل، ساخت تونل تأسیسات شهری در بخش اجتماعی و اقتصادی دارای آثار مثبت شاخص همچون ایجاد شغل و درآمد، افزایش تسهیلات رفاهی، بهبود سیستم حمل ونقل شهری و... است و در بخش فیزیکوشیمیایی دارای برخی آثار منفی همچون ایجاد آلودگی صوتی، آلودگی خاک و هواست که با انجام مدیریت صحیح و اجرای اقدامات اصلاحی مناسب آثار منفی قابل کاهش هستند.
بررسی آثار زیست محیطی,برنامهریزی شهری,تونل مشترک تأسیسات شهری,زیرساختهای شهری,ماتریس تلفیقی (لئو پلد-ساراتوگا)
https://jes.ut.ac.ir/article_21474.html
https://jes.ut.ac.ir/article_21474_bfb08a4cc8bc3cc6318db0cead1e777c.pdf
دانشگاه تهران
محیط شناسی
1025-8620
2345-6922
36
54
2010
08
23
مدل ارزیابی عملکرد محیط زیستی سازمانها در نگهداری استاندارد
ISO 14001:2004 (مطالعة موردی: شهرداری منطقة 7 تهران)
FA
آزیتا
فراشی
دانشجوی دکتری محیط زیست دانشکده منابع طبیعی دانشگاه تهران
azita.farashie@gmail.com
مهدی
ذکریا پناهگشتی
دانشجوی کارشناسی ارشد کامپیوتر دانشگاه پیام نور
mzgashti@gmail.com
نعمتاله
خراسانی
استاد گروه محیط زیست و شیلات دانشکده منابع طبیعی دانشگاه تهران
khorasan2@ut.ac.ir
استاندارد ISO 14001 به عنوان عنصری مؤثر و فعال در سیستم مدیریت شهری، عملکرد محیط زیستی سازمانها را بهبود بخشیده، نظام مدیریت محیط زیستی را منسجم و استاندارد میسازد. با وجود فواید بسیاری که استقرار این نظام در سازمانها دارد نگهداری آن نیز از ارکان اساسی است که عملکرد محیط زیستی سازمان به آن وابسته است. در این مطالعه از ارزیابی چند معیاره به منظور طراحی مدل ارزیابی عملکرد محیط زیستی سازمانها برای نگهداری این استاندارد استفاده شد. در گام نخست با استفاده از مطالعة مقالات و پژوهشهای انجام شده در این زمینه و نیز مصاحبه با مشاوران و ممیزان استاندارد ISO 14001 در شرکتهای گواهیدهنده موانع و مشکلات مربوط به نگهداری این استاندارد شناسایی و براساس تجزیه و تحلیل این دادهها در نرمافزار Nvivo8بر پایه مراحل چرخه دمینگ از بین این موانع، 13معیار ارزیابی استخراج شد سپس با روش تجزیه و تحلیل سلسله مراتبی معیارهای حاصل وزندهی شدند و در گام بعدی برای ساخت مدل از روش ترکیب خطی وزنی (WLC) استفاده شد. مدل حاصل شده در شهرداری منطقة 7 تهران که بهمن 1387 موفق به اخذ گواهینامه استاندارد ISO 14001 شده بود اجرا شد و نتایج نشان داد که عملکرد این سازمان در نگهداری این نظام مدیریتی ضعیف بوده است. در این مطالعه پیشنهاد شد که به منظور بهبود عملکرد محیط زیستی سازمانها، نگهداری این استاندارد در سازمانها مورد تجدید نظر قرار گیرد.
ارزیابی,استانداردISO 14001,عملکرد محیط زیستی,نگهداری
https://jes.ut.ac.ir/article_21475.html
https://jes.ut.ac.ir/article_21475_ec18b0bc45f56b982dfa5fa4882e98d9.pdf
دانشگاه تهران
محیط شناسی
1025-8620
2345-6922
36
54
2010
08
23
ارزیابی معرف بودن شبکة مناطق حفاظت شده با تأکید بر تنوع زیستی گیاهی (مطالعة موردی: استان چهارمحال و بختیاری)
FA
علی
جعفری
دانشجوی دکتری برنامه ریزی محیط زیست، دانشکدة محیط زیست دانشگاه تهران
24971753
احمدرضا
یاوری
دانشیار گروه برنامه ریزی و مدیریت محیط زیست، دانشکدة محیط زیست دانشگاه تهران
ayavari2@ut.ac.ir
نبیالله
یارعلی
استادیار گروه علوم جنگل، دانشکدة کشاورزی و منابع طبیعی، دانشگاه شهرکرد
n_yarali3@yahoo.com
قدیر
ولیپور
کارشناس آمار و سیستمهای اطلاعات جغرافیایی، معاونت برنامهریزی راهبردی استانداری چهارمحال و بختیاری
ghadir_valipur491@yahoo.com
این مقاله به ارزیابی شبکة مناطق حفاظتشده استان چهارمحال و بختیاری از نظر معرفی انواع تیپها و گونههای گیاهی خاص آن استان به عنوان جانشین تنوع زیستی کل پرداخته است. مطابق روش "برنامهریزی سیستماتیک حفاظت" که در این تحقیق استفاده شده، در هر ارزیابی و برنامهریزی حفاظت تنوع زیستی، دو نوع هدف تعریف میشود: درصدی از سطح کل منطقة مورد مطالعه که میتواند به حفاظت اختصاص یابد و درصدی از هر عنصر تنوع زیستی، یا جانشین آن که مورد نظر حفاظت است. در این تحقیق هدف نوع دوم مد نظر بوده و بر اساس ارزشهای بومشناختی و تهدیدهای موجود برای هر تیپ گیاهی محاسبه شده است. همچنین یک بار حضور در مناطق حفاظت شده به عنوان هدف حفاظتی هر یک از گونههای گیاهی نادر تعیین شد. از 36 تیپ و 52 گونه نادر گیاهی موجود در استان،19 تیپ و 33 گونه به طور کلی در مناطق حفاظت شده موجود معرفی نشدهاند، 14 گونه فقط یک بار و 12 تیپ کمتر از حد اهداف تعیین شده در مناطق حفاظت شده، یا شکار ممنوع وجود دارند. مساحت کل مورد نیاز برای برآورده شدن اهداف تعیین شده برای تمام تیپهای گیاهی 61/15 درصد از استان است که تقریبا دو برابر سطح مناطق حفاظت شده موجود (43/7 درصد) و کمی بیش از سطح حفاظتی موجود با احتساب مناطق شکار ممنوع (76/14 درصد) است. برای بر آورده شدن اهداف تعیین شده برای تیپها و گونههای گیاهی به جای بخش وسیعی از مناطق شکار ممنوع موجود که کارایی کمی در حفاظت تنوع زیستی گیاهی دارند اختصاص 18/8 درصد از سطح استان ترجیحاً از بخش جنگلی به منظور پوشش دادن تیپهای گیاهی جنگلی و بخشهایی از کوه کلار و دره بازفت برای پوشش دادن گونههای گیاهی نادر پیشنهاد می شود.
استان چهارمحال و بختیاری,تنوع زیستی گیاهی,جانشین تنوع زیستی,کارایی شبکة مناطق حفاظت شده
https://jes.ut.ac.ir/article_21476.html
https://jes.ut.ac.ir/article_21476_a6a9c9e1621566d63c7e916f340a72c4.pdf
دانشگاه تهران
محیط شناسی
1025-8620
2345-6922
36
54
2010
08
23
اتخاذ رهیافت اطلاعات محور با کاربرد روش رگرسیون لجستیک
برای مدلسازی توسعة شهری گرگان
FA
حمیدرضا
کامیاب
کارشناسی ارشد مهندسی منابع طبیعی- محیط زیست دانشگاه تربیت مدرس تهران
kamyab_hamid2@yahoo.com
عبدالرسول
سلمان ماهینی
دانشیار گروه محیط زیست دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان
mahini@mailinatir.com
سید محسن
حسینی
0000-0002-2524-0284
دانشیار گروه جنگلداری دانشگاه تربیت مدرس تهران
hosseini@modares.ac.ir
مهدی
غلامعلیفرد
دانشجوی دورة دکتری آلودگی دریا دانشگاه تربیت مدرس تهران
gholamalifard_mehdi@gmail.com
به منـظور مدلسـازی توسعة شهری برای شـهر گـرگان طی دورة زمـانی1987- 2001 از روش مدلسازی رگرسیون لجستیک که از روشهای برآورد تجربی است استفاده شد. برای انجام این عمل از سه گروه متغیر مستقل شامل متغیرهای اجتماعی- اقتصادی، بیوفیزیکی و کاربری زمین استفاده شد. برای حذف متغیرهای همبسته، کوواریانس بین متغیرها مورد بررسی قرار گرفت و با توجه به نتایج تحلیل، متغیرهای فاصله از مناطق اداری، رفاهی و مناطق شهری به دلیل کوواریانس بیش از 9/0 از بین متغیرها حذف شد. برای بررسی صحت مدلسازی و ارزیابی متغیرها در مرحله حساسیتسنجی مدل به متغیرهای مستقل از روش ROC استـفاده شـد و میزان آن برای مدل با دادههای کامل 87/0 برآورد شد. با بـهرهگیری از تصویر احتمال حاصل از این مدل که احتمال تغییر کاربری به کاربری شهری را برای آینده نشان میدهد، الگوی رشد شهری منطقه مورد مطالعه برای سالهای 2010، 2020، 2030 و 2040 استخراج شد. برای استخراج این نقشهها، مناطق با بالاترین احتمال از تصاویر احتمال جدا شدند. براساس حساسیت سنجی مدل به حذف متغیرهای مستقل با استفاده از ROC و مقایسة آن با مدل کامل، میزان اثر 10 متغیر مختلف بر رشد شهری گرگان مشخص شد. در بین متغیرهای مورد استفاده، کاربریهای کشاورزی و مرتعی مؤثرترین دادهها برای رشد شهری گرگان در مقایسه با متغیرهای دیگر بودند که نشان از آن دارند کاربری های فعلی منطقه و بویژه تبدیل زمین های زراعی و مرتعی نقش مهمی در رشد شهری در گرگان داشته است.
رگرسیون لجستیک,گرگان,مدلسازی رشد شهری,همبستگی چندگانه
https://jes.ut.ac.ir/article_21477.html
https://jes.ut.ac.ir/article_21477_88d0e9d72f0914045721e39afa6b215a.pdf
دانشگاه تهران
محیط شناسی
1025-8620
2345-6922
36
54
2010
08
23
تعیین تناسب بهینة استفاده از انواع شیوههای حمل و نقل با هدف
کاهش جای پای اکولوژیک در شهر تهران
FA
شهرزاد
فریادی
استادیار گروه برنامه ریزی و مدیریت محیط زیست دانشگاه تهران
sfaryadi@ut.ac.ir
پریماه
صمد پور
کارشناس ارشد برنامه ریزی مدیریت و آموزش محیط زیست دانشگاه تهران
p_samadpoor@yahoo.com
ناکارامدی سیستم حمل و نقل در کلان شهرها از جمله تهران، علاوه بر ایجاد مسائل خاص ترافیکی، مسائل محیط زیستی مهمی همچون افزایش مصرف سوخت و در نتیجه از بین رفتن مقادیر زیادی از منابع تجدیدناپذیر طبیعی را بوجود میآورد. افزایش میزان مصرف سوخت در تهران به طور عمده ناشی از عدم وجود سیستم حمل و نقل منسجم و کارآمد است که این مسئله خود از مهمترین علتهای کاهش منابع محیط زیستی کشور است. هدف اصلی این تحقیق تعیین نحوة استفاده بهینه و مطلوب از انواع وسایل سیستم حمل و نقل درون شهری برای کاهش مصرف سوخت و در نتیجه کاهش تخریب و غارت محیط زیست است. برای نیل به این هدف مقدار مصرف سوخت انواع وسیله نقلیه به ازای هر مسافر و سپس مقدار زمین معادل که تأمینکننده میزان سوخت برای هر فرد است، با استفاده از روش جای پای اکولوژیکی محاسبه شد. نتایج بررسیهای صورت گرفته نشان میدهد که مترو با کسب 003/0 مترمربع زمین به ازای هر مسافر کمترین مقدار مصرف را، که معادل مقدار مصرف 1400 مسافر خودروی شخصی که بیشترین مقدار مصرف را دارا است به خود اختصاص داده است. به بیانی دیگر، بهترین توزیع مسافر آن است که به ازای هر یک مسافر مترو، 071/0 مسافر خوردور شخصی وجود داشته باشد. با در نظر گرفتن این تناسب و پیشبینی جمعیت در سال 1405 بهترین سناریو جهت به حداقل رساندن مصرف سوخت و کاهش منابع محیط زیستی برای انواع وسایل حمل و نقل مشخص شده است.
جای پای اکولوژیکی,جمعیت,حمل ونقل,سرانة مصرف,کیفیت محیط زیست
https://jes.ut.ac.ir/article_21478.html
https://jes.ut.ac.ir/article_21478_0cc1f73022da5be1562dc749aa1865af.pdf
دانشگاه تهران
محیط شناسی
1025-8620
2345-6922
36
54
2010
08
23
شناسایی نقش ساختارهای طبیعی در شکلگیری منظر فرهنگی سکونتگاه
باستانی تخت سلیمان با استفاده از فناوری نوین دورسنجی
FA
هما
ایرانی بهبهانی
دانشیاردانشکده محیط زیست دانشگاه تهران
gitibeh@ut.ac.ir
بهرنگ
بهرامی
دانشکده محیط زیست دانشگاه تهران
bbahramidgn2@yahoo.com
فیروزه
آقا ابراهیمی سامانی
دانشکده محیط زیست دانشگاه تهران
fsamanidgn2@yahoo.com
رویا
ساعتیان
کارشناس ارشد معماری، سازمان میراث فرهنگی
rsaatian@yahoo.com
با وجود مطالعات گستردهای که در زمینههای مختلف هنر، معماری، باستانشناسی و تاریخی منطقه تکاب افشار و محوطه باستانی تخت سلیمان تاکنون انجام شده است، در مورد ساختار های طبیعی تشکیل دهنده منظر منطقه و تاثیرگذاری این ساختارها و تعاملات بین آنها، اطلاعات اندکی موجود است. هدف از این مقاله معرفی و شناسایی نقش ساختارهای طبیعی در شکلگیری منظر فرهنگی تکاب افشار-تخت سلیمان با استفاده از پردازش و تفسیر دادههای ماهوارهای TM، ETM+ و Quick bird و مستندسازی بستر طبیعی و تاریخی منطقة تخت سلیمان تکاب آذربایجان غربی است. این روش از جدیدترین شیوههای مطالعه و تحلیل پهنههای تاریخی- طبیعی است. در این روش تفاوت در معیارهایی چون بافت، اندازه، زمینه رنگی، شکل و الگوی عناصر و بررسی همایندی این معیارها و تطبیق آنها با ویژگیهای ساختاری محیط و رویهماندازی و تکمیل اطلاعات در سیستم نرم افزاری GIS بر اساس الگوهای مناسب با منطقه مورد مطالعه و تطابق با مطالعات میدانی تخصصی در زمینههای مختلف، مورد تحلیل قرار گرفته و منجر به تأمین اطلاعات دقیق و گستردة محیط طبیعی و ساختارهای فیزیکی منظر ساز در منطقه میشود. با توجه به اهمیت مقوله نوین مرمت و حفاظت جامع محیطی مناظر فرهنگی، دستاوردهای این تحقیق راهگشای طرح حفاظت جامع و مرمت محیطی منطقه است. این روش هم اکنون در ارتباط با برخی از مناظر فرهنگی ثبتی در فهرست میراث جهانی در کشور ایران و در معدودی از کشورهای پیشرفته بهکار برده میشود.
تخت سلیمان,تکاب افشار,حفاظت جامع محیطی,دادههای ماهوارهای,منظر فرهنگی
https://jes.ut.ac.ir/article_21479.html
https://jes.ut.ac.ir/article_21479_de827ffc2c6e479c24ebc6a7326b7321.pdf