ORIGINAL_ARTICLE
ارزشگذاری تفرجگاهی تالاب بینالمللی چغاخور با استفاده از
روش هزینه سفر منطقهای
ارزشهای اقتصادی منابع زیستمحیطی شامل ارزشهای مصرفی و غیرمصرفی است و تالابها نیز با دارا بودن طیف گستردهای از کارکردها، دارای ارزشهای ذکرشده هستند. برای ارزشگذاری این کارکردها روشهای مختلفی مانند روش هزینة سفر، روش ارزشگذاری مشروط، روش هزینة جایگزین و روش هزینة فرصت وجود دارد. از میان این روشها، دو روش هزینة سفر و ارزشگذاری مشروط برای برآورد ارزشهای غیرمصرفی تالاب مناسب هستند. در این مطالعه جهت ارزشگذاری تفرجی تالاب بینالمللی چغاخور از روش هزینة سفر استفاده شد. نتایج نشان داد که متغیرهایی مانند سن، سطح سواد و مقدار درآمد ماهانة بازدیدکنندگان دارای تأثیر چشمگیری بر استفاده از تفرجگاهها داشتند. بررسی سطح درآمد ماهانة بازدیدکنندگان نشان داد که میان این متغیر و تعداد روزهای بازدید از تفرجگاه و نیز تمایل به پرداخت ورودیه، همبستگی بالایی وجود داشت. این نتایج بدست آمده چندان دور از انتظار نبود؛ چنانکه نتایج مشابهی برای پارکهای ایالات متحده بدست آمده است. نتایج همچنین نشان داد که سطح تحصیلات نیز نقش مهمی در جذب گردشگران تالاب چغاخور داشت؛ چنانکه بیشترین تعداد بازدیدکنندگان دارای تحصیلات دانشگاهی بودند. سطح سواد رابطة مستقیم با میزان درآمد دارد؛ چنانکه با افزایش سطح تحصیلات، فرصتهای فراغتی افراد نیز افزایش مییابد. بررسی مطالعات انجام شده در برخی از تفرجگاههای کشور نشان میدهد که این مناطق برای نوجوانان تا میانسالان از جاذبة بیشتری برخوردارند اما نتایج ما نشان داد که بیشترین تعداد بازدیدکنندگان (28 درصد) در محدودة سنی 34-30 سال قرار داشتند. ارزش تفرجی روزانة بالای تالاب که در تابستان 1387 محاسبه شد، با تحقیق مشابه برای تالاب انزلی که در سال 1385 انجام گرفته است، قابل مقایسه است این ارزش برای دو تالاب فوق به ترتیب حدود 44 و 12 میلیون تومان برآورد شد. حتی با احتساب نرخ تورم در فاصلة زمانی این دو تحقیق، نتایج نشان دهندة لزوم توجه بیشتر و تدوین طرح جامع توسعة گردشگری تالاب چغاخور است.
https://jes.ut.ac.ir/article_21222_9a97649a9b9d46b75c2820564c47b3ee.pdf
2009-10-23
ارزشگذاری اقتصادی
ارزشگذاری تفرجگاهی
تالاب چغاخور
تفرج
روش هزینة سفر منطقهای
داوود
مافی غلامی
davoody38172@yahoo.com
1
دانشگاه شهرکرد
AUTHOR
نبیالله
یارعلی
yarali@mailinator.com
2
دانشگاه شهرکرد
AUTHOR
ORIGINAL_ARTICLE
آماربرداری از جنگلهای شهری با استفاده از عکسهای هوایی
مطالعة موردی: منطقة شش تهران
با توجه به کارکردهای بسیار زیاد فضای سبز شهری، ضرورت مدیریت این منابع روزبهروز بیشتر احساس میشود. به منظور مدیریت صحیح در وهلة اول آماربرداری از آن منبع مطرح است. متأسفانه تاکنون در ایران الگوی مطالعاتی جامعی برای مطالعة وضعیت فضای سبز شهری وجود ندارد. در این مطالعه با استفاده از تفسیر عکسهای هوایی به صورت رقومی، فضای سبز شهری طبقهبندی شد. پس از بررسیهای صورت گرفته مشخص شد که طبقهبندی بر روی ارتوفتوموزاییکهای رقومی سهولت و دقت بالاتری نسبت به تفسیر دستی دارد. روش کار بدین صورت بود که در مرحلة اول عکسهای هوایی 1:8000 و 1:10000 سال 1381 منطقة شش تهران به تعداد 23 قطعه با استفاده از نرم افزار PCI Geomatica ارتو و سپس موزاییکی از عکسهای ارتو شده تهیه شد. در مرحلة بعد طبقهبندی در 5 کلاسه بر روی ارتوفتوموزاییک رقومی صورت گرفته و نقشة حاصل از این طبقهبندی با استفاده از نرم افزار Arc Gis تهیه شد. همچنین مساحت و طول طبقات محاسبه شد. این طبقات عبارت بودند از: پارک شهری در مقیاس فرامنطقهای و منطقهای، پارک شهری در مقیاس محلهای، مجتمعهای درختی، درختان خطی و درختان پراکنده. به منظور محاسبة تاج پوشش از شبکه نقطهچین با فواصل 1 میلیمتری(به صورت لایه رقومی) استفاده شد و برای برقراری ارتباط بین این مؤلفه(تاج پوشش) روی عکس و زمین آماربرداری در دو طرح جداگانه، نمونهبرداری با قطعات نمونه دارای مساحت ثابت(7 آر) و ترانسکتهای 5 درختی انجام شد. این آماربرداری در پارکهای ساعی و لاله به صورت قطعات نمونه و خیابانهای ولیعصر و بلوار کشاورز جمعاً به طول 9500 متر به صورت ترانسکتهای 5 درختی صورت گرفت. پس از انجام آزمونهای آماری مشخص شد که اختلاف معنیداری بین تاج پوشش عکس و زمین وجود ندارد و میتوان با استفاده از روش محاسبه تاج پوشش در روی عکس به تاج پوشش زمینی دست یافت.
https://jes.ut.ac.ir/article_21223_131cb50d2941daa5cdbcb57b654e7a11.pdf
2009-10-23
آماربرداری
ارتوفتوموزاییک
جنگل شهری
طبقه بندی
عکسهای هوایی
زهرا
اندرز
z_andarz@yahoo.com
1
دانشکدة منابع طبیعی دانشگاه مازندران
AUTHOR
اصغر
فلاح
allaha2007@yahoo.com
2
دانشکدة منابع طبیعی دانشگاه مازندران
AUTHOR
جعفر
اولادی
oladi123@yahoo.com
3
دانشکدة منابع طبیعی دانشگاه مازندران
AUTHOR
ساسان
بابایی
babaii@mailinatir.com
4
دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات تهران
AUTHOR
ORIGINAL_ARTICLE
آثار قلیاییت و ماده آلی بر دنیتریفیکاسیون اتوتروفیک مصرفکننده گوگرد
دنیتریفیکاسیون اتوتروفیک مصرفکننده گوگرد تحت شرایط مختلف فاضلاب مصنوعی از نظر قلیاییت و ماده آلی، در بیورآکتور با بستر ثابت و جریان رو به بالا درمقیاس آزمایشگاهی مورد ارزشیابی قرار گرفت. قطر دانههای گوگرد 6/5-8/2 میلیمتر و تخلخل بستر 40% بود. برای کشت و تکثیردنیتریفایرها از لجن تصفیهخانة فاضلاب شهرک قدس استفاده شد. در ابتدا با تغییر غلظت نیترات ورودی، نسبتهای استویکیومتری سولفات تولید شده و قلیاییت مصرف شده به ازای نیتروژن نیترات حذف شدة به ترتیب برابر با 05/7 و 92/2 میلیگرم بر میلیگرم به دست آمد. تحت شرایط قلیاییت کافی، نیترات با غلظت ورودی650 میلیگرم در لیتر برحسب نیتروژن و بار حجمی 792/0کیلوگرم نیتروژن نیترات درمتر مکعب در روز، بهطورکامل حذف شد. با کاهش قلیاییت ورودی به مقادیری کمتر از نیاز استویکیومتری آن در دنیتریفیکاسیون اتوتروفیک، کارآیی حذف نیترات رو به کاهش گذاشت تا در قلیاییت 810 میلی گرم در لیتر برحسب کربنات کلسیم، به 2/60% رسید. دراین وضعیت ماده آلی متانول از غلظت 248 تا 743 میلیگرم در لیتر معادل 20 الی 60 در صد نیاز استویکیومتری آن در فرایند دنیتریفیکاسیون هتروتروفیک، به خوراک ورودی اضافه شد. با افزودن متانول، نسبتهای استویکیومتری فوق روند نزولی پیدا کرد و در نهایت به ترتیب به حدود 66/2 و صفر رسید. همزمان با کاهش سولفات تولید شده و قلیاییت مصرف شده، کارآئی حذف نیترات و متانول ورودی تقریبأ به 100% رسید و pH و کدورت خروجی افزایش یافت. مجموعة این تغییرات بروقوع همزمان دنیتریفیکاسیون هتروتروفیک و اتوتروفیک مصرف کننده گوگرد صحه گذاشت و نشان داد که افزودن مقادیر کنترل شده ماده آلی به فاضلابهای با قلیاییت کم، میتواند ضمن تأمین قلیاییت، عملکرد دنیتریفیکاسیون اتوتروفیک مصرفکنندة گوگرد را بهبود بخشد.
https://jes.ut.ac.ir/article_21224_9fea8f800768c2d8929a68329af4b73a.pdf
2009-10-23
دنیتریفیکاسیون اتوتروفیک مصرف کننده گوگرد
قلیاییت
مادة آلی
نیترات
هتروتروفیک
بهنوش
امین زاده
aminzadeh37@gmail.com
1
دانشکده محیط زیست دانشگاه تهران
AUTHOR
علی
ترابیان
atorabi@ut.ac.ir
2
دانشکده محیط زیست دانشگاه تهران
AUTHOR
علی اکبر
عظیمی
34163193
3
دانشکده محیط زیست دانشگاه تهران
AUTHOR
غلامرضا
نبی بیدهندی
ghhendi@ut.ac.ir
4
دانشکده محیط زیست دانشگاه تهران
AUTHOR
ناصر
مهردادی
mehrdadi1@yahoo.com
5
دانشکده محیط زیست دانشگاه تهران
AUTHOR
سید میثم
فدائی
fadaee@mailinatir.com
6
دانشکده محیط زیست دانشگاه تهران
AUTHOR
ORIGINAL_ARTICLE
نقش اقتصاد سیاسی در ساختار فضایی تهران و پیرامون
نواحی کلانشهرها تبلور سازمان فضایی با پیوندهای طبیعی، اجتماعی، اقتصادی و کالبدی در بستر محیط جغرافیایی نسبت به یکدیگر و محیط طبیعی و فعالیت اجتماعی، اقتصادی در چارچوب روابط متقابل انسان و محیط در درون نظام اجتماعی- اقتصادی مسلط زمان شکل یافتهاند. افزایش تعداد کلانشهرها، نمودی از تمرکز فوقالعاده جمعیت در فضاهای معین در کشورهای در حال توسعه است که عموماً به رقابتهای نابرابر اقتصادی در فضا نسبت داده شده است. به عبارتی وجود فضاهای تجهیز شده در نقاطی معدود و بهطور عمده در مرکز این کشورها، گرایش به تمرکز سرمایه، فعالیت و جمعیت را در قطبهای معینی تشدید کرده است. بنابراین ساخت وکارکرد نظام اقتصادی- اجتماعی در نظامهای مختلف سیاسی حاکم در جهان بازتاب فضایی متفاوتی را بروز میدهد. از این رو برای ریشهیابی تحولات ساختار فضایی کلان شهرها و پیرامون آنها به تحلیل ساخت و کارکرد نظامهای اقتصادی- اجتماعی حاکم بر آنها پرداخته شده است. به این ترتیب تحولات ساختار فضایی تهران وپیرامون نیز از این قاعده مستثنی نبوده و برای تبیین آن به تحلیل نقش اقتصاد سیاسی در دورههای زمانی مختلف پرداخته شده است. در اقتصاد رانتی مفهوم «رانت»، به درآمدهایی اطلاق میشود که از خارج به داخل کشور جریان مییابند، بدون آنکه برای آنها هیچگونه سرمایهگذاری اجتماعی، و یا فعالیت کارایی، متقابلاً صورت گرفته باشد. در این میان معیار دولت رانتی، کسب درآمد بیش از 42 درصد ناشی از رانت که غالباً منشأ خارجی دارد، دانسته میشود و از آنجا که در ایران همواره درآمدهای دولت ناشی از صادرات نفت بیش از این میزان بوده است. بنابراین میتوان ماهیت دولت و اقتصاد ایران را از سنخ نفتی دانسته که بر اثر این رانت، ساختار کلانشهر تهران و پیرامون نیز دچار دگرگونی شده است و این موضوع، بویژه از دهة 1350 تا کنون تأثیرگذارتر بوده است.
https://jes.ut.ac.ir/article_21225_ece3ec17e86b97ddd128a6c99c6a6cd2.pdf
2009-10-23
اقتصاد سیاسی
ساختار فضایی
ساخت وکارکرد
کلانشهر وپیرامون
حبیب اله
مهدوی وفا
mahdavi_habib2@yahoo.com
1
- دکتری جغرافیای دانشکدة علوم زمین دانشگاه شهید بهشتی
AUTHOR
محمد تقی
رضویان
razavian@mailinatir.com
2
دکتری جغرافیای دانشکدة علوم زمین دانشگاه شهید بهشتی
AUTHOR
مصطفی
مؤمنی
momeni@mailinatir.com
3
دکتری جغرافیای دانشکدة علوم زمین دانشگاه شهید بهشتی
AUTHOR
ORIGINAL_ARTICLE
جای پای بوم شناختی(ای-اف) به عنوان شاخص سنجش
پایداری اجتماعات
با انتشار گزارش برانتلند، موضوع توسعة پایدار وارد مباحث دولتها و تجارتجهانی شد و تلاشهای زیادی برای ارائه تعریفی دقیق از مفهوم پایداری انجام گرفت. برای قابل اندازهگیری شدن این مفهوم و عملیاتیشدن ایدة شهر پایدار، روش کمی جدیدی موردنیاز بود، بنابراین روشی به نام «جای پای بوم شناختی» (ای-اف) ارائه شد. روش (ای-اف) توسط پروفسور ویلیام ریز و دکتر ماتیس واکرناگل در اوائل دهة 1990 ارائه شد. این روش، شاخص توسعة منابع استکه تقاضای منابع انسانی را به مقدار زمینی که برای تولید منابع، تفکیک CO2 ، و یا دفع مواد زاید لازم است، تبدیل میکند. در این زمینه، ریز و واکرناگل پایداری را به زبان ساده به منزلة زندگی مسالمتآمیز و در حد ظرفیت طبیعت تعریف کردهاند. (ای-اف) اصول?، به عنوان روشی ساده و مناسب برای مقایسة پایداری استفاده از منابع در بین جمعیتهای متفاوت، شناخته میشود. این روش هم اکنون به صورت گستردهای به عنوان شاخص توسعة پایدار استفاده میشود. (ای-اف) مصرف منابع را با مساحت زمین مورد نیاز برای به پایدار رساندن آن معادلسازی میکند و این امکان را فراهم میکند که با یک میانگینگیری، بتوان سرانة (ای-اف) منطقه، یا کشور را با میانگین جهانی مقایسه کرد. سرانجام مصرف این جمعیتها به سطحی از کرة زمین قابل تبدیل است. این سطح، سپس با مقدار دقیق مساحت منطقهای که جمعیت در آن ساکن هستند، مقایسه میشود، و درجة ناپایداری براساس تفاوت بین مساحت زمین موجود و زمین مورد نیاز (بر مبنای توان اکولوژیک) قابل محاسبه است. به عبارت ساده، جمعیت ناپایدار به جمعیتهایی گفته میشود که مقدار(ای-اف) آنها از مقدار زمین در اختیارشان بیشتر است. همچنین نشان داده شده است که (ای-اف) میتواند برای طراحی و برنامهریزی خطومشیهای آینده نیز مورد استفاده قرار گیرد. بهطوریکه (ای-اف) محاسبه شده براساس این روش، تبدیل به ابزارهای آموزشی و برنامهریزی مهمی شدهاند که ناپایداری مصرف جهانی را بخوبی نشان میدهند.
https://jes.ut.ac.ir/article_21226_5dda1b148a846579b0ad2084b42bf31a.pdf
2009-10-23
توسعة پایدار
جای پای بومشناختی
روش(ای-اف)
مساحت سرزمینی
معادلسازی
محمدحسین
سرایی
msaraei@yazduni.ac.ir
1
استادیار جغرافیا و برنامهریزی شهری دانشکدة جغرافیا، دانشگاه یزد
AUTHOR
عبدالحمید
زارعی فرشاد
zaree@mailinatir.com
2
کارشناسی ارشد جغرافیا و برنامهریزی شهری دانشکدة جغرافیا، دانشگاه یزد
AUTHOR
ORIGINAL_ARTICLE
استفاده از فرایند تحلیل سلسلهمراتبی برای یافتن مکان بهینة
دفن زباله (مطالعة موردی: شهر بناب)
فرایند تحلیل سلسلهمراتبی(ای-اچ-پی) یکی از گستردهترین ابزارهای تصمیمگیری چندمعیاره است. در فرایند مکانیابی (تعیین مکان بهینه) با استفاده از روش(ای-اچ-پی) که در نرمافزار Expert choice عملی میشود، بعد از تعیین سطوح سلسله مراتبی شامل هدف، معیارها، زیرمعیارها و گزینهها (مکانهای مورد نظر)، مقایسة زوجی بین مجموعهها برای وزندهی انجام میشود. در عین وزندهی به مجموعهها تجزیه و تحلیل سازگاری قضاوتها صورت میگیرد که باید کمتر از 1/0 باشد. پس از وزندهی تمامی معیارها و زیرمعیارها و گزینهها، مقایسة کلی گزینهها نسبت به هدف انجام و نتیجة مقایسه به صورت نموداری ظاهر میشود. برای انجام این پژوهش شهرستان بناب در جنوب استان آذربایجانشرقی در نظر گرفته شد. در این شهرستان سرانة تولید زبالههای خانگی و شهری به 820 گرم (نفر/روز) میرسد. محل کنونی دفع زبالههای این شهر، قرهقشون واقع در جنوب این شهرستان است که از سال 1380 مورد استفاده بوده است. مطالعة کنونی با هدف مکانیابی زیستمحیطی محل دفن زبالههای شهری با استفاده از روش(ای-اچ-پی) و تکنیکهای سیستم اطلاعات جغرافیایی و بهرهگیری از نرمافزار Expert choice انجامگرفته است. معیارها و زیرمعیارهایی از قبیل ژئومرفولوژی، زیستمحیطی، هیدرواقلیم، کاربری اراضی، و وضعیت اقتصادی مورد ملاحظه قرار گرفتهاند. از بین 9 مکان مجاز دفن در منطقة مورد مطالعه، مکان شمارة 4 به عنوان بهترین مکان دفن انتخاب شد و سایر گزینهها با توجه به وزن مورد نظر در اولویتهای بعدی قرار گرفتند. پژوهش حاضر بر روی منطقة بناب واقع در جنوب استان آذربایجانشرقی صورت گرفته است.
https://jes.ut.ac.ir/article_21227_2e168054d847b830a771a01d9fb829b1.pdf
2009-10-23
بناب
فرایند تحلیل سلسلهمراتبی
گزینه
مکانیابی
وزندهی
علیمحمد
خورشیددوست
khorshid2@tabrizu.ac.ir
1
دانشیار دانشکدة ادبیات و علوم اجتماعی دانشگاه تبریز
AUTHOR
زهرا
عادلی
adeli@mailinatir.com
2
دانشجوی کارشناسی ارشد رشتة جغرافیایی طبیعی دانشگاه تبریز
AUTHOR
ORIGINAL_ARTICLE
ارزیابی توان اکولوژیک جنگلهای حوضههای آبخیز دوهزار و
سه هزار شمال ایران با استفاده از سیستم اطلاعات جغرافیایی
اکوسیستمهای جنگلی که طی زمانهای متمادی به صورت فعلی درآمدهاند نقش مؤثری در حفظ تعادل و برقراری موازنه طبیعت دارند و بهرهگیری از این منابع باید با مطالعة دقیق خصوصیات رویشگاه و تعیین توان اکولوژیک آنها صورت پذیرد. ارزیابی سرزمین در واقع شامل پیشبینی یا سنجش کیفیت سرزمین برای کاربری خاص از نظر تولید، آسیبپذیری و نیازمندیهای مدیریت است که این سنجش با مقایسه ویژگیهای اکولوژیکی و مدلهای اکولوژیکی ساخته شده برای کاربری مورد نظر انجام میپذیرد. در این تحقیق، پس از مطالعه، شناسایی و نقشهسازی عوامل اکولوژیکی اعم از عوامل فیزیکی (شامل فیزیوگرافی و توپوگرافی؛ ارتفاع، شیب، خاک، سنگ مادر، بارندگی، دما و...) و عوامل زیستی (شامل تراکم پوشش گیاهی، رویش سالانه، ارزش گونههای گیاهی و...) که در کاربری جنگلداری مؤثرند در حوضههای آبخیز 33 و 34 (دو هزار و سه هزار)، به کمک سامانه، اطلاعات جغرافیایی انجام شد. سپس به کمک مدل اکولوژیک جنگلداری مبتنی بر روش تجزیه و تحلیل سیستمی، توان اکولوژیک حوضههای مذکور بر اساس منطق بولین مشخص شد. برای این کار، در هر یک از طبقات هفتگانه مدل فوق، شرایط و ویژگیهای مناسب در حوضهها با کد 1 و بقیه با کد صفر مشخص شدند. سپس با ضرب لایهها، ارزیابی توان جنگلداری برای هر هفت طبقه مناطق مناسب برای هر طبقه جنگلداری مشخص شد و نتایج حاکی از وجود پنج طبقة اوّل و عدم وجود طبقات 6 و 7 مدلهای جنگلداری ایران در حوضه مورد مطالعهاند که از پنج طبقه اول، سهم طبقه 3 از همه بیشتر است.
https://jes.ut.ac.ir/article_21228_da218548e916b76b01ca3aca733898b4.pdf
2009-10-23
ارزیابی توان اکولوژیک
توان رویشگاه
سامانة اطلاعات جغرافیایی
کاربری جنگلداری
منطق بولین
محمد جواد
امیری
mj_amiri2@yahoo.com
1
دانشجوی دکترای جنگلداری دانشگاه تربیت مدرس نور
AUTHOR
سید غلامعلی
جلالی
27331932
2
دانشیار گروه جنگلداری دانشکدة منابع طبیعی دانشگاه تربیت مدرس نور
AUTHOR
عبدالرسول
سلمان ماهینی
mahini@mailinatir.com
3
استادیار دانشکدة محیط زیست دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان
AUTHOR
سید محسن
حسینی
hosseini@modares.ac.ir
4
دانشیار گروه جنگلداری دانشکدة منابع طبیعی دانشگاه تربیت مدرس نور
AUTHOR
فرود
آذری دهکردی
azari@mailinatir.com
5
استادیار گروه برنامهریزی و مدیریت دانشکدة محیط زیست دانشگاه تهران
AUTHOR
ORIGINAL_ARTICLE
نقش سازهای مخازن نفت در جلوگیری از انتشار آلودگیهای هیدروکربوری
در تحقیق حاضر روشهای متداول محاسبة انتشار از مخازن مورد نقد و بررسی قرار گرفته است. بهدنبال آن با استفاده از نرمافزار Tank- 4 نسبت به محاسبة مواد نفتی از انبارهای شمالغرب تهران اقدام شد. کلیه مشخصههای تأثیرگذار بر تبخیر مواد نفتی همراه با شرایط مخازن انبارهای شمالغرب وارد نرمافزار شد. از نظر اقتصادی میزان تلفات پیشگفته با قیمتهای داخلی و بینالمللی به ترتیب برای نفت گاز، بنزین و نفت سفید معادل، 7/1، 45 و 4/0 میلیون ریال و 43، 174 و 10 میلیون ریال است. با اقدامات ساده بهینهسازی نظیر تغییر رنگ، شرایط داخلی پوسته و نوع درزگیرهای اولیه و ثانویه میزان تبخیر نفت گاز، بنزین و نفت سفید از 44 تن در سال به 4/16 تن در سال کاهش خواهد یافت. بنابراین سرجمع تلفات معادل 47 و 227 میلیون ریال بر اساس قیمتهای داخلی و جهانی خواهد بود که پس از انجام اقدامات بهینهسازی به ترتیب به 14 و 84 میلیون ریال کاهش خواهد یافت. با استفاده از نتایج بهدست آمده از انبار شمالغرب تهران به صورت تقریبی میزان تلفات سالانه ازکلیه مخازن کشور برای سه ماده سابقالذکر بر اساس قیمت جهانی 9100 میلیون ریال بهدست آمده است که این مقدار پس از انجام اقدامات بهینهسازی به 3500 میلیون ریال کاهش خواهد یافت. با توجه به اینکه میزان تلفات مواد نفتی در گنبدهای نمکی کمتر از مخازن انسانساخت است، بنابراین پیشنهاد میشود که در مکانهایی از کشور که وجود گنبدهای نمکی محرز است از آنها برای ذخیرهسازی استفاده شود. با توجه به خروجی نرمافزار و یافتههای این تحقیق سعی میشود که در مخازن با سقف ثابت از سقف مخروطی استفاده شود و در مخازن با سقف شناور علاوه بر درزگیر اولیه از درزگیر ثانویه نیز استفاده شود و سطح داخلی مخازن دارای خوردگی کم باشد و در کلیه مخازن از رنگ سفید برای پوسته و سقف بهکار رود.
https://jes.ut.ac.ir/article_21229_3947e67bb6f9824034c488a50c23fde2.pdf
2009-10-23
آلودگی هوا
تبخیر
مخزن
نرمافزارTank- 4
هیدروکربور
عبدالرضا
کرباسی
arkarbassi738@yahoo.com
1
مهندسی محیط زیست دانشکدة محیط زیست دانشگاه تهران
AUTHOR
غلامرضا
نبی بیدهندی
ghhendi@ut.ac.ir
2
دانشیار مهندسی محیط زیست دانشکدة محیط زیست دانشگاه تهران
AUTHOR
فرامرز
معطر
moattar@mailinator.com
3
- استاد دانشگاه آزاد اسلامی، واحد علوم و تحقیقات تهران
AUTHOR
المیرا
مهین عبدالهزاده
elmira_abdollahzadeh@yahoo.com
4
کارشناس ارشد عمران- محیط زیست دانشکدة محیطزیست دانشگاه تهران
AUTHOR
ORIGINAL_ARTICLE
ارزیابی آلودگی صدا در شهر خرمآباد به منظور ارائة راهکارهای اجرایی
جهت کنترل و کاهش آن
در این مطالعه 38 ایستگاه به منظور بررسی و اندازهگیری میزان تراز صدا در شبانه روز در منطقة مورد مطالعه انتخاب شد و نمونهبرداریها در اواسط بهار و تابستان 1386و در هر فصل، یک هفته صورت پذیرفت. اندازه گیریها به صورت روزانه (7صبح الی 10 شب) و شبانه (10شب الی 7 صبح) بودند. مشخصههای اندازهگیری شده صدا در ایستگاههای نمونهبرداری Leq,Lmax,Lmin وSpl بودند، سپس با استفاده از فرمول Ldn TNI, LN ,(L1, L10, L50, L90), نیز محاسبه شد. میانگین تراز معادل صوت بهدست آمده از ایستگاههای نمونهبرداری با مقادیراستاندارد صدای ایران مقایسه شدند، که در تمامی ایستگاهها این مقادیر بیش از حدود استاندارد ایران بود. مشخصههای صدای اندازهگیری شده در بهار و تابستان و همچنین در هر فصل به صورت جداگانه در روز و شب، همچنین ایستگاههای نمونهبرداری به تفکیک سه منطقه شهرداری از لحاظ مشخصههای مذکور تجزیه و تحلیل آماری شدند. از نتایج مهم این تحقیق، تهیة نقشههای همترازی صدا برای مشخصههای بالا در هر دو فصل است که مناطق بحرانی از لحاظ آلودگی صدا در نقشههای مذکور مشخص شد. علاوه بر این 500 پرسشنامه بین افراد توزیع شد، نتایج آنالیز آماری پرسشنامههای
صدا مشخص کرد، بین متغیر گروه مردان و بروز عصبانیت و بین متغیر گروه زنان و متغیر بروز سردرد ناشی از سر و صدای ناشی از ترافیک در هر دو فصل رابطة معنیداری وجود دارد، ولی بین گروههای مختلف سنی و از خواب پریدن، شاخصهای نارضایتی، یا آزردگی مانند وجود تمرکز حواس، تداخل گفتوگو، بروز عصبانیت، بروز سردرد و بروز هیجان ارتباط معنیداری مشاهده نشد. در پایان با توجه به نتایج حاصل از اندازهگیری و مقایسة آن با مقادیر استاندارد، نتایج حاصل از پرسشنامههای سلامت و روشهایی که در سایر کشورها استفاده شده، راهکارهای مناسب ارائه شد. از جمله این راهکارها پیشنهاد تعریض بعضی خیابانها بود که با نظر کارشناسان و بررسی موارد اصولی صورت گرفت
https://jes.ut.ac.ir/article_21230_60adcbff5e3f67554dced4f7ee35fd5e.pdf
2009-10-23
آلودگی صوتی
پرسشنامههای صدا
خرم آباد
راهکار
نقشههای همترازی صدا
مریم
کیانی صدر
mkianysadr2@gmail.com
1
کارشناس ارشد آلودگی محیط زیست واحد علوم و تحقیقات دانشگاه آزاد اسلامی اهواز
AUTHOR
پروین
نصیری
nassiri@sina.tums.ac.ir
2
استاد دانشکدة بهداشت دانشگاه علوم پزشکی تهران
AUTHOR
محمد صادق
سخاوتجو
sekhavatjo@mailinatir.com
3
استادیار گروه مهندسی محیط زیست واحد علوم و تحقیقات دانشگاه آزاد اسلامی اهواز
AUTHOR
مجید
عباسپور
abbpor@sharif.ir
4
دانشیار گروه مکانیک دانشگاه صنعتی شریف تهران
AUTHOR
ORIGINAL_ARTICLE
بررسی منشاء فلزات سنگین حوضچههای نگهداری سیلاب
درمناطق صنعتی و تأثیرخوردگی جوّی
وجود رطوبت و آلودگی هوا, باعث تشدید خوردگی سطوح فلزی و پوششهای غیرفلزی در مناطق صنعتی میشود و شسته شدن این سطوح با ریزش باران باعث انتقال آلایندههای مختلف در محیطهای آبی و خاک اطراف این مجتمعها میشود. بررسی کیفیت سیلاب در منطقه صنعتی پارس جنوبی مبین وجود آلودگی به فلزات سنگین در خروجی حوضچههای نگهداری سیلاب پالایشگاهها و پتروشیمیهای منطقه است. در این مقاله تعیین خوردگی جوی در صنایع گاز و پتروشیمی منطقة ویژه اقتصادی انرژی پارس، به هدف بررسی منابع آلاینده فلزی است. با توجه به موقعیت صنایع، توپوگرافی منطقه و جهت بادهای غالب، مکان ایستگاههای اندازهگیری مشخص و مهمترین مشخصة هواشناسی، یعنی رطوبت نسبی و آلودگیهای هوا از جمله دیاکسیدگوگرد، نرخ سولفاتاسیون هوا و نرخ رسوب کلراید در چهار ایستگاه مورد سنجش و ارزیابی قرارگرفت. بر اساس نتایج حاصل شده، برای فلزات روی، مس و آلومینیوم, خوردگی جوّی منطقه در 5/62 درصد مواقع سال متوسط، 3/33 درصد مواقع متوسط تا شدید و در 2/4 درصد مواقع شدید تا بسیار شدید بوده است؛ همچنین خوردگی جوّی در مورد کربن استیل در کل سال به طور متوسط در کلاس شدید قرار میگیرد. توصیه میشود, کنترل آلودگی هوا, حفاظت کاتدی و حفاظت از پوششهای فلزی با رنگهای مناسب بهعنوان اقدامی بهمنظور کاهش انتشار فلزات و آلودگیهای دیگر, در محیط انجام شود.
https://jes.ut.ac.ir/article_21231_958a6b9c41fd7bcdafc943f2d7928236.pdf
2009-10-23
خوردگی جوی
رسوب کلراید
سولفاتاسیون
فلزات سنگین
کیفیت سیلاب
محمد
پروین نیا
parvinnia2@gmail.com
1
استادیار، بخش مهندسی عمران و محیط زیست, دانشگاه یاسوج
AUTHOR
غلامرضا
رخشنده رو
rakhshan@shirazu.ac.ir
2
دانشیار بخش عمران و محیط زیست,دانشکده مهندسی دانشگاه شیراز
AUTHOR
ORIGINAL_ARTICLE
بررسی اقتصادی – زیست محیطی حذف SO2/SO3 از واحد اسید سولفوریک در صنعت پتروشیمی
در این تحقیق به منظور کنترل اکسیدهای گوگرد از دودکشهای واحد اسید سولفوریک، فرایند گوگردزدایی بهوسیلة اسکرابر آمونیاک به عنوان روش پیشنهادی اول (Plant A) و همچنین ترکیب اسکرابر خشک با ماده جاذب هیدروکسید کلسیم به عنوان روش پیشنهادی دوم (B Plant) انتخاب شد. سپس بررسی اقتصادی – زیست محیطی دو اسکرابر مذکور با توجه به نتایج شبیهسازی سیستمها صورت پذیرفت. با توجه به نتایج شبیهسازی سیستمها بهوسیلة نرم افزار HYSYS v3.1 به دلیل اینکه در هر دو واحد، حذف اکسیدهای گوگرد به یک میزان (در حدود 110 تن در روز) صورت میپذیرد، هزینههای خارجی ناشی از کاهش آلاینده SOX در هر دو واحد برابر و مشترک است، از این رو شاخصهای اقتصادی این دو واحد، با دو فرض (با در نظر گرفتن هزینههای خارجی و بدون در نظرگرفتن هزینههای خارجی) برآورد و با نرم افزار اقتصادی ? COMFAR محاسبه شد. با توجه به نتایج فرض اول، نرخ بازده داخلی در Plant A در حدود 46 درصد و در B Plant در حدود 18 درصد و همچنین دورة بازگشت سرمایه در Plant A ، حدود 3 سال و برای B Plant حدود 5 سال است. از نظر ارزش فعلی خالص هزینهها و درآمدها (NPV) که از جمله مهمترین معیارها در مقایسة اقتصادی گزینههاست، Plant A از ارزش فعلی خالص بالاتری برخوردار است که نشاندهندة گردش مناسب وجوه نقد در حالت استقرار Plant A است. همچنین با توجه به نتایج فرض دوم در صورت اجرای طرحها، سالانه در هر دو واحد درآمدی در حدود 541،286 میلیون ریال ناشی از کاهش هزینههای خارجی بهدستمیآید. بر این اساس در هر دو فرض به منظور گوگردزدایی از گازهای خروجی از دودکشهای واحد اسید سولفوریک مجتمع پتروشیمی مورد مطالعه Plant A نسبت به B Plant از توجیه اقتصادی مناسبتری برخوردار است.
https://jes.ut.ac.ir/article_21232_47eab912d3365577417a7d23de6ed455.pdf
2009-10-23
بررسی اقتصادی
حذف اکسیدهای گوگرد
زیست محیطی
صنعت پتروشیمی
واحد اسید سولفوریک
فریده
عتابی
far-atabi@jamejam.net
1
استادیار دانشکدة محیط زیست و انرژی، واحد علوم وتحقیقات دانشگاه آزاد اسلامی، تهران
AUTHOR
آبتین
عطایی
ataei@mailinatir.com
2
کارشناس ارشد مهندسی محیط زیست، دانشکدة محیط زیست و انرژی، واحد علوم وتحقیقات دانشگاه آزاد اسلامی، تهران
AUTHOR
شبنم
شفیع زاده
shabnamshafizadeh@yahoo.com
3
کارشناس ارشد مهندسی محیط زیست، دانشکدة محیط زیست و انرژی، واحد علوم وتحقیقات دانشگاه آزاد اسلامی، تهران
AUTHOR
ORIGINAL_ARTICLE
استفاده از پساب تصفیهشدة فاضلاب شهری در تهیه و نگهداری بتن
فاضلاب شهری بهطور معمول حدوداً 400 میلیگرم در لیتر مواد آلی دارد .بعد از آنکه فاضلاب وارد سیستم تصفیه میشود،غلظت مواد آلی آن تا 20 میلیگرم کاهش مییابد و این مقدار کمتر از آن است که بتواند اثر محسوسی روی مقاومت بتن بگذارد. جهت امکان سنجی استفاده از فاضلاب شهری بعد از تصفیه (بهعنوان آب اختلاط بتن) بلوکهای مکعبی بتن با ابعاد 15*15*15 سانتیمتر با پساب خروجی از واحدهای اولیه،ثانویه و تکمیلی، تهیه شده و مقاومت فشاری 7 و 28 روزه آنها با مقاومت فشاری بتن تهیه شده از آب آشامیدنی مقایسه میشود. مطابق استانداردهای آمریکا(ACI) وانگلستان(B.S) در صورتی که کاهش مقاومت بتن تهیهشده از پساب کمتر از 10 درصد مقاومت بتن تهیه شده از آب آشامیدنی باشد، پساب مورد استفاده برای اختلاط بتن قابل قبول است. بهمنظور بررسی تأثیر ناخالصیهای آب نگهداری، روی گیرش و کسب مقاومت بتن، تعدادی از بلوکهای بتنی به مدت 7 و 28 روز در پسابی نگهداری شدهاند که بهعنوان آب اختلاط مورد استفاده قرار گرفته است. پساب خروجی جهت سنجش کیفیت در آزمایشگاه تحت آنالیز قرار گرفته و ناخالصیهای آن با استانداردهای موجود در آییننامههای آمریکا، انگلستان مقایسه شدهاند. در تمام آزمایشها طرح اختلاط بتن یکسان است و تنها کیفیت آب اختلاط متغیر است. نتایج حاکی از آن است که در صورتی که تصفیه ثانویه بر روی فاضلاب شهری انجام شود و مواد آلی به حد مطلوب در آب اختلاط برسد کاهش مقاومت آن نسبت به مقاومت بتن تهیه شده از آب آشامیدنی کمتر از 10 درصد خواهد بود و روی مقاومت 7 روزه بتن ت?ثیر محسوستری نسبت به مقاومت 28 روزه بتن میگذارد. بنابراین با توجه به اختلاف نامحسوس مقاومت فشاری بتن 28 روزه با بتن تهیهشده از آب آشامیدنی نمیتوان انتظار داشت که مقاومتهای طولانی مدت بتن(3 ماه،6 ماه و یک سال) نیز اختلاف محسوسی با مقاومت بتن استاندارد داشته باشند.
https://jes.ut.ac.ir/article_21233_bab1927a68506c0872e15c0cea8df4e2.pdf
2009-10-23
آب اختلاط
بتن
پساب تصفیه شده
فاضلاب شهری
مقاومت فشاری
ناصر
مهردادی
mehrdadi1@yahoo.com
1
دانشیار گروه مهندسی عمران محیط زیست ،دانشکدة محیط زیست ،دانشگاه تهران
AUTHOR
افروز
اکبریان
akbarian@mailinatir.com
2
کارشناس ارشد مهندسی عمران محیط زیست، دانشکدة محیط زیست، دانشگاه تهران
AUTHOR
علی
حقاللهی
haghollahi@mailinatir.com
3
کارشناس ارشد مهندسی عمران محیط زیست، دانشکدة محیط زیست ،دانشگاه تهران
AUTHOR
ORIGINAL_ARTICLE
اثر مقادیر مختلف کربنات و سولفات کلسیم بر حرکت باکتری سودوموناس فلورسنس در ستونهای شنی غیراشباع
خاک با ویژگیهای فیزیکی و شیمیایی خود عامل مهمی در انتقال و پالایش باکتریها محسوب میشود. کربنات کلسیم و سولفات کلسیم دو کانی مهم خاک در مناطق خشک و نیمه خشک هستند که تأثیر آنها بر حرکت باکتریها در خاک مورد بررسی قرار نگرفته است. در این پژوهش اثر کربنات کلسیم با مقادیر صفر، 5، 10 و 20 درصد و سولفات کلسیم با مقادیر صفر، 5 و 10 درصد (در مخلوط با شن) بر حرکت باکتری سودوموناس فلورسنس در ستونهای شنی با شرایط رطوبتی غیراشباع بررسی شد. طرح مورد استفاده، فاکتوریل دو فاکتوره در قالب طرح کاملاً تصادفی با سه تکرار بود. مخلوطهای مذکور را در سیلندرهای پیرکس به طول و قطر به ترتیب 20 و 7 سانتیمتر ریخته و شرایط ماندگار جریان غیراشباع در آنها ایجاد شد. سپس سوسپانسیون با غلظت 10و6 باکتری سودوموناس فلورسنس در سانتیمتر مکعب به صورت تزریق پلهای روی ستونها اعمال شد. غلظت باکتری در سوسپانسیون خروجی تا حجم تجمعی خروجی 5 برابر حجم آب منفذی (PV) اندازهگیری شد. مقدار کربنات کلسیم و سولفات کلسیم بر میزان باکتری خروجی مؤثر بودند. بیشترین میزان خروجی باکتری مربوط به نمونة شاهد (شن) و کمترین میزان خروجی مربوط به سطح 20 درصد کربنات کلسیم بود. افزایش مقدار کربنات کلسیم سبب کاهش معنیدار میزان خروج باکتری از ستونهای شن شد. اثر کربنات کلسیم بر آلودگی زهآب ستونها در حجمهای آب خروجی PV25/0، PV5/0، PV1، PV5/2 و PV5 در سطح آماری 1 درصد معنیدار شد، ولی اثر تیمار سولفات کلسیم برای هیچ یک از حجمهای آب خروجی در سطح آماری 5 درصد معنیدار نشد. منحنیهای رخنه بخوبی نشاندهندة کاهش میزان خروج باکتری با افزایش مقدار سولفات کلسیم و بویژه کربنات کلسیم بود. نتایج این تحقیق حاکی از قدرت بالای کانیهای کربناته و سولفاته در پالایش باکتریهای بیماریزاست، بهطوریکه میتوانند موجب کاهش انتقال باکتری و آلودگی آبهای زیرزمینی شوند.
https://jes.ut.ac.ir/article_21234_76c5827927ad655baf055ac47e8d56e6.pdf
2009-10-23
حجم آب منفذی
سودوموناس فلورسنس
سولفات کلسیم
کربنات کلسیم
منحنی رخنه
کامبیز
رستمی
krostami_mh@yahoo.com
1
کارشناسی ارشد گروه خاکشناسی، دانشکدة کشاورزی، دانشگاه بوعلی سینا، همدان
AUTHOR
علی اکبر
محبوبی
mahboubi@mailinatir.com
2
استاد گروه خاکشناسی، دانشکدة کشاورزی، دانشگاه بوعلی سینا، همدان
AUTHOR
محمد رضا
مصدقی
mosaddeghi@mailinatir.com
3
استادیار گروه خاکشناسی، دانشکدة کشاورزی، دانشگاه بوعلی سینا، همدان
AUTHOR
علی اکبر
صفری سنجانی
safari@mailinatir.com
4
دانشیار گروه خاکشناسی، دانشکدة کشاورزی، دانشگاه بوعلی سینا، همدان
AUTHOR